TBMM (AA) - Türkiye Uzay Ajansı Kurulması ve Uzaya Yönelik Faaliyetlerin Düzenlenmesi Hakkında Kanun Tasarısı, TBMM Sanayi̇, Ti̇caret, Enerji, Tabii Kaynaklar, Bilgi ve Teknoloji Komisyonunda kabul edildi.

Tasarıya göre, ajans, uzay ve havacılık teknolojileri alanında yenilik ve tasarım faaliyetleri dahil olmak üzere araştırma ve geliştirme ile ürün geliştirme faaliyetlerinin desteklenmesi amacıyla yıllık olarak veya yıllara sari olabilecek şekilde destek programları uygulayabilecek. Uygulanacak desteğin miktarları ile yararlanma usul ve esasları Uzay Kurulu kararıyla belirlenecek.

Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı nezdinde oluşturulan kaynağın yüzde 20'si, ajans tarafından havacılık ve uzay teknolojileri alanında kullanılmak üzere Başbakanın onayıyla her yıl ocak ayının son gününe kadar ajans hesaplarına aktarılacak.

Ajans, faaliyetlerinin yerine getirilmesinde veya bu amaçla ilişki içinde bulunduğu gerçek ve tüzel kişilere sözleşmeye tabi olarak iş vermesi durumunda, karşılaşılabilecek zararları ve riskleri telafi etmek veya ettirmek için sigorta yaptırabilecek veya teminat isteyebilecek.

Türkiye Uzay Ajansı deneysel bir hava veya uzay aracı ya da hava veya uzay aracı için yeni bir teknoloji veya prototip geliştirilmesi amacıyla yapacağı anlaşmalar çerçevesinde geliştirilen veya kullanılan deneysel hava veya uzay aracının geliştiricisine, sorumluluk sigortası veya teminat sağlayabilecek.

Ajans, uzay operasyonları veya uzay aracının dünyaya geri dönüşü gibi faaliyetler sonucunda ölüm, fiziksel yaralanma, mülke zarar gelmesi ya da mülkün tamamen kaybedilmesi nedeniyle üçüncü kişiler tarafından yapılan taleplerin tamamının ya da bir kısmının karşılanması için herhangi bir uzay aracının kullanıcısına sorumluluk sigortası sağlayabilecek.

- İhtisas bölgeleri kurulabilecek

Ajans veya özel sektör ya da ilgili kurum ve kuruluşlarca uydu, uzay ve havacılık teknolojisi ile sistemlerinin geliştirilmesi ve üretilmesi amacıyla kurulan montaj, entegrasyon ve test merkezleri, laboratuvarlar, araştırma merkezleri, enstitüler, uçuş pistleri, test alanları, fırlatma rampa ve üsleri ve benzeri altyapı ve tesislerin veya aynı amaçla oluşturulan Ar-Ge merkezleri, kuluçka merkezleri ve benzeri araştırma altyapıları ile uzay ve havacılık teknolojileri ekosistemine dahil şirketler ile kişi ve kuruluşların yer alacağı ihtisas bölgeleri kurulabilecek. İhtisas bölgeleri, ajansın teklifi ve icra kurulunun onayı üzerine Bakanlar Kurulu kararıyla kurulacak.

Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Kanunu'nun destek, teşvik, muafiyet ve istisnalara ilişkin hükümleri, bu kanun kapsamında kurulan ihtisas bölgeleri yönetici şirketleri, bu bölgelerde faaliyet gösteren gelir ve kurumlar vergisi mükellefleri ile bu bölgelerde çalışan araştırmacı, yazılımcı, tasarımcı, Ar-Ge ve destek personeli ile ajans bünyesinde yer alan araştırma merkezleri, fırlatma merkezleri, gözlem yönetim ve kontrol merkezleri, test merkezleri, mükemmeliyet merkezleri, laboratuvarlar ve araştırma enstitülerinde iş mevzuatına tabi olarak çalışan araştırmacı, yazılımcı, tasarımcı, Ar-Ge ve destek personelinin bu görevleri ile ilgili ücretleri bakımından da uygulanacak. Bu teşvikten yararlanacak destek personeli sayısı araştırmacı, yazılımcı, tasarımcı ve Ar-Ge personeli sayısının yüzde 10'unu aşamayacak.

Ajans, ihtisas bölgelerinin yönetimi, ortak ihtiyaçlarının temini, ihtisas bölgesine ilişkin diğer iş ve hizmetlerin yerine getirilmesi gibi hususları, kuruluşunda ihtisas bölgelerinde faaliyet gösteren şirketler ile kişi ve kuruluşların da ortak olarak yer alacağı yönetici şirketler eliyle yürütebilecek.

- İhtisas bölgelerine tahsis edilecek alanlar

İhtisas bölgelerindeki planlama sürecinde imar planları ve değişiklikleri ile uygulama imar planları ve değişiklikleri ajans tarafından hazırlanacak veya hazırlattırılacak ve Başbakan tarafından onaylanarak yürürlüğe girecek.

İhtisas bölgesi ilan edilen alanlarda yer alan Hazinenin özel mülkiyetindeki taşınmazlar ile devletin hüküm ve tasarrufu altındaki yerler, ajansın başvurusu üzerine Maliye Bakanlığınca bedelsiz ajansa tahsis edilecek. İhtisas bölgesi içerisinde yer alan mera, yaylak ve kışlak gibi orta mallarının vasıfları, Mera Kanunu hükümlerine bağlı kalmaksızın Başbakan onayıyla resen kaldırılacak ve bu taşınmazlar Hazine adına tescil edilecek. İhtisas bölgelerinde ihtiyaç duyulan diğer araziler Kamulaştırma Kanunu hükümlerine göre ajans tarafından kamulaştırılabilecek.

