ANKARA (AA) - Merkezi yönetim bütçesinde 2019'da vergi gelirleri bir önceki yıla kıyasla yüzde 8,3 artarak 673 milyar 315 milyon liraya yükseldi. Geçen yıl 23 milyar 754 milyon lira faiz dışı açık verildi.

Hazine ve Maliye Bakanlığınca, 2019 Aralık ayı ile ocak-aralık dönemine ilişkin bütçe uygulama sonuçları açıklandı.

Buna göre, 2019 Aralık'ta bütçe gideri, 2018 yılının aynı ayına göre yüzde 21,8 artarak 104 milyar 72 milyon liraya yükseldi. Faiz hariç bütçe giderleri de bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 19,8'lik artışla 99 milyar 907 milyon lira oldu.

Aralık 2018'de 18 milyar 269 milyon lira olan bütçe açığı, geçen yılın aynı ayında 30 milyar 755 milyon lira olarak gerçekleşti. Faiz dışı açık, aralıkta 26 milyar 590 milyon lira olarak hesaplandı. Aralık 2018'de faiz dışı denge 16 milyar 188 milyon lira açık vermişti.

Söz konusu ayda faiz giderleri, 2018'in aynı ayına göre yüzde 100,1 artarak 4 milyar 165 milyon lira oldu.

2019 yılı merkezi yönetim bütçe giderleri için öngörülen 999 milyar 489 milyon lira ödeneğin, aralıkta 104 milyar 72 milyon lirası kullanıldı. Bu ayda faiz hariç giderler için öngörülen 899 milyar 550 milyon lira ödeneğin de 99 milyar 907 milyon lirası harcandı.

Personel giderleri 2018'in aynı ayına göre yüzde 18,3 artarak 17 milyar 34 milyon lira oldu. Böylece aralıkta personel giderleri için bütçede öngörülen 249 milyar 877 milyon lira ödeneğin yüzde 6,8'i kullanıldı.

Geçen yıl aralıkta sosyal güvenlik kurumlarına devlet primi giderleri, önceki yılın aynı ayına göre yüzde 14,5 artışla 3 milyar 635 milyon lira olarak gerçekleşti. Bütçede öngörülen 43 milyar 37 milyon lira ödeneğin yüzde 8,4'ü söz konusu ayda harcandı.

Mal ve hizmet alım giderleri de bir önceki yılın aynı ayına göre aralıkta yüzde 50,1 artarak 17 milyar 158 milyon lira oldu.

Aralıkta cari transferler, 2018 yılının aynı ayına göre yüzde 30,3 arttı ve 38 milyar 210 milyon liraya yükseldi. Böylece bütçede öngörülen 400 milyar 271 milyon lira ödeneğin yüzde 9,5'i bu ayda kullanıldı.

Sağlık, emeklilik ve sosyal yardım giderleri için aralıkta 13 milyar 883 milyon lira transfer yapıldı. Sosyal güvenlik primi işveren hissesinin 5 puanlık kısmının Hazine tarafından ödenmesi amacıyla yapılan transfer tutarı ise 2 milyar 12 milyon lira oldu. Geçen ay cari transferler içinde yer alan tarımsal destekleme ödemeleri 2 milyar 438 milyon lira, mahalli idare payları ise 8 milyar 625 milyon lira olarak gerçekleşti.

Geçen sene aralıkta 17 milyar 242 milyon lira sermaye gideri, 2 milyar 971 milyon lira da sermaye transferi yapıldı. Borç verme giderleri ise 3 milyar 657 milyon lira oldu.

- Vergi tahsilatı arttı

Aralıkta vergi gelirleri tahsilatı, 2018'in aynı ayına göre yüzde 31,3 artarak 60 milyar 73 milyon liraya çıktı.

Aynı dönemde genel bütçe vergi dışı diğer gelirleri ise yüzde 39,1 azalarak 10 milyar 723 milyon liraya düştü. Aralıkta özel bütçeli idarelerin öz gelirleri 2 milyar 112 milyon lira, düzenleyici ve denetleyici kurumların gelirleri ise 407 milyon lira oldu.

