ANKARA (AA) - DİLARA ZENGİN - Türkiye Madenciler Derneği Yönetim Kurulu Başkanı Atılgan Sökmen, Siirt'in Şirvan ilçesindeki Madenköy bakır maden sahasında meydana gelen heyelana ilişkin, "Maden sahası deneyimli bir firma tarafından işletiliyor. Bir projelendirme hatası olacağını düşünmüyorum ama sonuçları bilirkişi raporları belirleyecek." dedi.

Şirvan ilçesinde madendeki heyelana ilişkin AA muhabirinin sorularını yanıtlayan Sökmen, bölgedeki aşırı yağışın heyelanı tetiklemiş olabileceğini söyledi.

Sökmen, kazanın nedenleri konusunda herhangi bir kanaat belirtmenin çok afaki olacağını belirterek, "Yaşanan durum ve işletme projesi uzmanlarca incelenmeli. Maden sahası deneyimli bir firma tarafından işletiliyor. Bir projelendirme hatası olacağını düşünmüyorum ama sonuçları bilirkişi raporları belirleyecek." ifadelerini kullandı.

- Açık ocak madenciliği yapılıyor

İşletmenin uzun süre kapalı ocak olarak çalıştığını ve bir süre sonra açık ocak metoduyla üretime devam edildiğini anlatan Sökmen, "Açık ocak madenciliğinde normal basamaklar yapılarak maden takip edilir ve üzerindeki hafriyat dediğimiz dekopaj malzemesi alınıp maden üretilir. Bu metod her yerde uygulanan bir yöntemdir." diye konuştu.

Heyelan risklerinin projeye başlamadan araştırıldığını dile getiren Sökmen, bir ocak işletmesi açılacağı zaman oradaki zemin durumu ve şehir stabilitesi göz önüne alınarak projelendirmelerin yapıldığını ve ocakların bu doğrultuda işletildiğini anlattı.

Sökmen, "Heyelan riskine karşı alınabilecek çeşitli yöntemler var ama mutlaka her işletmenin önlemi kendine özgü olmalıdır. Bölge özelinde gerekli sondaj ve zemin etüdleri yapılarak işletme projelendirilmelidir. İş projeyle başlar ve onun düzgün uygulanmasıyla devam eder." değerlendirmesinde bulundu.

- Çalışmalar sürüyor

Bu arada, Siirt'in Şirvan ilçesinde bulunan Madenköy'deki bakır madeninde dün gece yaşanan heyelan sonucu oluşan göçüğün ardından arama kurtarma çalışmalarına devam ediliyor. Enerji ve Tabii kaynaklar Bakanlığında oluşturulan kriz masası aracığılıyla gelişmeler anında izlenerek çalışmaların koordinasyonu sağlanıyor.

Şu ana kadar göçük altında kalan 3 işçinin cesedi çıkarıldı, 13 işçinin kurtarılması için başlatılan çalışmalar hızlandırıldı. Bölgede toprak kayması riskinin devam etmesi nedeniyle de üretime ara verildi.

- Madenköy bakır sahası

Türkiye'nin önemli bakır yataklarından biri olan Siirt'in Şirvan ilçesindeki Madenköy bakır sahasının rezerv arama ve değerlendirme çalışmaları 1969 yılında Maden Tetkik Arama (MTA) Genel Müdürlüğü tarafından başlatıldı ve 2003 yılında özel sektöre devredildi.

Ciner grubu şirketi olan Park Elektrik Üretim Madencilik Sanayi ve Ticaret AŞ, 2004 yılında sahayı devraldı. Şirket, sahada bir yandan arama ve rezerv değerlendirme çalışmalarını sürdürürken, 2005 yılından itibaren madencilik faaliyetlerine başladı ve 2006'da bakır cevheri zenginleştirme tesisinin devreye alınmasıyla üretim faaliyetlerine de başlandı.

Sahada, 2005-2012 yıllarında ara katlı göçertme yer altı madenciliği metodu uygulanırken, 2012'de açık ocak madenciliği yöntemi ile üretime devam edildi.

Madenköy sahasından Mayıs 2016 sonu itibari ile 10 milyon 337 bin 443 ton ham cevher, 713 bin 198 ton da yaş bakır cevheri üretildi.

- 2011 yılında da aynısı olmuştu

Aynı gruba ait bir şirket tarafından işletilen ve Afşin Elbistan Termik Santrali’ni besleyen Çöllolar Açık Kömür Ocağı’nda da 6 ve 10 Şubat 2011 tarihlerinde, dünyada eşi görülmemiş bir kütle hareketi olayı meydana gelmişti.

Çöllolar Kömür Ocağı’nda gerçekleşen iki ayrı olaydan 10 Şubat’ta gerçekleşen ikinci kayma, ilkine göre çok daha büyük oldu. İlk olayda bir kişi yaşamını yitirirken, ikinci göçükteyse 10 kişi toprak altında kalmıştı. İkinci olayda sadece bir kişinin cenazesine ulaşılabilmişti.

- Soma faciasından sonra getirilen düzenleme

Manisa'nın Soma ilçesinde 2014'te meydana gelen ve 301 işçinin hayatını kaybettiği facianın ardından, madenlerde iş güvenliğinde kaza riskini azaltıcı, çalışanların özlük haklarını ve çalışma ortamlarını iyileştirici yasal düzenlemeler gerçekleştirildi.

Soma faciasının ardından, Maden İşleri Genel Müdürlüğü ve Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının madenlerdeki sıkı denetimleri sonrasında, 170 ocaktan yaklaşık 100’ü güvenlik koşullarını yerine getirmemesi sebebiyle kapatıldı. Bu ocaklardan eksikliklerini tamamlayıp hizmete girenlere, hem MİGEM ve Çalışma ve sosyal Güvenlik Bakanlığı kapsamında kamu denetimi hem de sigorta şirketleri tarafından denetim yapılacak şekilde çifte denetim uygulaması getirildi.

- Önemli maden kazaları

Türkiye’de son yıllarda en fazla can kaybının yaşandığı maden kazası, Manisa’nın Soma ilçesinde meydana geldi. Eynez mevkisinde Soma Kömür İşletmeleri AŞ tarafından işletilen ocakta, 13 Mayıs 2014'te saat 15.00 sularında başlayan yangında, 420 metre derinlik ve 3,5 kilometre uzunluğundaki galeriler dumanla dolmuş, faciada 301 madenci hayatını kaybetmiş, 162 işçi kurtarılmıştı.

Karaman'ın Ermenek ilçesinde özel bir linyit kömürü madeninde 28 Ekim 2014'te yaşanan maden kazasında, su baskını sonucu ocakta 18 işçi mahsur kalmış, işçilerin tamamı yaşamını yitirmişti.

AA