TALLİN (AA) - ECENUR ÇOLAK - Türkiye'nin Tallin Büyükelçisi Hayriye Kumaşçıoğlu, Türkiye-Estonya ilişkileriyle ilgili olarak "Estonya, Türkiye’nin stratejik önemini ve AB’nin güvenlik ve istikrarına katkısını görebilen ve Türkiye’nin üyeliğinin AB’yi güçlendireceğinin bilincinde bir ülke olarak ülkemizin AB üyeliğini desteklemekte." diye konuştu.

Büyükelçi Kumaşçıoğlu, Avrupa Birliği (AB) Bakanı ve Başmüzakereci Ömer Çelik'in Tallin ziyaretini ve Türkiye-Estonya ilişkilerini AA muhabirine değerlendirdi.

Gelecek yıl bağımsızlığının 100. yıl dönümünü kutlayacak Estonya ile Türkiye ilişkilerinin 1924'te imzalanan “Dostluk ve İş birliği Anlaşması”na dayandığını belirten Kumaşçıoğlu, 1935'te Tallin'de açılan Türk Büyükelçiliğinin o dönemde kentteki 8 büyükelçilikten biri olduğunu hatırlattı. Kumaşçıoğlu, bunun da Türkiye'nin ilişkilerin başlangıcından beri Estonya’ya verdiği önemi gösterdiğini kaydetti.

Kumaşçıoğlu, Türkiye’nin Estonya’nın Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği (SSCB) tarafından ilhakını tanımamasının da ilişkilerdeki karşılıklı güven unsurlarından biri olduğunu dile getirdi.

İki ülke ilişkilerinin sorunsuz bir şekilde ilerlediğine işaret eden Kumaşçıoğlu, "İlişkilerimizin insani boyutu giderek güçlenmektedir. Her yıl artan sayıda öğrencimiz, Eston üniversitelerinde eğitim görmektedir. Ekonomik ve ticari ilişkilerimiz ise henüz istediğimiz seviyeye ulaşmış değildir ancak bu ilişkileri geliştirmek konusunda kararlılığımız mevcuttur. Zira bu alandaki iş birliği, her iki tarafın da yararına olacaktır." diye konuştu.

Türkiye ile Estonya arasında son dönemde artan karşılıklı üst düzey ziyaretlerin ilişkilere ivme kazandırdığını vurgulayan Kumaşçıoğlu, ikili ilişkileriyle ilgili şu ifadeleri kullandı:

"Bölgesel ve küresel sınamaların giderek arttığı günümüzde Türkiye ve Estonya, birbirleriyle ilişkilerine önem ve değer veren iki dost ülkedir. Türkiye bu anlayışla, Estonya’nın NATO üyeliğini desteklemiştir. Estonya da Türkiye’nin AB üyeliğine başından beri kuvvetli destek vermiştir. İki NATO müttefiki olan Türkiye ve Estonya arasında ortak sınamalar karşısında ortak bir anlayış ve dayanışma mevcuttur. Söz konusu ortak sınamalardan biri olan siber güvenlik alanında Estonya öncülüğünde yürütülen çalışmalara Türkiye en aktif şekilde katkı sağlayan ülkelerden biridir."

- "Estonya'ya yönelik Türk yatırımlarında artış bekliyoruz"

İki ülkenin ekonomik ilişkilerine de değinen Kumaşçıoğlu, Türkiye ile Estonya arasında bu alandaki ilişkilerin potansiyelin altında seyrettiğine dikkati çekti. İki ülke arasında dış ticaret hacminin geçen yıl 390 milyon dolar, son 15 yıllık dönemde karşılıklı doğrudan yatırımların ise 13 milyon dolar düzeyinde olduğunu söyledi.

Büyükelçi Kumaşçıoğlu, iki ülkenin de ekonomik ve ticari ilişkilerin daha yüksek seviyeye çıkarılması konusunda iradesi bulunduğunun altını çizdi.