İhtisas bölgesi alanları içinde yer alan diğer kamu kurum ve kuruluşlarına ait arazi ve taşınmazlar bu kurum ve kuruluşların onayı üzerine mülkiyeti ilgili kurum ve kuruluşlarda kalmak kaydıyla ajansa tahsis edilebilecek.

- Ajans yurt içi ve dışında şirket kurabilecek

Ajans, faaliyetleri açısından gerek görülmesi hallerinde uzay ve havacılık teknolojileri ile sistemleri alanında kurulun önerisi ve İcra Kurulu kararıyla yurt içi ve dışında özel hukuk hükümlerine tabi şirket kurabilecek, satın alabilecek, kurulu bulunan şirketlere ortak olabilecek, sahip olduğu şirketleri veya hisselerini devredebilecek.

Türkiye Uzay Ajansı, görev alanına giren her türlü tesisin yapımı, geliştirilmesi, çevresinin korunması ve düzenlenmesi veya tesislerin yapımı için gerekli arazi, binalı ve binasız taşınmazlar ile görevlerini yerine getirirken ihtiyaç duyacağı diğer taşınmazları Kamulaştırma Kanunu hükümleri çerçevesinde kamulaştırabilecek. Kamulaştırma bedeli, ajansın bütçesine konulan ödenekten karşılanacak.

- Ajans, istişare kurulları oluşturabilecek

Ajans, kamu kurum ve kuruluşları ile yapacağı protokollerle bu kurum ve kuruluşlara ait araç, gereç, ekipman ve tesisleri kullanabilecek.

Merkezi yönetim kapsamındaki kamu idareleri ile mahalli idareler, hizmetleri, ekipmanları, personeli ve tesislerinin kullanımı konusunda ajansla iş birliği yapmaya, havacılık ve uzay araçlarını, fiili kullanımlarındaki teçhizat ve ekipman dışındaki teçhizat ve ekipmanlarını karşılıksız ajansa vermeye veya ajanstan almaya yetkili olacak. Kamu kurum ve kuruluşlarınca sağlanan burslardan doğan mecburi hizmet yükümlülükleri, yükümlünün istemi, ajansın talebi ve yükümlünün bağlı olduğu kurum ve kuruluşun onayıyla ajansa devredilebilecek.

Ajans tarafından yapılacak başvuru üzerine test veya deneylerin güvenle yapılabilmesi, çevre ve insan sağlığı ile kamu güvenliğinin sağlanabilmesi için belediye veya valiliklerce her türlü kolluk önlemlerinin zamanında alınması zorunlu olacak. Ajans gerektiğinde bu konularda doğrudan İçişleri Bakanlığından yardım talep edebilecek.

Türkiye Uzay Ajansı, sektör, üniversiteler, sivil toplum kuruluşları ve ilgili diğer kurum ve kuruluşlarının temsilcilerinin katılımı ile oluşan ve Ajans tarafından yıllık veya periyodik planlama ve programların hazırlanmasında, stratejilerin belirlenmesinde çıktılarından faydalanılmak üzere koordinasyon ve istişare amaçlı paydaş ve sektör toplantıları düzenleyebilecek veya istişare kurulları oluşturabilecek.

Birden fazla bakanlık, kurum veya kuruluşların katılımıyla geliştirilecek veya sonuçlarından birden fazla kurum veya kuruluşun yararlanacağı ortak projeler için genel bütçeden ajans bütçesine ödenek aktarılabilecek.

- Soruşturma izni ve cezalar

Yetkilendirmeyle ilgili hükümlere uymaksızın faaliyet gösteren veya ajans tarafından yetkilendirilmiş olmakla birlikte yetkilendirildiği hususlar dışında başka bir faaliyeti yetkisiz yürüten işletmeciler hakkında ajans tarafından yürürlüğe konulan yönetmelikte belirtilen usul ve esaslar çerçevesinde 1 milyon lirasına kadar idari para cezası uygulanacak.

Ajansa ait herhangi bir laboratuvar, istasyon, üs ya da benzeri tesislerle bunların müştemilatının veya ajansa ait herhangi bir hava aracı, füze, uzay aracı ve benzeri araçların, diğer mülk veya cihazlarının ya da ajansla bir sözleşmesi bulunan yüklenicilerle bunların alt yüklenicisi gerçek ya da tüzel kişiye ait mülkler veya ekipmanların korunması ve güvenliği için ajans tarafından yayınlanan herhangi bir düzenleme ya da talimatı kasıtlı ihlal edenler ajansın talebi üzerine bir yıla kadar hapis ve bin güne kadar adli para cezasıyla cezalandırılacak.

Başkan, kurul üyeleri ile ajans personeli, görevleriyle bağlantılı işledikleri veya görevleri dolayısıyla kendilerine karşı işlenen suçlar bakımından kamu görevlisi sayılacak. Soruşturma izni, başkan, kurul üyeleri ve başkan yardımcıları için Başbakan, diğer personel için başkan tarafından verilecek.

(Sürecek)

AA