Yrd. Doç. Dr. Mustafa Topatan: “Rusûhî Dede, Mevlana’nın Hakikat-i Muhammediyye deryasından çıkarıp söz ve şiir şeridine dizdiği hakikat incilerini ve ma’rifet mücevherlerini eşine az rastlanır bir vukûfiyetle işleyen ve şerh eden harikulade bir sanatkârdır”

Konya Büyükşehir Belediyesi ile Konya Fikir ve Sanat Adamları Derneği ve Selçuk Üniversitesi Selçuklu Araştırma Merkezi’nin ortaklaşa düzenlediği Yaşayan Konya Hafızası İkindi Sohbetlerinde bu hafta Kırklareli Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Tasavvuf Anabilim Dalı Öğretim üyesi Doç. Dr. Mustafa Topatan “Mesnevî Şârihi İsmail Rusûhi Dede” konulu bir konferans verdi. Mesnevî Şârihi İsmail Rusûhi Dede’nin özellikle tavsiyelerinden birinin; Hazreti Peygamber Efendimiz (sav) sünnetine ve sîretine tabi olan Hz. Pîr Efendimizin sünnetine ve sîretine tabi olan Şeyh Efendi’nin sünnetine ve sîretine tabi olarak o yolda yürümek olduğunu belirten Yrd. Doç. Dr. Mustafa Topatan özetle şunları söyledi: “Hazret-i Şârih İsmail b. Ahmed Rusûhî el-Mevlevî, Hz. Mevlana Celaleddin Rûmî’ye nisbetle tesis edilen Mevleviyye tarikinin önde gelen meşâyihindendir. Kendisi evvel emirde ilmî sahada tahsilini tekmil etmiş, akabinde Konya Mevlânâ Dergahı postnişinlerinden I. Bostân Çelebi’ye intisâb edip bütün himmetini seyr u süluk merkezinde cem’ ederek Mevlevî çilesini tamamlamış ve nihayet İstanbul’un en önemli âsitânelerinden birisi bulunan Galatâ Mevlevîhânesi’ne şeyh tayin edilmiştir. Böylelikle Ahmed Eflâkî tarafından “fetva, takva ve ma’nâ hanedanı” olarak nitelendirilen Hz. Mevlânâ ve mensubanına dayalı Mevlevî geleneğe tam bir bağlılıkla eserler te’lîf etmiş ve nice dervişini irşâd ile vazifesini eda eylemiştir. Rusûhî Dede aynı zamanda Kadızâdeliler hareketine karşı tasavvufun ve hakikatin muhakkik bir müdâfii olarak gerek döneminde ve gerekse sonraki devirlerde fikirlerine ve eserlerine sıklıkla müracaat edilen bir sûfîdir. Tasavvufî düşüncesini şerîat-tarîkat ve hakîkat ilişkisi ve dengesi ekseninde ifade eden Rusûhî Dede’nin Hz. Peygamber Efendimiz’in (s.a.v.) sünnetine ve sîretine (şeriat) tâbi’ olan Hz. Pîr Mevlânâ Celâleddîn Rûmî’nin yoluna (tarîkat) tam bir iktida ve mütâbaat ile uyması dolayısıyla ma’na ikliminden (hakîkat) elde ettiği ma’rifet gerek dervişlerini irşâd tarzında ve gerekse te’lîfatında açıkça görülmektedir. Rusûhî Dede, Mevlana’nın Hakikat-i Muhammediyye deryasından çıkarıp söz ve şiir şeridine dizdiği hakikat incilerini ve ma’rifet mücevherlerini eşine az rastlanır bir vukûfiyetle işleyen ve şerh eden harikulade bir sanatkârdır. Bu meyanda pek çok eser kaleme alan Rusûhî Dede’nin en mühim eseri kuşkusuz kendisine ‘Hz. Şârih’ ünvanını kazandıran Mesnevî şerhi “Mecmû´atü’l-letâif ve Matmûratü’l-ma´ârif”tir. Hz. Şârih eserinde şerh tarzı olarak “tahkîk tavrı”nı benimsemiş ve bu sahada gelenek dahilinde ve haricinde mihenk ve otorite kabul edilegelmiştir. Hz. Şârih 1041/1631’de irşâd vazifesini icrâ ettiği Galata Mevlevîhanesi’nde göçüp orada defin-i hak-i ıtır-nak olup sırlanmıştır.

Türbesinin giriş kapısı üzerinde celî hatla şu beyit yazılıdır:

Râh-ı Mevlânâ’da ey Gâlip budur Şeyhü’ş-şüyûh

Hazret-i Şârih Rüsûhî, Kıdve-i ehl-i rusûh”

Program sonunda konuşmacı Doç. Dr. Mustafa Topatan’a günün anısına hediyesini Mustafa Holat takdim etti.