Dış Ekonomik İlişkiler Kurulu (DEİK) başta olmak üzere ilgili kurum ve kuruluşlarla iş birliği ve eşgüdüm halinde bu konudaki çalışmaları sürdürdüklerini anlatan Kumaşçıoğlu, "Son dönemde, her iki taraftan girişimcilerde giderek artan bir ilgi ortaya çıktığını memnuniyetle izliyorum. Önümüzdeki birkaç aylık dönemde Estonya’ya yönelik Türk yatırımlarında kayda değer bir artış bekliyoruz." değerlendirmesinde bulundu.

Kumaşçıoğlu, hem iş yapma kolaylığı bulunan hem de bir AB ülkesi olan Estonya'da, Türk şirketleri ve yatırımcıların ülkeyi Avrupa'ya ulaşmak için bir üs gibi kullanabileceğini ifade etti.

21. yüzyılın dijital ekonomisine hazırlanan Estonya ile Türkiye'nin ekonomik iş birliğinin geleneksel kalemlerin dışındaki alanlara da yoğunlaşması gerektiğine dikkati çeken Kumaşçıoğlu, Estonya'nın kendisini dijital bir ülke olarak konumlandırdığını vurguladı.

Estonya'nın AB içinde de dijitalleşmenin öncülüğünü yapmaya çalıştığını anlatan Kumaşçıoğlu, ülkede e-devlet ve seçimlerde elektronik oy verme gibi hizmetlerin sunulduğunu belirtti.

Kumaşçıoğlu, yazılım programlama, siber güvenlik, girişimcilik (start-up) gibi konularda öne çıkan Estonya ile bilişim teknolojileri alanında faaliyet gösteren Türk özel sektör temsilcileri, bilim ve araştırma kuruluşları ile üniversitelerin iş birliği geliştirmesi için uygun bir zemin bulunduğunu aktardı.

Kumaşçıoğlu, "Türkiye ise Avrupa’nın 6. büyük ekonomisi olarak Eston yatırımcılar ve girişimciler için önemli bir pazar ve partnerdir. Ayrıca, iş gücü sıkıntısı çeken Estonya, bilişim teknolojisi alanındaki uzman ihtiyacına cevap verebilecek ülkelerden biri olarak Türkiye’yi görmektedir." dedi.

- "Estonya, Türkiye'nin AB'nin güvenlik ve istikrarına katkısını görebiliyor"

Büyükelçi Kumaşçıoğlu, AB ile ilişkilerle ilgili, "Estonya, Türkiye’nin stratejik önemini ve AB’nin güvenlik ve istikrarına katkısını görebilen ve Türkiye’nin üyeliğinin AB’yi güçlendireceğinin bilincinde bir ülke olarak, ülkemizin AB üyeliğini desteklemektedir. Bu destek ülkemiz tarafından takdir edilmektedir. Dolayısıyla, Türkiye-AB ilişkilerinin içinden geçtiği zor bir dönemde Estonya’nın AB Dönem Başkanlığını üstlenmesini önemli bir fırsat olarak değerlendiriyoruz." diye konuştu.

- "Estonya, darbe girişiminin ilk anından beri Türkiye'ye destek verdi"

Estonya'nın 2013'te hazırladığı raporda Fetullahçı Terör Örgütü (FETÖ) tehlikesine dikkati çektiğinin hatırlatılması ve ülkenin FETÖ'ye karşı tutumunun sorulması üzerine Kumaşçıoğlu, şunları kaydetti:

"Estonya darbe girişiminin ortaya çıktığı ilk andan itibaren ülkemize destek vermiş ve darbe girişimini net bir şekilde kınamıştır. Nitekim, dönemin Dışişleri Bakanı, ülkemizle dayanışmasını göstermek üzere 24 Ağustos 2016'da ülkemizi ziyaret etmiştir. Bu ziyaret, 15 Temmuz darbe girişimi sonrasında Avrupa’dan ülkemize yapılan ilk ziyaretlerden biri olmuştur. 15 Temmuz darbe girişiminin akim bırakılmasının birinci yıl dönümünde de Estonya Dışişleri Bakanlığı bir açıklama yaparak ülkemizde demokrasiye verdiği desteği teyid etmiştir. Estonya’da FETÖ yapılanmasına dahil bir derneğin mevcut olduğu biliniyor. FETÖ ile mücadelemiz bağlamında Eston makamlarıyla bilgi paylaşıyoruz. İlgili Eston makamları bu derneğin ülkemiz aleyhine bir faaliyetine izin vermeyeceklerdir."

