NAİROBİ (AA) - RECEP CANIK/SAMUEL SITUMA - Kenya'da 26 Ekim'de yapılan ve katılım oranının düşük olduğu başkanlık seçimini kazanan Uhuru Kenyatta'nın başkanlığının meşruiyeti tartışılıyor.

Ülkede muhalefetin boykotuna rağmen 26 Ekim'de yapılan başkanlık seçiminin ardından tartışmalar yoğunlaştı.

Başta seçimi kaybeden muhalefet lideri Raila Odinga olmak üzere ülkedeki birçok sivil toplum örgütü ile dini liderler Kenyatta'nın başkanlığının toplumun büyük kesimi tarafından onaylanmadığını savunuyor.

AA muhabirine konuşan Siyasi Analist Martin Andati, "Devlet başkanı seçilen Uhuru Kenyatta, siyasi meşruiyetten yoksun çünkü 26 Ekim'de yapılan başkanlık seçiminde ülkede kayıtlı bulunan seçmenin yarısından fazlası oy kullanmaya gitmedi." dedi.

Andati, Kenya'daki toplam kayıtlı seçmen sayısının yüzde 62'ye tekabül eden kesiminin Kenyatta'yı yeni devlet başkanı olarak görmediğini belirterek, ülkedeki 25 seçim merkezinde oy verme işleminin yapılmadığını dolayısıyla herhangi bir vatandaşın mahkemeye giderek Kenyatta'nın başkanlığına kolaylıkla itiraz edebileceğini öne sürdü.

İtiraz edilirse Kenya Yüksek Mahkemesinin seçimi geçersiz sayma ihtimali bulunduğunu aktaran Andati, mahkemenin seçimin yapılmadığı 25 merkezde yeni bir seçim talep edebileceğinin de altını çizdi.

- Muhalefete göre seçim sonuçları "düzmece"

Milletvekili ve muhalefetteki Turuncu Demokratik Hareketi (ODM) partisinin Başkanı John Mbadi, AA muhabirine verdiği röportajda, muhalefet olarak Kenyatta'nın kazandığı duyurulan "düzmece" seçimi asla kabul etmeyeceklerini fakat sonuçlara itiraz için mahkemeye de gitmeyeceklerini söyledi.

Seçmenin yüzde 62'lik kısmının ötekileştirildiğini savunan Mbadi, "Kenyatta'nın kendi seçim bölgesinde yüzde 50 olan seçime katılım oranı geriye kalan eyaletlerin hepsinde yüzde 20'nin altına düştü. Dolayısıyla bu açıkça onun meşruiyetinin olmadığını ve sürecin kusurlu olduğunu gösteriyor." dedi.

John Mbadi, Kenya'da bugüne kadar yapılan başkanlık seçimlerine kabilelerin daima etkisinin olduğunu ve kabileler arasında bir ötekileştirme yapıldığını savundu.

Mbadi, "Bugün bir çok Kenyalı kendi ülkesinde acı ve sıkıntı çekiyor, farklı kabileden olduğu için ayrımcılığa uğruyor, göz ardı ediliyor. Bu ülke sadece iki kabilenin değil diğer bütün kabilelere mensup Kenyalıların, yani hepimizin ülkesi." dedi.

Son olarak Mbadi, ülkedeki bu marjinalleşme yüzünden Kikuyu ve Kalenjin kabileleri dışındaki kabilelerin yıllar boyu Kenya'yı yöneten belirli statükonun yıkılması için Odinga'yı desteklediğini söyledi.

- Başbakanlık pozisyonu açılsın tartışması

Kenya Kiliseleri Ulusal Birliği (NCCK) Genel Sekreteri Peter Karanja geçen hafta yaptığı açıklamada, "Ülkedeki yaşanan gerginliğin ve devlet yönetiminde diğer kabilelerin dışlanmasının önüne geçilebilmesi için devlet başkanlığı ve yardımcılığının yanı sıra başbakanlık ve başbakan yardımcılığı pozisyonlarının getirilmesi için Kenya parlamentosuna anayasadaki bazı maddeleri değiştirmesini öneriyoruz." dedi.

