HARTUM (AA) - BAHATTİN GÖNÜLTAŞ - Afrika'da iş yapan Türk yatırımcılar, bölgede karşılaştıkları en önemli sorunlardan birinin bankacılık sistemi olduğunu belirterek, Türk bankalarına "kara kıta"daki ülkelerde şube açmaları çağrısında bulundu.

Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) Başkanı Mehmet Büyükekşi, AA muhabirine yaptığı açıklamada, Afrika'da bankacılık sisteminin son derece sıkıntılı olduğunu söyledi.

Büyükekşi, "Türk Eximbank bu konuda önemli adımlar atıyor. Bir yandan ülke kredileri veriyor, diğer taraftan oraların muteber bankaları varsa o bankalar vasıtasıyla alıcı kredileri tesis ediyor." dedi.

Eximbank'ın sigortalarında belli bir oranının üzerinde sıkıntı yaşanması durumunda Ekonomi Bakanlığının devreye girerek destek verdiğini anımsatan Büyükekşi, bunun ihracatçılar açısından büyük önem taşıdığını bildirdi.

Büyükekşi, söz konusu desteğin bir yıldır uygulandığına işaret ederek, "Bu sayede Türk Eximbank, satılan bir mal 100 bin dolarlık ise 30 bin-50 bin dolarlık garanti verebiliyordu. Şimdi bu konuda risk alarak daha fazla garanti verebiliyor." diye konuştu.

Lojistikte ise Türk Hava Yollarının yolcu taşımacılık hizmetleriyle "ihracatçının can simidi" olduğunu vurgulayan Büyükekşi, bir bölgeye tarifeli seferlerle direkt gidebilmenin kendilerine çok büyük avantaj sağladığını dile getirdi.

Büyükekşi, havayoluyla taşınamayacak yüklerle ilgili sorunun tam olarak çözülmediğine dikkati çekerek, şöyle devam etti:

"Özellikle tarifeli deniz seferleri olmadığı için malların taşınması çok zaman alıyor, bazen ayları buluyor. Biz Afrika ülkeleriyle ticaretimizi artırdıkça ve belli bir yoğunluk oldukça buraya daha düzenli gemi seferlerinin düzenlenmesi mümkün olabilir. Önemli olan bunun paket şeklinde yapılabilmesi. Afrika'daki her ülkenin denize kıyısı yok. Deniz yoluyla taşıma yapılsa dahi, daha sonra tekrar kara yoluyla ulaşım gerekiyor. Kombine çözümler üretebilmek için belli bir yoğunluk lazım. Zaman içinde ticaretimizi daha da artırarak, o konuda da adımlar atılmasını arzu ediyoruz."

- "Devlet bankalarının şube açması lazım"

Dış Ekonomik İlişkiler Kurulu (DEİK) Türkiye-Cibuti İş Konseyi Başkanı Fatih Volkan Kazova da on yıldan bu yana Sahra Altı Afrika'da enerji ve inşaat işleri yaptıklarını belirterek, yaşadıkları en büyük sorunlardan birinin bankacılık olduğunu söyledi.

Bölgede hemen hemen hiçbir Türk bankasının bulunmadığına işaret eden Kazova, "Bazı ülkelerde para transferlerinde çok sorun olmuyor. Mesela Ruanda'da ve Tanzanya'da bankacılık sistemi gerçekten gelişmiş durumda ama Batı Afrika'da bu ciddi bir sorun." dedi.

Kazova, bankacılık işlemlerinde komisyon ödediklerine dikkati çekerek, söz konusu işlemleri gerçekleştirirken zaman kaybı yaşadıklarını bildirdi.

Türk bankalarının teminat mektubunu kabul etmediklerini anlatan Kazova, şöyle konuştu:

"Yerel bankaların SWIFT anlaşması olmadığı için mecburen bir Avrupa bankası üzerinden teminat mektubumuzu gönderiyoruz. Mesela Uganda'da bir işe gireceksek bir Türk bankasına, bir de Avrupa bankasına komisyon ödüyoruz. Bir de teminat mektubunu Türkiye'deki gibi verdiğiniz zaman ihale bitiminde geri alamıyorsunuz. Bazen 10 ay teminat mektubumuzu geri alamadığımız oluyor. Sürekli gereksiz yere komisyon ödüyoruz."

Kazova, Türk bankalarının o bölgelerde faaliyet göstermesini istedikleri vurgulayarak, bu konuda Türkiye Bankalar Birliğinin çalışmalar yapması gerektiğini, özel bankaların da çalışmalarının bulunmasına karşın, bunların yetersiz kaldığını dile getirdi.

En azından devlet bankalarının bölgeye yönlendirilmesi gerektiğini ifade eden Kazova, "Her Afrika ülkesinde değil ama iş hacmine göre Etiyopya, Kenya, Güney Afrika Cumhuriyeti, Kenya, Senegal, Benin ve Togo'da şube açılabilir. En azından devlet bankalarının buralarda şubesinin olması lazım." diye konuştu.

- "Bizi en çok yoran para transferi"

Sudan'da pano üretimi yapan bir firmanın yönetim kurulu başkanı Samim Uyan da bu ülkede iş yapmanın yorucu ve sıkıntılı olduğunu söyledi.

Buna karşın Türk yatırımcılarının birçok sıkıntının üstesinden geldiğini vurgulayan Uyan, "Bizi en çok yoran para transferleri. Bu konuda ciddi sıkıntılarımız var. Para transferlerinde çok büyük paralar kaybediyoruz. Bizim en çok arzuladığımız burada bir veya birden çok Türk bankasının olmasıdır." değerlendirmesinde bulundu.

Uyan, ülkede karşılaştıkları bir diğer sıkıntının da gümrük mevzuatları olduğunu belirterek, gümrükten mal çekimlerinde çok büyük sorunlar yaşadıklarını bildirdi.

Cantek Grup Üst Yöneticisi Tarık İşgüzar da Afrika'da endüstriyel projelere adım atarken karşılaştıkları en büyük sıkıntının finansman olduğunu dile getirdi.

Çok riskli görüldüğü için projelerin finansmanının aksadığına işaret eden İşgüzar, "Özellikle Avrupa Birliği menşeli bankalar aracılık etmek istemedikleri için projelerimizi gerçekleştirmekte zorlanıyoruz. Bu çerçevede, Türk bankalarının Afrika bankalarıyla muhabir-teyit ağlarını geliştirmeleri ve şubeler açması bizim işlerimizi son derece kolaylaştıracaktır." ifadesini kullandı.

İşgüzar, ülkede navlun ücretlerinin de yüksek olduğuna dikkati çekerek, şunları kaydetti:

"Monopol kurmuş firmalar var. Onların dışında yükleme yapmak riskli olacağından yüksek bedeller ödüyoruz. Bu çerçevede Türk lojistik firmalarının da sahaya inip ilgili liman ve lojistik firmalarıyla iş birliği anlaşmaları yapması gerekiyor."

AA