BRÜKSEL (AA) - Sığınmacı krizine kapsamlı çözüm getirilmesi amacıyla Türkiye ve Avrupa Birliği (AB) arasında mutabık kalınan plan uygulamaya girdi. Plana göre, Türkiye'den AB'ye yasa dışı yollarla geçen Suriyeliler geri alınacak. Karşılığında AB Türkiye'dekilerden eşit sayıda sığınmacıyı topraklarına kabul edecek. Böylece, Türkiye'deki sığınmacı sayısında bir değişim olmayacak.

Başbakan Ahmet Davutoğlu'nun katılımıyla 18 Mart'ta Türkiye-AB Zirvesi'nde varılan uzlaşmaya göre, Türkiye'den Yunan adalarına geçen tüm yeni düzensiz göçmenler Türkiye'ye gönderilecek. Dün yürürlüğe giren plan, insani krize son vererek kamu düzenini sağlamak için gerekli geçici ve olağanüstü bir önlem niteliğinde.

Üst düzey bir Dışişleri Bakanlığı yetkilisinin konuya ilişkin verdiği bilgiye göre, sığınmacılar Yunan adalarına kaçak olarak gittiklerinde Türk, Yunan ve Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliği (BMMYK) görevlileri tarafından sorgulanacak. Bu kapsamda, 25 Türk görevli Yunan adalarına gitti. Bazı Yunan yetkililerin de yarın Türkiye'ye gelmesi bekleniyor.

Hukuki durumları ele alınan sığınmacılar zorla geri gönderilmeyecek.

Geri gönderilme kararı, söz konusu kimselerin Türkiye'den gittiğinin kanıtlanabilmesi halinde mümkün olacak.

AB ülkelerinden 2 bin 300 polis, Yunan yetkililere yardım etmek için adalar ve ana karada görev alacak. Ancak henüz diğer AB ülkelerinden polisler, göreve başlamış değil.

Yunan adalarından Türkiye'ye geri gönderilen her bir Suriyeli sığınmacı için Türkiye'den bir Suriyeli sığınmacı AB ülkelerine yerleştirilecek.

Türkiye'den alınacak 25 bin Suriyeli sığınmacı da belirlenmiş durumda. Türkiye'deki sığınmacı sayısının önüne geçecek bu değişim uygulaması 4 Nisan'da başlayacak.

Türkiye, AB, ve BMMYK, ortaklaşa yeni isimleri belirlemeye devam edecek.

- Üst sınır 72 bin sığınmacı

Yunan adalarından Türkiye'ye geri gönderilecek, Türkiye'den de AB'ye yerleştirilecek sığınmacı sayısı en fazla 72 bin olacak. Bu sayıya ulaşılamazsa durum gözden geçirilecek. 72 bin aşılırsa uygulama karşılıklı durdurulacak.

Yeniden yerleştirmelerde, daha önce AB'ye yasa dışı yollardan girmeyen ve bunu denemeyenlere öncelik verilecek.

Türkiye'ye geri dönüş uygulamasının masrafları AB tarafından karşılanacak.

Yunan koordinasyon merkezine göre, dünden itibaren Türkiye üzerinden Yunan adalarına bin 662 sığınmacı geldi. Bu kişilerin kamplara alınarak, başvuruların değerlendirilmesi bekleniyor. Başvuruları reddedilenler, Türkiye'ye gönderilecekler listesine eklenecek. Mahkemeler duruma ilişkin kararı verecek.

- Denizlerde ölümlerin önüne geçilecek

Türkiye ve AB'nin denizlerde can kaybının önüne geçilmesi ve Avrupa'ya gitmek isteyen Suriyeli sığınmacılar için güvenli ve yasal yol açılması amacıyla üzerinde uzlaştığı planın, sığınmacılar için de caydırıcı olması hedefleniyor. Kaçak geçişlerin artık kapalı olduğunu gören sığınmacıların, yasal yoldan AB'ye alınacaklar listesine girmek için başvuru yapması öngörülüyor.

Uluslararası Göç Örgütü'ne göre, bu sene içinde Türkiye'den 144 bini aşkın sığınmacı Yunan adalarına geçti, 362'si ise denizde hayatını kaybetti. Geçen sene denizde ölenlerin sayısı 700'ü aşmıştı.

- 6 milyar avroluk fon

Türkiye-AB mutabakatındaki "yük paylaşımı" ilkesi çerçevesinde, Türkiye'deki Suriyeli sığınmacılar için tahsis edilecek 3 milyar avronun kullanılması hızlandırılacak. Bu bütçenin bitmesi durumunda 2018 sonuna kadar 3 milyar avroluk ek fon hayata geçirilecek. Fonlar, sağlık, eğitim, altyapı, gıda ve yaşam masrafları gibi sığınmacılara dönük somut projelere harcanacak. Projeler, bir hafta içinde belirlenecek.

AA