ANKARA (AA) - ALİ KEMAL AKAN - Bazı tıbbi uygulamalar nedeniyle insanların maruz kaldığı radyasyonun önlenmesinde esas sorumluluğun doktorlarda olduğunu belirten uzmanlar, radyolojik tetkiklerin hastanın durumunun detaylı incelenmesinden sonra istenmesi gerektiği uyarısında bulundu.

Radyasyondan Korunma Uzmanları Derneği (RADKOR) Başkanı Gönül Buyan, AA muhabirine yaptığı açıklamada, insanların yapay kaynaklara bağlı aldığı radyasyonun yüzde 97'sinin, tıbbi ışınlamalardan kaynaklandığını belirtti.

Hastanın vücuduyla ilgili bilgi almak istendiğinde bu yönteme sıklıkla başvurulduğunu dile getiren Buyan, şunları söyledi:

"Toplum, doğal radyasyona ilaveten en çok tıbbi uygulamalar nedeniyle radyasyon alıyor. Burada esas sorumluluk doktora düşmektedir. Doktor, gerekmedikçe radyolojik tetkik istememelidir. Doktorun temel sorumluluğu, 'Hasta için ultrason, MR gibi tetkiklerle gerekli bilgiye ulaşabilir miyim ya da bu vaka için radyolojik tetkik şart' gibi tüm yöntemleri düşünüp değerlendirmeli, bunun sonucunda gerçekten gerekiyorsa radyasyon içeren uygulamaya başvurmalıdır."

Buyan, girişimsel radyoloji uygulamaları ve bilgisayarlı tomografideki radyasyon dozunun fazlalığına dikkati çekerek, bu tür uygulamalarda doktorların çok titiz bir çalışma yürütmesi gerektiğini söyledi.

Ülkelerin, tıbbi uygulamalarda kullanılan cihazların gereksiz artışının önlenmesi konusunda ciddi çalışmaları bulunduğunu da anlatan Buyan, "Kişi başına radyolojik tetkik sayısın yüksek olduğu ülkemizde, gereksiz tetkiklerin önüne geçilmesi için ivedilikle önlemler alınması lazım." dedi.

- "Her iş yerinin bir tehlike durumu planı olmak zorunda"

Öte yandan Türkiye'de, radyasyonla ilgili işlerde çalışan yaklaşık 50 bin insanın bulunduğunu aktaran Buyan, bu kişilerin sağlığının korunmasında da devlete birinci derecede sorumluluk düştüğünü ifade etti.

Radyasyon yoğun alanlarda çalışacak iş güvenliği uzmanlarının radyasyondan kendisini korumak için de mutlaka bir eğitim alması gerektiğini söyleyen Buyan, ayrıca kaza tehlike durumu yönetiminde, herkesin rolünün çok iyi tanımlanmış olması gerektiğini dile getirdi.

Buyan, "Radyasyonla çalışılan her iş yerinin bir tehlike durumu planı olmak zorunda. Türkiye'de kuruluşlara ait tehlike durumu planları var mı? Var. Ancak planların içeriğinde sadece o sırada kimlerin aranacağı yer alıyor. Oysa tehlike durumu planlarının, hangi ortamda çalışılıyorsa, o ortamdaki muhtemel riskler dikkate alınarak hazırlanması ve bir acil durumda nasıl müdahale edileceğinin planda ayrıntılı olarak yer alması gerekir." diye konuştu.

- "Türkiye'de bu sorumluluk radyoloji teknikerlerinde"

Her kuruluşun, özgün bir radyasyondan korunma sistemi kurması gerektiğini belirten Buyan, şunları kaydetti:

"Kazaların çoğunluğu, sürdürülebilir bir radyasyondan korunma sisteminin olmamasından kaynaklanıyor. Kazayı önlemek için lisans almak yetmez. Lisans almak şarttır ancak yeterliliğin sağlanması için sistem kurmak ve sürdürebilmek için de doğru dürüst eğitimli insanların istihdamı gereklidir. Bu nedenle nitelikli eleman temini için eğitim önceliğimizdir. Radyasyondan korunmada öncelikli sorumluluk tesis veya lisans sahibine aittir. Lisans şartlarından birisi de tesiste 'Radyasyondan Korunma Sorumlusu' bulundurmaktır. Türkiye'de bu sorumluluk radyoloji teknikerlerine ya da bu konuda dört günlük eğitim sonunda belge alan, pratisyen hekim, beyin cerrahı ya da çocuk doktoru gibi kişilere verilmektedir. Bu belgeyi alan kişilere uzman sorumluluğu yüklenmektedir. Belgeyi alan kişiler uzman olmadığı ya da uzman danışmanlığı almadığı gibi esas yapmak zorunda oldukları işler nedeniyle zaten bu konu ile yeterince ilgilenememektedir. Türkiye'de yaşanan sıkıntıların başında bu geliyor."

AA