SARAYBOSNA (AA) - LEJLA BİOGRADLİJA - Yakın tarihin en uzun kuşatması olarak kabul edilen 3,5 yıllık Saraybosna Kuşatması'nda kameraman olarak görev yapan, yaşanan birçok katliamı, saldırıyı görüntüleyen Bosna Hersekli savaş muhabiri Sulejman Mulaomerovic, kuşatmanın 26. yıl dönümünde o günlere dair anılarını AA'ya anlattı.

1992'den 1995'e kadar süren Saraybosna Kuşatması'nı anbean görüntüleyen 35 yıllık savaş muhabiri Mulaomerovic, savaş muhabirliğinin cesaret kadar çılgınlık gerektiren bir iş olduğunu söyledi.

Mulaomerovic, kuşatma boyunca süren saldırılarda 3 kez yaralandığını belirterek, 5 Nisan 1992 itibariyle Sırp güçlerinin şehrin dört bir yanına barikatlar kurmaya başladığını, Saraybosna'nın faşizmden kurtuluşunun yıl dönümü olan 6 Nisan'da ise şehrin bombalandığını aktardı.

Saraybosna'nın 6 Nisan 1992'de ilk kez saldırıya uğradığını anlatan Mulaomerovic, "Kuşatma sırasında 1993 yılında şehre 9 ay boyunca su ve elektrik verilmedi. Bu, dünya tarihinde hiçbir kuşatma altındaki şehirde yaşanmadı." dedi.

Mulaomerovic, savaş zamanı "Büyük Sırbistan" ideolojisiyle hareket eden Sırpların yanı sıra yıllardır birlikte yaşadıkları Hırvatların Boşnaklara saldırdığını ifade ederek, Saraybosna'nın Avrupa'da farklı kültür ve dinleri bir arada yaşatan ender şehirlerden biri olduğunun altını çizdi.

Savaş muhabiri olarak geçirdiği kuşatma günlerini hatırlamanın acı olduğunu söyleyen Mulaomerovic, "Havan topu saldırılarının nerden geldiğini çekebilmek için Saraybosna'nın girişi olan Vratnik kapısına merdivenlerle tırmandım. Şehre ilk havan topu tarihi bira fabrikasına atılmıştı." ifadelerini kullandı.

Mulaomerovic, kamerasıyla çektiği hava topu saldırılarına ait görüntülerinin Sırplar tarafından inkar edildiğini belirterek, şehirdeki Sırpların ise kuşatmadan haberdar olduğunu ve erzak hazırlığı yaptığını ifade etti.

- Savaş muhabiri olarak ilk anısı Kosova'dan

Savaş sırasında Saraybosna Televizyonu için çalıştığını söyleyen Mulaomerovic, mesleğine ilişkin şunları anlattı:

"Savaş muhabiri olarak ilk tecrübemi Kosova'da yaşamıştım. Başkent Priştine yakınlarındaki köylerde o dönem yaşanan gösterileri görüntülemeye gitmiştim. Eski Yugoslavya'nın tüm polisleri oradaydı. Sokaklarda tanklar vardı. Birden bir karışıklık yaşandı. Polis, kalabalığa ateş açtı. O gün 14 yaşındaki bir kız çocuğunun ölümünü görüntülemiştim."

Kuşatmanın "kameralı kahramanı" Mulaomerovic, Saraybosna kuşatması sırasında ilk kez yaralandığı anı da anımsayarak, bunun İran'dan Bosna Hersek'e gönderilen ancak bir şekilde Sırpların eline geçen silahlardan atılan kurşunla olduğunu söyledi.

Mulaomerovic, "Savaş muhabirleri için cesur derler, ama bizler daha çok çılgınız." ifadelerini kullandı.

Beş çocuğundan ikisinin kuşatma sırasında yaralandığını aktaran Mulaomerovic, kameraman olarak her gün ateş açılan ve sokaklarında kan akan Saraybosna'yı görüntülemenin son derece üzücü olduğunu söyledi.

Mulaomerovic, savaşta çektiği görüntülerinden oluşan "Gökyüzünün Altında" (Beneath the Sky) isimli belgesel film de yaptığını ifade etti.

- "Benim için yaşamaz dediler ama hayatta kaldım"

Saraybosna'dan 1993 yılında kısa süreliğine ülkenin doğusundaki Gorazde şehrine gittiğini söyleyen Mulaomerovic, "Hava değişimine ihtiyacım vardı. Gorazde de savaş zamanı büyük acılar yaşamış bir şehir. Orada da dünya medyasında yer bulan birçok görüntü çektim." ifadelerini kullandı.

Mulaomerovic, bugün devam eden savaş ortamlarında görev yapan savaş muhabirlerinin daha büyük zorluklar yaşadığının altını çizerek, "Özellikle Suriye'de görev yapan muhabir, kameraman ve foto muhabiri meslektaşlarım için durum çok daha zor. Çünkü orada uçaklarla havadan da ateş açılıyor." dedi.

Saraybosna'da yaşanan neredeyse bütün havan topu saldırılarını görüntülediğini aktaran Mulaomerovic, "Markale pazar yeri katliamında, İgman Dağı'nın savunmasında da oradaydım. Burada ateşe verilen tüm binaları görüntüledim. Benim için yaşamaz, ölür dediler ama hayatta kaldım." ifadelerini kullandı.

Savaş muhabiri olarak Saraybosna'nın kuşatmasında yaptıkları nedeniyle "En İyi Savaş Kameramanı Ödülü"ne de layık görülen Mulaomerovic'in o dönemde çektiği birçok görüntü, dünya basınında geniş yer bulmuş, Saraybosna'da yaşananları dünya kamuoyuna aktarmada etkili olmuştu.

- 6 Nisan'da Saraybosna'da ne oldu?

6 Nisan, Saraybosna için hem iyi hem de kötü anıları içinde barındıran bir tarih.

Saraybosna, İkinci Dünya Savaşı'nda 6 Nisan 1941'de Nazi Almanyası tarafından bombalandı. Saraybosna, eski Yugoslavya ordusunun işgalci kuvvetlere karşı başlattığı operasyon sonucu, dört yıl sonra yine aynı gün, 6 Nisan 1945'te düşman işgalinden kurtarıldı.

1941-1945 arasında işgalcilerle yapılan mücadelelerde 7 bin 92'si Yahudi olmak üzere 10 bin 961 Saraybosnalı hayatını kaybetti.

Saraybosna, 6 Nisan 1992'de yeniden saldırıya uğradı. Sırp birlikleri tarafından kuşatılan ve her gün bombalanan kentte, 3,5 yıllık kuşatma boyunca bin 601'i çocuk olmak üzere 11 bin 541 sivil hayatını kaybetti, kentteki tarihi ve kültürel eserler ve altyapı büyük zarar gördü.

AA