Dedeler ‘Can’landı, Neneler ‘Nur’landı

Günümüzde artık eskiden olduğu gibi 'dede', 'nine'lerin isimlerini koyma eğiliminin yok olduğu bir gerçek. Giderek modernleşen dünyayla birlikte insanların artık daha bireysel yaklaşım içinde olduklarını söyleyebiliriz. "Bu nedenle de daha önceki yıllarda gelenek olan dede, nine isimlerini koymaktan kaçınıyorlar" Daha modern isimler tercih ediliyor. Fakat uzmanlar verilen ismin, çocuğun kişiliğini geliştirmesinde etkili olabileceğine de dikkat çekiyorlar, mesela isimler, Mert, Yiğit, Korkmaz, Kaya  gibi gücü simgeleyen çocuklar, kişiliklerini isimleriyle özdeşleştirebilirler ve bilimsel olarak kanıtlanmıştır diyorlar. Örneğin Hınçal, Öcal, Saldıray gibi isimli çocuklarda isimleri kişilik gelişimine olumsuz katkı sağlayabilirmiş. Ayrıca ilk bakışta isimler bazı şeylere dikkat çekebilir. “Çok farklı isimler, hiç rastlanmayan isimler daha çok hafızada kalır"denir, tamamen yanlış.

Şimdi kendi dönemimden düşünüyorum da; bir dönem çocuklara Deniz, Ulaş, Devrim, Özgür, Kaan, Alparslan, Atilla, Hakan, Murat gibi isimler verildiğini de hatırlayalım, benim dönemimde; Tarkan, Murat, Hakan, Serdar, Tarık, Kadir, Kemal, Filiz. Türkan, Hülya, Zerrin en meşhurlarındanmış mesela. O dönemde anne ve babaların geleceğe ilişkin görmek istedikleri dünyayla ilgili düşüncelerinin yansıması olduğunu söylüyor uzmanlar.

Türk filmlerine bakın; Kara Murat, Tarkan, Malkoçoğlu filmleri ayrıca Türk artistleri Tarık Akan, Serdar Gökhan, Kemal Sunal, Kadir İnanır, Komser Kemal. O anda yaşanan toplumsal olayların isim konarken etkili olduğunu söylüyor uzmanlar, "Kitle psikolojisinin de isim konmasında etkili olduğunu söylüyorlar. İşte burada gelenek ve göreneklerimize göre eğer kasabamızda, köyümüzde dedemizin, ninemizin adını koyarken Canlanma, Kanlanma, Nazlanma, Nurlanma devreye giriyor. Ahmet Can, Abdurrahman Can, Hamdi Can, Fatma Nur, Ayşe Nur, Elif Naz, Filiz Naz gibi.

Bana göre kişinin ismini değerli hale getirmesinde kendiyle barışık olmasının etken olduğunu da düşünüyorum, "Eğer kişi kendi isminden memnun değilse, karşı tarafta böyle algılıyor. Kişi ismini kendisi değerli hale getirir."Tokalaşmasından ismini söylemeye kadar bizler karşı tarafı etkileriz.

YILLARA GÖREDE İSİMLER DEĞİŞİYORMUŞ

Nüfus istatistikleri verilerine göre 1980-1990 arasında Merve, Büşra, Emre, Efe en çok beğenilen isimler olarak bebeklere konmuş. 2000-2006 yıllarında ise İrem,

Aslı, Furkan, Emirhan en çok tercih edilen isimler arasında yer alırken, 2006 yılında Arda, erkek isimleri arasında ilk sırada yer almış. 2008 yılının moda isimleri arasında ise Yağmur, Başak, Su, İrem ve Arda yer almış. Verilere göre de, hiç modası geçmeyen isimler arasında, Muhammed, Mehmet, Ahmet, Mustafa, Ali, Hüseyin, Hatice, Emine, Ayşe, Zeynep, Fatma ve Betül yer almaya devam ediyor. (Çok Şükür)

Günümüzde çocuklarının isimlerinin farklı olması için modern olması için arayış içine giren anne ve babalar, Peren (ülker yıldızı), Erce (er gibi olan), Dilmen (güzel söz söyleyen), Püren (ince yaprak), Artun (ortanca kardeş), Bige (evlenmemiş, çocuğu olmayan), Belin (korku), Talia (şans), Bengi (sonsuz, ebedi) gibi isimleri tercih ediyor. Aleyna, İlayda, İlçim, Alara, Almina, Almula, Bilun, Lerzan, Delfin, Erem, Bade, Balca, İzgi, Alçin, Arsu, Balkın, Beliz, Su, Renk, Ege, Ada, Naz, Dirim, Deren, Ceren isimleri de son yılların gözde olan isimleri arasında yer alıyor.

KİŞİ ADLARI SÖZLÜĞÜNE BAKIN

Öte yandan Türk Dil Kurumu'nun 'Kişi Adları Sözlüğü', internet ortamında hizmet veriyor. Ben girdim inceledim. Anne ve babalar bebeklerine verecekleri isimleri Türk Dil Kurumu'nun resmi internet sitesinden araştırabilirler. Ayrıca iyi bir isim koymak babaya evladı hakkında sorulacak üç şeyden birisi olduğunu unutmayalım. Sitede 3 bin 612 kız, 7 bin 230 erkek olmak üzere toplam 10 bin 842 kişi adının bulunduğu, Kişi Adları Sözlüğü'nün şu anda deneme amaçlı olarak kullanıldığı belirtiliyor. Sözlükte araştırılan isimin kökeninin Arapça, Farsça ve Türkçe'den gelip gelmediği, anlamları, kız ya da erkek ismi olup olmadığı da belirtiliyor. Sözlükte ayrıca araştırılan ismin benzer isimleri de yer alıyor.

PEYGAMBERİMİZ BUYURUYOR Kİ

Evladın baba üzerindeki hakkı üç şeydir: İyi bir isim, iyi bir eğitim ve beni evlendir dediğinde evlendirmesi. (Hadis-i Şerif)

BİRAZ DA GÜLÜMSEYELİM

Edi Murpy evlenmiş Oğlu olmuş İsmini Büdü koymuş.

Gel zaman git zaman Büdü büyümüş Müslüman olmuş

Büdü de evlenmiş onunda oğlu olmuş Babası Edi sormuş?

-Ne isim koydun oğlum torunuma demiş?

-Büdü de İyyakenabüdü koydum baba demiş.

-Nerden buldun olum bu ismi diye soruncada

-Kuranda var baba demiş.

Hoşça, sağlıcakla kalın. Ama en önemlisi evlatlarınıza adam gibi isim koyarak adam gibi adam olmalarını sağlayın.