İSTANBUL (AA) - Uluslararası Türkistanlılar Dayanışma Derneği (Türkistan-Der) tarafından düzenlenen ve Bağcılar Belediyesinin destek verdiği "1916 Kıyamı ve Büyük Türkistan Katliamı'nın 100. Yıl Dönümü" konulu 2. Uluslararası Türkistan Kurultayı sona erdi.

Bağcılar Gençlik Merkezinde düzenlenen kurultayın ikinci gününde sonuç bildirisi açıklandı.

Bildiride, 19. yüzyılın başından itibaren başlayan Rus işgaline karşı Türkistan halkının esarete boyun eğmediğini her fırsatta ortaya koyduğu belirtilerek, bu direnişlerin en büyüğünün 1916'da meydana geldiği aktarıldı.

Rus Çarı'nın askere alma kararnamesine karşı ayaklanan Türkistan halklarının hayatlarını feda ederek bu uygulamaya karşı koyduğu hatırlatılan bildiride, "Rus Çarlığının 1916 Kozgalışı, bir buçuk milyon insanı katlederek bastırması, Türkistanlıların maruz kalmış olduğu zulümlerin en büyüklerinden birisidir. Dünya ve İslam kamuoyunun bu kadar büyük bir katliamdan habersiz oluşu üzüntü vericidir. Kurultay katılımcıları 1916 büyük Türkistan katliamının daha iyi anlatılıp duyurulması, bunun için daha fazla çalışmak gerektiği hususunda görüş birliğine varmıştır" ifadesine yer verildi.

Bildiride, kurultaya iştirak edenlerin, 1916 vakası ve Türkistan meselelerinin doğru kavramlarla ifade edilmesi gerekliliği üzerinde hemfikir olduğu vurgulanarak, Türkistan direniş hareketlerinin "isyan" olarak değil "kıyam", "direniş", "kozgalış" kavramlarıyla zikredilmesinin daha doğru olacağı belirtildi.

Bölgenin isminin, tarih boyunca ilim adamları tarafından "Türkistan" olarak kullanıldığına vurgu yapılan bildiride, şu ifadelere yer verildi:

"Türkistan ismini ortadan kaldırma gayretlerinin 'bölme ve parçalama' maksatlı olduğu açıktır. Türkistan'da yaşayan ama bugün farklı devletlerin vatandaşı olan halkların, bugün için siyasi bir birlik teşkili mümkün olmasa bile kültür, inanç, gaye, mensubiyet açısından birbirine yaklaştırılması gerekir. Farklı lehçe, dil ve kültürleri meşru kabul ediyor ama bunların birbirine hasım hatta düşman olmasını reddediyoruz. Fikir ayrılıklarının, çatışma sebebi değil, zenginlik olarak değerlendirilmesini diliyoruz. Özbek, Uygur, Kazak, Kırgız, Tacik, Türkmen, hatta Tatar, Azeri, Çinli ve Rus Müslümanları da Türkistan kavramı etrafında bir ve kardeş olarak görüyoruz. 2. Türkistan Kurultayı vatanımızın istikbali ve her alanda gelişmesi için Müslümanların umum değerleri yanında pozitif hürriyetler, gerçek adalet, kalıcı sulh ile beraber bu değerlerin uygulanması için müspet manada insan hakları, sivil cemiyet ilkeleri, gerçek birlik ve beraberliğin esası olan Müslümanların kardeşliğinin vatanımızda uygulanmasını istemektedir."

Bildiride, bundan sonra düzenlenecek Türkistan Kurultayının temasının "Sovyet Rusya'nın (Stalin'in) 1938'de Türkistan'da yaptığı aydın katliamları veya Ziyalılar Katliamı ve Türkistan Meselesi" olmasının kararlaştırıldığı kaydedildi.

AA