GRAFİKLİ-Türkiye "temsilde adaleti" yakalayamadı

GRAFİKLİ-Türkiye "temsilde adaleti" yakalayamadı

TBMM Araştırma Hizmetleri Başkanlığının verilerine göre, Türkiye'de kişi başına düşen milletvekili sayısı AB ortalamasının 3 kat gerisinde seyrediyor. Veriler, temsilde adaletin AB ölçülerinde sağlanabilmesi için Türkiye'deki milletvekili sayısının "bin"e

TBMM (AA) - İSMAİL ÇİMEN/ALPER ATALAY - AB ülkeleri ile Türkiye'nin nüfus oranlarına göre milletvekilli sayısı karşılaştırıldığında, Türkiye'de kişi başına düşen milletvekili sayısı AB ortalamasının 3 kat gerisinde seyrediyor. Verilere göre, temsilde adaletin AB ölçülerinde sağlanabilmesi için Türkiye'de milletvekili sayısının "bin"e çıkması gerekiyor.

AA muhabirinin TBMM Araştırma Hizmetleri Başkanlığının verilerinden derlediği bilgilere göre, Avrupa Birliği üyesi ülkelerin ortalama parlamenter sayısı 339, parlamenter başına düşen kişi sayısı 53 bin 764 olurken, 550 milletvekiline sahip olan Türkiye'de 145 bin 118 kişiyi bir milletvekili temsil ediyor.

"Türkiye'de 1950'den Günümüze TBMM Üyesi-Nüfus Dengesi" tablosuna göre, Türkiye'de artan nüfusa karşın milletvekili sayısında dönem dönem artış sağlansa da kişi başına düşen milletvekili sayısının yetersiz kaldığı gözleniyor.

Türkiye'nin toplam nüfusunun 20 milyon 974 bin 188 olduğu 1950 yılında milletvekili sayısı 487 iken aynı yılda milletvekili başına düşen kişi sayısı 43 bin 13 oldu.

1960 yılında Türkiye'nin nüfusu 27 milyon 754 bin 820'ye yükselirken milletvekili sayısı da 610 oldu. Aynı yıl milletvekili başına düşen kişi sayısı 45 bin 500'e yükseldi. Yani milletvekili sayısı göreceli artış gösterse de kişi başına düşen milletvekili sayısı bakımından yetersiz kaldı.

Yine aynı şekilde 1970 ve 1980 yıllarında da nüfus artışı devam ederken bu dönemlerde senatörlerle birlikte TBMM üye sayısında artış yaşandı. 1970 yılında senatörlerle birlikte 634 TBMM üyesi bulunurken bu sayı 1980 yılında 633 oldu. 1970 yılında milletvekili başına düşen kişi sayısı da 56 bin 159'a yükseldi, bu sayı 1980 yılında ise 70 bin 674 kişiye çıktı.

1990 yılında Türkiye'nin nüfusu 56 milyon 473 bin 35 olurken, milletvekili sayısı 450, milletvekili başına düşen kişi sayısı ise 125 bin 496 olarak kayıtlara geçti.

2000-2016 yılları arasında artan nüfus oranına ve milletvekili sayısının 550'de kalmasına karşın milletvekili başına düşen kişi sayısı ise artış trendini yükseltmeye devam etti. 2000 yılında Türkiye'nin nüfusu 67 milyon 803 bin 927 olarak kayıtlara geçerken, milletvekili başına düşen kişi sayısı ise 123 bin 280 kişi oldu.

2010 yılında Türkiye nüfusu 73 milyon 722 bin 988'e, milletvekili başına düşen kişi sayısı 134 bin 42'ye yükseldi.

Türkiye'nin nüfusu 2016 yılında 79 milyon 814 bin 871 olurken, milletvekili başına düşen kişi sayısı da 145 bin 118 ile artışını devam ettirdi.

Görüldüğü gibi 1950 yılında kişi başına düşen milletvekili sayısı 43 bin iken, milletvekili sayısının yetersizliğinden dolayı bu rakam günümüzdeki nüfus oranına göre 145 bine kadar çıktı.

- AB ortalaması

TBMM Araştırma Hizmetleri Başkanlığının, "Türkiye ve Bazı AB Üyesi Ülkelerde Parlamenter Başına Düşen Nüfus ve Seçmen Sayısı" raporunda Avrupa Birliği (AB) ortalamasında parlamenter sayısı 339 olarak yer alıyor. AB ortalamalarında milletvekili başına düşen kişi sayısı 53 bin 764, parlamenter başına düşen seçmen sayısı ise 40 bin 497 olarak gerçekleşiyor.