- Türkiye-Estonya kültürel ilişkileri

Yurtdışı Türkler ve Akraba Topluluklar Başkanlığı (YTB), Türk İşbirliği ve Koordinasyon Ajansı Başkanlığı (TİKA), Yunus Emre Enstitüsü (YEE) gibi yurt dışında faaliyet gösteren Türk kurumlarının Estonya’daki çalışmaları hakkında da bilgi veren Kumaşçıoğlu, Türkiye'nin kültürel mirası, Türk dili, kültürü ile sanatını tanıtmak ve hem Türk vatandaşlarıyla hem de soydaş ve akraba topluluklarla ilişkileri güçlendirmek amacıyla bu kurumlarla iş birliği içinde olduklarını anlattı.

Kumaşçıoğlu, YEE'nin Tallin Üniversitesi Asya Çalışmaları Bölümünün Türkçe öğretimine yönelik çalışmalarına ortak bir protokol çerçevesinde okutman desteği sağladığını da bildirdi.

Kültür ve sanata yoğun ilgi gösterilen Estonya’da çok sayıda festival ve etkinlik düzenlendiğini kaydeden Kumaşçıoğlu, bu etkinliklere de Türk sanatçıların katılımını teşvik ettiklerinin altını çizdi. 29 Ekim Cumhuriyet Bayramı günü, Kadriorg Sarayı Konserler Serisi çerçevesinde Türk piyanist Zeynep Üçbaşaran'ın bir konser vereceğini belirten Kumaşçıoğlu, gelecek ay düzenlenecek Siyah Geceler Film Festivali’nde Türk filmlerinin de gösterileceğini aktardı.

İki ülke arasında turizm alanındaki iş birliğinden de bahseden Kumaşçıoğlu, "Ülkemiz Eston turistlerin en çok ziyaret ettiği ülkeler arasında yer almaktadır." dedi. Kumaşçıoğlu, yılın ilk 8 ayında Türkiye'yi ziyaret eden Eston turist sayısının yüzde 22 artarak 31 bine yükseldiğini hatırlattı.

Türk vatandaşlarının da son dönemde Estonya’ya ilgisindeki artıştan duyduğunu memnuniyeti dile getiren Kumaşçıoğlu, karşılıklı turistik ziyaretlerin iki toplum arasındaki etkileşimi güçlendirdiğini vurguladı. Türk Hava Yolları'nın (THY) İstanbul-Tallin arasındaki doğrudan uçak seferlerinin de hem turizm hem ekonomik ve ticari ilişkilerin gelişmesine büyük katkıda bulunduğunu söyledi.

- "Üst düzey ziyaretler Türk-Eston ilişkilerine dinamizm kazandıracak"

AB Bakanı ve Başmüzakereci Çelik'in Tallin ziyaretinin, Estonya’nın AB Dönem Başkanlığı vesilesiyle gerçekleştiğini aktaran Kumaşçıoğlu, ziyaret sırasında Estonya’nın AB Dönem Başkanlığı, Türkiye-AB ilişkileri, ikili ilişkiler, bölgesel ve uluslararası gelişmelerin ele alınacağını söyledi. Büyükelçi Kumaşçıoğlu, konuşmasını şöyle tamamladı:

"Karşılıklı ziyaretler, iki ülke arasındaki yakın ilişkilerin önemli bir göstergesidir. Üst düzeyde ilk elden bilgi alınması ve karşılıklı anlayış oluşturulması bakımından önemlidir. Ziyaretlerde ortaya konan irade çeşitli alanlarda iş birliğinin geliştirilmesine imkan sağlayacak yol haritalarının hazırlanmasını ve uygulanmasını kolaylaştırır. Karşılıklı üst düzey ziyaretler ilişkilerde rol oynayan tüm aktörlere güven ve motivasyon verir diyebiliriz. Son dönemde artış kaydeden üst düzey ziyaretlerin Türk-Eston ilişkilerine dinamizm kazandıracağına inanıyorum."

AA