ATİNA (AA) - Türkiye ve Avrupa Birliği arasındaki mutabakat kapsamında göçmenlerin iade sürecinin başlamasının ardından 10 gün geçerken, uygulamada karşılaşılan bazı sorunlara rağmen, Yunan adalarına sığınmacı ve göçmen geçişleri büyük oranda azaldı.

Zorlu kış şartlarına rağmen ocak-şubat aylarında bazı günler 5 binin üzerinde göçmen geçişi yaşanan adalara, 4 Nisan ile başlayan haftada günlük ortalama 93 göçmen ayak bastı.

Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliği (BMMYK) verilerine göre, mart ayında günlük ortalama 870 göçmen geçişi gerçekleşirken, bu sayı 12 Nisan'a kadar ortalama 157'ye düşmüş durumda. Yunan adalarına sığınmacı ve göçmen girişlerinin günlük ortalaması ocak ayında 2 bin 175 ve şubatta bin 904 düzeyindeydi.

Türkiye'ye iade işlemleri 4 Nisan'da 202 göçmenin geri gönderilmesi ile başlarken, sonraki günlerde göçmenlerin yoğun bir şekilde sığınma talebinde bulunmasından dolayı bu süreç yavaşlamıştı. Cuma günü 124 göçmen daha Midilli'den geri gönderildi.

Yunan yetkililer Türkiye ile AB arasındaki mutabakatın ilk 3 uygulama gününde 750 göçmenin iadesini planlamış olsa da 326 göçmenle bu sayının yarısına bile ulaşılamadı.

Geri gönderilen göçmenlerin çoğunluğunu Pakistan uyruklular oluştururken, Afganistan, Bangladeş, Irak, Cezayir, Fas uyruklu göçmenler de iade edildi. Ayrıca, kişisel nedenlerle gönüllü olarak Türkiye'ye dönmek isteyen iki Suriyelinin de geri gönderilenler arasında olduğu bildirildi.

Göçmen geçişleri azalsa da adalardaki kayıt-kabul merkezlerindeki (hotspot) aşırı kalabalık sebebiyle Yunanistan hükümeti göçmenlere yer sağlamakta güçlük yaşıyor. Midilli Adası'nda 2 bin kişi kapasiteli Moria kayıt-kabul merkezinde tutulan göçmen sayısının 4 bini aşması üzerine, yaklaşık 700 kişi adada belediyeye ait Karatepe kampına nakledildi.

Moria kampında tutulan Pakistan uyruklu yaklaşık yüz göçmen ise Türkiye-AB mutabakatına ve kamptaki olumsuz şartlara tepki için açlık grevine başladıklarını açıkladı. Geçen hafta Midilli'deki kampta protestolar sırasında bir göçmenin elektrik direğine çıkarak intihara teşebbüs etmesi tansiyonu yükseltmişti.

Bin 800'ün üzerinde göçmenin tutulduğu Sakız Adası'nda ise yaklaşık 800 kadar göçmen adadaki kayıt-kabul merkezinden kaçarak limana ve adadaki bir diğer kampa yerleşti. Durumdan rahatsız olan ada sakinleri ise valiliği basarak tepkilerini gösterdi.

Bu arada, göçmenlerin sığınma başvurularının değerlendirilmesi süreci de başladı. Yunan yetkililere destek için Avrupa İltica Destek Ofisi (EASO) uzmanları, Midilli'de 65 ve diğer adalarda en az 10'ar kişi olmak üzere kayıt-kabul merkezlerindeki görevlerine başladı.

Her bir sığınma başvurusunun temyiz süreci de dahil olmak üzere yaklaşık iki hafta içinde sonuçlandırılması öngörülüyor.

- 13 göçmen "yanlışlıkla" gönderildi

Başta BMMYK olmak üzere, Sınır Tanımayan Doktorlar ve Uluslararası Af Örgütü gibi birçok STK ise anlaşmaya ve göçmenlerin tutulduğu şartlara tepkili.

BMMYK'dan yapılan açıklamada, kayıt-kabul merkezlerinde kötüleşen duruma işaret ederek, mutabakatın uygulanması için tarafların tam anlamıyla hazır olmadığı ileri sürüldü. BMMYK ilk uygulama gününde Türkiye'ye gönderilen göçmenlerin 13'ünün Yunan makamları tarafından işlemleri yapılmadan "yanlışlıkla" gönderildiğini bildirdi.

Uluslararası Af Örgütü ise, binlerce kişinin "gelişigüzel" bir şekilde tutulduğu kayıt-kabul merkezlerindeki "ağır" şartlara dikkati çekerek, göçmenler arasında korku ve ümitsizliğin arttığını bildirdi. Örgüt ayrıca, küçük yaşta çocukları bulunan ailelerin, engelli veya acil bakıma ihtiyacı olan göçmenler gibi özel durumların bu merkezlerde göz önünde bulundurulmadığına dikkati çekti.

Düzensiz göç ve insan kaçakçılığıyla mücadele amacıyla Türkiye ile AB arasında 18 Mart'ta Brüksel'de mutabakata varılmıştı. 4 Nisan'da uygulamaya giren mutabakata göre, Türkiye, kendi topraklarından Yunan adalarına 20 Mart'tan itibaren geçtiği kanıtlanan göçmenleri geri kabul ediyor. Bu kişiler adalardaki kayıt-kabul merkezlerinde tutuluyor.

Bu kimselerden Suriyeli olmayanların Türkiye tarafından ülkelerine iade edilmesi için işlem yapılıyor. Suriyeliler ise Türkiye'deki kamplara yerleştirilecek ve her birine karşılık kayıtlı Suriyeli sığınmacılardan biri AB ülkelerine gönderilecek.

AA