ANKARA (AA) - GÜLŞEN ÇAĞATAY - Türkiye Enerji Stratejileri ve Politikaları Araştırma Merkezi (TESPAM) Başkanı Oğuzhan Akyener, dün Çin'in Şanghay Uluslararası Enerji Borsası'nda (INE) Brent ve Batı Teksas türü (WTI) petrol türüne alternatif olarak işlem görmeye başlayan yuan bazlı petrol kontratlarının uzun vadede küresel piyasada fiyat açısından avantaj yaratacağını belirtti.

Akyener, INE'de Çin'in yerel para birimi üzerinden işlem görecek petrolün küresel piyasalar üzerindeki olası etkilerini AA muhabirine değerlendirdi.

Çin'in bu petrol hamlesinin mevcut piyasalar üzerinde önlemli bir etkisinin olmayacağını dile getiren Akyener, "Ancak gelecekte INE'deki işlem hacminin yükselmesiyle yuan bazlı kontratların petrol fiyatları üzerindeki etkisi de artacak. Çin petrol fiyatlarını sürekli belli bir seviyenin altında tutmaya çalışacak. Bunun için ortalama birkaç yıla ihtiyaç var." dedi.

Akyener, ayrıca petrol fiyatlarındaki değişimlerin ABD doları paritesi ile ters orantılı olduğunu, gelecek dönemde INE ile doların fiyatlar üzerindeki etkisinin de önemli ölçüde azalacağını anlattı.

INE'nin büyüyen, güçlenen ve yeni bir dünya düzeni kurmak isteyen Çin'in önemli adımlarından biri olduğuna işaret eden Akyener, şöyle konuştu:

"Bu hamle ithalat hacmi dikkate alındığında, küresel hedefleri göz ardı edilse bile Çin'in milli enerji güvenliği anlamında yapması beklenen bir hamleydi. Çin uzun süredir üzerinde çalıştığı bu projeyle Dubai, Umman, Masila (Yemen), Basra, Katar, Upper Zakum (BAE) ve Shangli (Çin) menşeli petrol türleri olmak üzere 7 farklı gravitede satış yapacak. Böylelikle, bu borsada hem yerel para birimiyle ticaret imkanı elde edilebilecek hem de ileri tarihli teslimatlı ve fiyat sabitlemeli işlemler yapılabilecek. Öte yandan Türkiye'nin de bu gelişmeleri yakından takip edip, Şanghay İşbirliği Örgütü Enerji Kulübündeki pozisyonunu kullanarak kendine fırsatlar oluşturacak hamleler planlaması gerekiyor. "

- "Çin günlük 9 milyon varil petrol ithal ediyor"

Akyener, dünyanın en büyük ham petrol ithalatçısı Çin'in bu borsa ile ticari kapasitesini artırmayı ve petrolde fiyat belirlemeyi hedeflediğini belirtti.

Çin'in halihazırda günlük 8-9 milyon varil petrol ithalatı olduğuna dikkati çeken Akyener, şunları kaydetti:

"INE'de yuan ile işlem görmeye başlayan petrol kontratları uzun vadede küresel piyasada fiyat açısından avantaj yaratacak. Çin petrol alanında da adım adım dünya liderliğini ABD'nin elinden almaya başladı. Çin milli petrol şirketi, ithalat miktarının 2018'de günlük 12 milyon varile, 2030'lara gelindiğinde ise bu miktarın günlük 18 milyon varil seviyelerine ulaşacağını tahmin ediyor. Çin'in sadece kendi ithalat kontratlarını bu borsa üzerinden işleme sokması bile küresel piyasalar üzerinde ciddi etki doğuracak. Küresel piyasada petrol satış hacminin günlük 96 milyon varil civarında olduğu düşünülürse, Çin şimdiden bu hacmin yüzde 10'unu elinde tutabilecektir. Uygun koşullar sağlanırsa, Rusya, Hindistan, İran, Güney Çin Denizi ülkeleri ve bazı Ortadoğu ve Afrika ülkelerinin de katılımıyla uzun vadede INE, Brent ve WTI ile rekabet edebilecek konuma gelebilir."

AA