Öte yandan Anadolu Ajansına konuşan Kenya Ulusal Meclisindeki hükümet tarafının temsilcisi Milletvekili Aden Duale ise ülkedeki siyasetçi ve din adamlarının siyasetçilere daha fazla pozisyon sağlamak için Anayasa değişikliği teklifinde bulunmaktan çekinmesi gerektiğini söyledi.

- Seçimlerde hep kabile etkisi

Toplamda 43 farklı kabilenin bulunduğu Kenya'da bugüne kadar yapılan seçimlerin hepsinde asıl çekişme ülkenin en fazla nüfusuna sahip Kikuyu ve Kalenjin kabileleri ile Luhya ve Luo kabileleri arasında yaşandı.

Kenya'nın 1963'te bağımsızlığını elde etmesinden bu yana ülkeyi yönetenler Kikuyu ve Kalenjinler olurken geriye kalan kabile mensuplarının ötekileştirildiği ve ayrımcılığa uğradığı öne sürülüyor.

Kenyatta'nın babası Mzee Jomo Kenyatta, ülkeyi 1964-1978 yılları arasında yöneten ilk Kikuyu lider olurken ardından gelen Kalenjin kabilesine mensup Daniel Arap Moi ise 1978 ile 2002 yılları arasında görev yaptı.

Kenya'nın üçüncü Devlet Başkanı Mwai Kibaki ise ülkeyi 2002'den 2013 yılına kadar yöneten bir başka Kikuyu lideri olarak öne çıkarken son yapılan seçimde ikinci kez aday olan ve seçimi kazanan Kikuyu kabilesinden Kenyatta da 2013 yılından bu yana Kenya'yı yönetiyor.

Kalenjin kabilesinden olan Kenyatta'nın Yardımcısı William Ruto da Kalenjin ve Kikuyu kabilelerinin 2022 yılı için destekledikleri yeni devlet başkanı adayı olarak gösteriliyor.

Luo kabilesine mensup 72 yaşındaki Raila Odinga ise son seçimde dördüncü kez denediği başkanlık yarışında geri çekilme kararı alarak seçim komisyonunu protesto etti.

- 8 Ağustos'taki seçim iptal edilmişti

Ülkede 8 Ağustos'ta yapılan seçimde, oyların yüzde 54,27'sini alan Kenyatta'nın yeniden seçildiği, muhalefetin adayı Odinga'nın da yüzde 44,74'te kaldığı açıklanmıştı.

Odinga, 8 Ağustos'ta yapılan devlet başkanlığı seçiminden sonra bilgisayar korsanlarının seçim sonuçlarına müdahale ettiği iddiasıyla Yüksek Mahkemeye başvurmuştu.

Muhalefetin itirazını kabul eden Yüksek Mahkeme, bazı "düzensizlikler" görüldüğü gerekçesiyle seçimi iptal etmişti.

Muhalefet lideri 26 Ekim'de yeniden yapılması kararlaştırılan seçim öncesi, seçimi boykot ederek yarıştan çekildiğini duyurmuştu.

Muhalefetin boykotuna rağmen yapılan devlet başkanlığı seçiminde ikinci kez aday olan mevcut Devlet Başkanı Kenyatta, oyların yüzde 98,26'sını alarak yeniden devlet başkanı seçilmişti.

Seçimden çekilmesine rağmen adı oy pusulasında yer alan muhalefet partilerinin ortak adayı Odinga ise 73 bin 228 (yüzde 0,96) oy almıştı.

Odinga, seçim sonuçlarını kabul etmediğini duyurarak sonuçları "düzmece" olarak nitelendirmiş ve 90 gün içinde yeni ve adil bir seçim yapılmasını istemişti.

AA