Vergi türleri itibarıyla aralık ayı gerçekleşmelerine bakıldığında, 2018'in aynı ayına göre dahilde alınan katma değer vergisi yüzde 223,3, harçlar yüzde 59,8, damga vergisi yüzde 29,4, banka ve sigorta muameleleri vergisi yüzde 28, gelir vergisi yüzde 25, ithalde alınan katma değer vergisi yüzde 24,9 ve özel tüketim vergisi yüzde 19,2 artarken, kurumlar vergisi yüzde 12,1 azaldı. Diğer vergiler tahsilatı ise yüzde 45,6 artış gösterdi.

- Ocak-aralık dönemi gerçekleşmeleri

Merkezi yönetim bütçesi, geçen yıl 123 milyar 693 milyon lira açık verdi. 2018'de bu rakam 72 milyar 813 milyon lira düzeyindeydi. Aynı dönemde faiz dışı açık, 23 milyar 754 milyon lira olarak gerçekleşti.

2018 yılında 830 milyar 809 milyon lira olan bütçe giderleri, geçen yıl yüzde 20,3 artarak 999 milyar 489 milyon lirayı buldu. Faiz hariç bütçe giderleri de yüzde 18,9 arttı ve 899 milyar 550 milyon lira olarak hesaplandı.

Diğer taraftan, geçen yıl faiz giderleri, 2018'e göre yüzde 35,1 artarak 99 milyar 940 milyon liraya yükseldi.

- Personel giderleri

Personel giderleri, 2019'da 2018 yılına göre yüzde 24,4 artışla 249 milyar 877 milyon liraya çıktı. Aynı dönemde sosyal güvenlik kurumlarına devlet primi giderleri ise yüzde 25,2 arttı ve 43 milyar 37 milyon lira olarak gerçekleşti.

Söz konusu dönemde mal ve hizmet alım giderleri yüzde 16,9 artarak 84 milyar 134 milyon lira oldu. Cari transferler yüzde 24 artışla 400 milyar 271 milyon lira oldu. Sağlık, emeklilik ve sosyal yardım giderleri için 2018'e göre yüzde 32,8 artışla 197 milyar 65 milyon liralık transfer yapıldı.

Aynı dönemde sosyal güvenlik primi işveren hissesinin 5 puanlık kısmının Hazine tarafından ödenmesi amacıyla yapılan transfer tutarı ise 22 milyar 333 milyon lira olarak kayıtlara geçti. Geçen sene ocak-aralık döneminde cari transferler içinde yer alan tarımsal destekleme ödemeleri 16 milyar 965 milyon lira, mahalli idare payları ise 76 milyar 559 milyon lira olarak hesaplandı.

Geçen yıl ocak-aralık döneminde 80 milyar 476 milyon lira sermaye gideri, 16 milyar 316 milyon lira sermaye transferi gerçekleşti. Borç verme giderleri bu dönemde 25 milyar 438 milyon lira oldu.

- 2019 yılı bütçe gelirleri

2018 yılında 757 milyar 996 milyon lira olan bütçe gelirleri, geçen yıl yüzde 15,5 artışla 875 milyar 796 milyon liraya yükseldi.

Vergi gelirleri tahsilatı ise 2019'da bir önceki yıla göre yüzde 8,3 artarak 673 milyar 315 milyon lira oldu. Bu dönemde genel bütçe vergi dışı diğer gelirleri yüzde 62,8 arttı ve 175 milyar 71 milyon lira olarak hesaplandı. Özel bütçeli idarelerin öz gelirleri 20 milyar 748 milyon lirayı, düzenleyici ve denetleyici kurumların gelirleri ise 6 milyar 663 milyon lirayı buldu.

Vergi türleri itibarıyla ocak-aralık dönemi gerçekleşmelerine bakıldığında, banka ve sigorta muameleleri vergisi yüzde 24,7, gelir vergisi yüzde 17,1, harçlar yüzde 11,2, damga vergisi yüzde 11,1, özel tüketim vergisi yüzde 9,9, ithalde alınan katma değer vergisi yüzde 2,1 ve kurumlar vergisi binde 2 artarken, dahilde alınan katma değer vergisi yüzde 1,6 azaldı. Diğer vergiler tahsilatında ise yüzde 12,1'lik artış kaydedildi.

(Bitti)