İSTANBUL (AA) - KENAN IRTAK - Uçuşların güvenli gerçekleştirilmesi için gerekli tüm planlamaları yapan, temizlik, yakıt ikmali ile bagaj ve kargo yüklemesi işlemlerini kapsayan faaliyetleri takip ederek, hava araçlarının mümkün olduğunca hızlı ve emniyetli bir şekilde kalkışa hazırlanmasını sağlayan dispeçerler, havacılık sektöründe önemli yere sahip.

En önemli sektörlerden biri olan havacılığın hem dünyada hem de Türkiye'de son yıllarda hızla ilerlemesi, bu alandaki teknolojik gelişmeler, filoların büyümesi, özel jetlerin sayısının artması gibi etkenler, sektörün personel ihtiyacını daha da belirgin hale getirdi.

Havacılıkta ilk olarak pilotluk, hava trafik kontrolörlüğü ve kabin memurluğu gibi branşlar akla gelse de bunların dışında sektörde birçok önemli iş alanı var. Türkçe'ye İngilizce'den geçen ve "dispeçerlik" olarak adlandırılan uçuş harekat uzmanlığı da havacılığın göz önünde olmayan iş kollarından.

- "Dispeçer, uçuşla ilgili pilotla aynı sorumlukta"

Duha Havacılık Akademisi Eğitim Müdürü İlkim Ceren Oktay, AA muhabirine yaptığı açıklamada, uzun yıllar hem pilot hem de dispeçer olarak çalıştığını söyledi.

Oktay, dispeçerleri "havacılığın gizli kahramanları" olarak nitelendirerek, şunları kaydetti:

"Dispeçer olmadan uçuş planlanamaz. Onlar için genellikle uçakların yerdeki pilotları deriz. Bir pilot, bir uçak tipinde eğitim alırken dispeçerler için uçak tipi ayrımı yok. Her tip uçağı bilmek zorundalar. Dispeçer, uçağın rotasını, yakıtını ve buna bağlı taşıyabilecekleri ağırlıkları belirler. Hem uçulacak rotada, hem de kalkış-varış ve alternatif meydanlardaki meteorolojik durumları inceler. Tüm bu meydanların inişe müsait olup olmadığını, operasyona ve uçağın performansına uygunluğunu uçuştan önce inceler ve uçuş planını hazırlar."

Dispeçerlerin, uçuş öncesi kaptan pilota yaptıkları hazırlıklar hakkında brifing verdiğini belirten Oktay, "Ondan sonra hem kaptan pilot hem de uçuş planını hazırlayan dispeçer, birlikte karar verip bu planı imzalar. Uçuş planı resmi bir evraktır ve uçakta bulunması zorunludur. Dispeçer, uçuşla ilgili pilotla aynı sorumlulukta." diye konuştu.

Oktay, dispeçer olmak için en az ön lisans mezunu olunması ve yabancı dil bilgisinin belgelenmesi gerektiğini vurgulayarak, uçmaya elverişli sağlık belgesi de alabilen adayların bir havacılık okulunda 2,5 ay teorik ve uygulama eğitimi aldıktan sonra Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü'nün yaptığı sınava girdiğini belirtti.

Oktay, teorik uygulamalı olarak iki aşamalı bu sınavların her birinden 70 alarak başarılı olan adayların, bir havayolu şirketinde 30 günlük stajın ardından dispeçer lisansı almaya hak kazandığını kaydetti.

Oktay, dispeçer eğitim ücretinin yaklaşık 15 bin lira civarında olduğunu dile getirerek, havacılık akademilerinin zaman zaman düzenledikleri kampanyalarla bu fiyatı biraz daha aşağı çekebildiği bilgisini verdi.

- "Keyifli ve dinamik bir meslek"

İlkim Ceren Oktay, gençlerin dispeçerliğe yoğun ilgi gösterildiğine dikkati çekerek, "Havacılığın her bölümü güzeldir. Keyifli ve dinamik ve karizmatik mesleklerdir. Değişik ülkeleri görme ve gezme şansları var. Çalıştığı şirketlerin sunduğu güzel imkanları var. Pilot olmak isteyen ama olamayan, pilotluk eğitiminin masraflarını karşılayamayanlar dispeçerliğe başvuruyor." ifadelerini kullandı.

Türkiye'de havacılık sektörünün gelişmesiyle birlikte var olan dispeçer ihtiyacı oluştuğunu kaydeden Oktay, bu eksikliğin 3. havalimanının açılmasıyla birlikte daha da artacağına dikkati çekti.

Oktay, havacılık sektörüne meraklı gençlerin bu alana yönelmeleri tavsiyesinde bulundu.

- "Meteoroloji mühendisleri dispeçerliği çokça tercih ediyor"

Dispeçer adayı, İstanbul Teknik Üniversitesi Meteoroloji Mühendisliği Bölümü mezunu 25 yaşındaki Onurhan Aydın, kursu yakın bir zamanda tamamladığını ve dispeçer olmak istediğini söyledi.

Çocukluğundan beri havacılıkla ilgilenen biri olduğunu belirten Aydın, "Her iki işimiz de hava ile alakalı. Meteoroloji mühendisleri dispeçerliği çokça tercih ediyor. Hem okul hem de bölüm, istihdam edilmemizde öncelik sağlıyor. Üniversitede dispeçerlik seminerine katıldıktan sonra bu mesleği seçmeye karar verdim. Sınavı geçip bir an önce dispeçer olarak bir havayolunda işe başlamak istiyorum." diye konuştu.

- "Operasyonun tam kalbinde olan bir meslek"

Karadeniz Teknik Üniversitesi Uluslararası İlişkiler Bölümü mezunu Öner Karaman ise okulu bitirdikten sonra bir havayolu şirketinde işe başladığını, havacılık sektörüne ilgisinin bundan sonra başladığını belirtti.

Karaman, "Havacılığı ve bölümlerini tanıdıkça dispeçer olmaya karar verdim. Çünkü operasyonun tam kalbinde olan bir meslek. Lisans almak için kursa yazıldım. Sınavları geçtim. Resmi stajı da tamamladım. Ancak riskli bir meslek olduğu için resmi stajın yanında uçak filosu geniş olan bazı kurumlar lisanslı personelin staj süresini uzatıyor. Şu an kurum içinde uygulama eğitimi devam ediyor. Sorumluluğumuz en az pilot kadar." ifadelerini kullandı.

AA