Rapora göre, Fransa'da 925 parlamenter bulunurken, parlamenter başına düşen kişi sayısı 72 bin 67, parlamenter başına düşen seçmen sayısı ise 49 bin 820, İngiltere'de bin 449 milletvekiline karşın, parlamenter başına düşen kişi sayısı 45 bin 94, seçmen sayısı ise 31 bin 990 oldu.

616 parlamenterin bulunduğu İspanya'da parlamenter başına düşen kişi sayısı 75 bin 387, seçmen sayısı ise 56 bin 164 olurken, 952 parlamenterin bulunduğu İtalya'da ise parlamenter başına düşen kişi sayısı 63 bin 724, seçmen sayısı ise 49 bin 270, Almanya örneğinde ise parlamentoda 667 parlamenter yer alırken parlamenter başına düşen kişi sayısı 123 bin 181, parlamenter başına düşen seçmen sayısı ise 92 bin 874 olarak kayıtlarda yer aldı.

Anayasa değişikliğinin kabul edilmesi durumunda 600 milletvekilinin görev alacağı Türkiye'de, milletvekili başına düşen kişi sayısı 145 bin 118'den 131 bin 235'e düşecek. Milletvekili başına düşen seçmen sayısı da 103 bin 544'ten 94 bin 915'e gerileyecek.

- AB ortalamasının yakalanması için "bin" milletvekili gerekiyor

Temsilde adaletin sağlanması bakımından bu son değişiklikle olumlu bir gelişme yaşansa da yine AB ortalamalarının çok gerisinde kalınacak.

AB ülkeleri ile Türkiye'nin nüfus oranlarına göre milletvekilli sayısı karşılaştırıldığında ise Türkiye'de kişi başına düşen milletvekili sayısı AB ortalamasının 3 kat gerisinde seyrediyor. Diğer bir ifade ile temsilde adaletin AB ölçülerinde yakalanabilmesi için Türkiye'de milletvekili sayısının "bin"e çıkması gerekiyor.

- Nüfusa göre kademeli artış 12 Eylül'e kadar sürdü

TBMM Araştırma Hizmetleri Başkanlığının, "Türkiye'de Yasama Dönemleri İtibariyle TBMM Üye Sayısı" tablosuna göre, TBMM'nin açıldığı 1920'den 1923'e kadarki ilk dönemde 437 olan üye sayısı 1923-1927 döneminde 287'ye geriledi. Bu tarihten sonra, nüfus artışına oranla milletvekili sayısı 1980 askeri darbesine kadar kademeli artış gösterdi. Darbeden önce 633 olan TBMM üyesi sayısı, 1983'teki genel seçim sonucunda oluşan Mecliste 400'e düştü. 1987-1995 döneminde 450'ye yükselen milletvekili sayısı, 1995-2017 döneminde 550 oldu. Son 22 yılda Türkiye nüfusu 58 milyondan 80 milyona yükselirken milletvekili sayısı 550'de sabit kaldı.

TBMM'nin açılışından günümüze kadar geçen sürede üye sayısı şöyle:

- 1920-1923 dönemi: 437

- 1923-1927 dönemi: 287

- 1927-1931 dönemi: 316

- 1931-1935 dönemi: 317

- 1935-1939 dönemi: 399

- 1939-1943 dönemi: 429

- 1943-1946 dönemi: 455

- 1946-1950 dönemi: 465 (Milletvekili başına düşen kişi sayısı 43 bin 13)

- 1950-1954 dönemi: 487

- 1954-1957 dönemi: 541

- 1957-1960 dönemi: 610

- 1961-1965 dönemi: 638 (188 senatör) (Milletvekili başına düşen kişi sayısı 45 bin 500)

- 1965-1969 dönemi: 634 (184 senatör)

- 1969-1973 dönemi: 634 (184 senatör) (Milletvekili başına düşen kişi sayısı 56 bin 159)

- 1973-1977 dönemi: 634 (184 senatör)

- 1977-1980 dönemi: 633 (183 senatör) (Milletvekili başına düşen kişi sayısı 70 bin 674)

- 1983-1987 dönemi: 400

- 1987-1995 dönemi: 450 (Milletvekili başına düşen kişi sayısı 125 bin 496)

- 1995-2017 dönemi: 550. (Milletvekili başına düşen kişi sayısı 145 bin 118)

AA

Kaynak:Haber Kaynağı

Etiketler :