Tarım stratejik bir sektör, ama planlama neden çoğu zaman hedefe ulaşamıyor? Sorun yalnızca bütçe değil; ekonomi, sosyoloji, psikoloji ve ekoloji birbirine karışıyor.

Planlama, tarımda başarıyı garantileyen bir araç olmalıdır; ama çoğu zaman yalnızca bir kâğıt üzerinde vizyon olarak kalır. Bir tarım ekonomisti olarak rakamlara baktığımda, planlar yapılmış ama uygulanamamış. Sosyolojik açıdan, üreticinin beklentisi ve devlet politikası arasında uyumsuzluk var. Psikolojik olarak bakarsak, üreticiye güven verilmeyen planlar motivasyonu düşürüyor; felsefi açıdan ise doğa ile insan arasındaki denge göz ardı ediliyor.

Planlamanın Temel Sorunları

1. Kısa Vadeli Politikalar
   Tarım politikaları çoğu zaman yıllık seçim takvimleri ve dönemsel desteklere dayanıyor. Uzun vadeli, teknolojik ve verimlilik odaklı stratejiler yerine anlık çözümler öne çıkıyor. Sonuç: üretici belirsizlik içinde, kaynaklar verimsiz kullanılıyor.
2. Bilgi ve Veri Eksikliği
   Modern tarım planlaması, iklim verisi, toprak analizi, ürün talep projeksiyonu ve teknoloji kullanımına dayalı olmalıdır. Ancak çoğu zaman veri eksikliği veya güncel olmayan bilgiler, yanlış kararlara yol açıyor.
3. Üretici Katılımının Yetersizliği
   Planlama, sadece bürokratların veya ekonomistlerin işi olmamalı. Toprağın gerçek sahipleri, yani üreticiler, planlama sürecine dahil edilmediğinde, uygulamada direnç ve başarısızlık kaçınılmaz oluyor.
4. Finansman ve Destek Sorunları
   Planlanan projeler için yeterli finansman veya destek zamanında sağlanmazsa, en iyi planlar bile çöküyor. Üretici, kredilerin, sübvansiyonların veya sigortaların güvenilir olmadığını gördüğünde planlara bağlı kalamıyor.
5. Ekolojik ve Sosyal Boyutun Göz Ardı Edilmesi
   Tarım planlaması sadece ekonomik değil, aynı zamanda ekolojik ve sosyal bir süreçtir. Toprak erozyonu, su kaynakları, kırsal istihdam ve toplumsal denge planlara dahil edilmezse, sürdürülebilirlik sağlanamaz.

Çözüm: Çok Boyutlu Planlama

Tarımda başarısızlığı önlemek için:

• Veri temelli ve uzun vadeli planlama,
• Üreticiyi merkeze alan karar mekanizmaları,
• Teknolojik yatırımlar ve dijital tarım uygulamaları,
• Çevresel sürdürülebilirliği gözeten politikalar,
• Finansal ve psikolojik güvence sağlayan destekler gerekir.

Felsefi açıdan bakarsak: Tarım planlaması, insanla doğa arasındaki sözleşmeyi yeniden kurmak demektir. Planlama başarısız olduğunda, sadece ekonomik kayıp değil, toplumsal ve ekolojik bir kayıp da yaşanır.

Sonuç: Planlama, Güven ve Sürdürülebilirlik Üzerine Kurulmalı

Tarımda planlama başarısızlığı, strateji eksikliği, uygulama hatası ve toplumsal uyumsuzluk ile açıklanabilir. Başarı, yalnızca bütçe veya destekle sağlanamaz; üretici, toplum ve doğa ile uyumlu, uzun vadeli bir strateji gereklidir.

Unutmayalım: Toprakta kaybedilen güven, sofraya yansır; planlama ancak güven ve sürdürülebilirlik ile hayat bulur.