Medicana Sağlık Grubu Göğüs Hastalıkları Bölümü’nden Prof. Dr. Gazi Gülbaş, Türkiye’nin birçok noktasında etkili olan orman yangınları sonrası oluşan duman, kül ve zehirli gazların, doğrudan solunum sistemine zarar verdiğini söyledi. Yangın dumanının, sadece akciğerleri değil, tüm vücudu etkileyen sistemik toksisiteye neden olabileceğini vurgulayan Gülbaş, erken müdahale, korunma önlemleri ve düzenli tıbbi takip gerektiğine dikkat çekti.

Dumanla gelen gizli tehlike: Akciğer yaşlanması

Yangın dumanında yer alan karbon monoksit, formaldehit, akrolein, siyanür ve benzen gibi birçok zararlı maddenin, solunum yoluyla kolayca akciğerlere ulaştığını belirten Prof. Dr. Gülbaş, özellikle ince partiküllerin sistemik dolaşıma karışarak uzun vadeli sağlık sorunlarına yol açtığını söyledi.

“Avustralya’da 45 gün süren taş kömürü yangını sırasında duman soluyan bireylerde akciğer yaşlanmasının ortalama 4,7 yıl hızlandığı bilimsel olarak kanıtlanmıştır.”

Solunum yetmezliği ve zatürre riski

Yangın dumanına kısa süreli ve düşük yoğunlukta maruziyetin bile ciddi semptomlara yol açabileceğini ifade eden Gülbaş, "Nefes darlığı, ses kısıklığı, karbonlu balgam, hırıltı gibi belirtiler görülebilir" dedi. Yoğun maruziyetin ise ani akciğer hasarı, zatürre, solunum yetmezliği ve akciğer dokusunda kalıcı sertleşme gibi ağır sonuçlara neden olabileceğini belirtti.

"KOAH ve astım hastalarında bu durum hastalıkların hızla ilerlemesine sebep olur."

Yüksek akımlı oksijen tedavisi hayati önemde

Yangın dumanına maruz kalan kişilerin en kısa sürede temiz havaya çıkarılması gerektiğini vurgulayan Prof. Dr. Gülbaş, tedavi süreciyle ilgili şunları söyledi:

“Hızlıca yüksek akımlı oksijen tedavisine başlanmalı, nefes açıcı ve balgam sökücü ilaçlarla birlikte sıvı tedavisi uygulanmalıdır. Eğer solunum yetmezliği devam ediyorsa, solunum cihazı desteği verilmeli, karbon monoksit ya da siyanür maruziyeti varsa uygun antidot tedavisi uygulanmalıdır.”

Yangın dumanından korunmak için öneriler

Prof. Dr. Gülbaş, orman yangınları sırasında duman maruziyetini en aza indirmek için şu önlemleri sıraladı:

• Kapalı alanlarda kalın ve pencereleri sıkıca kapatın.

• Maske kullanın; mümkünse partikül filtreli maske tercih edin.

• Temiz hava makineleri kullanın veya ortam havalandırmasını artırın.

• Kronik solunum hastalığı olanlar acil durum planı hazırlamalı.

Yangınların sadece doğaya değil, insan sağlığına da kalıcı zararlar verdiğini hatırlatan uzmanlar, özellikle risk grubundaki bireylerin tedbirli olması gerektiğini vurguluyor.