ANKARA (AA) - ERHAN CİHAN ÜNAL/CEREN GÖKKOYUN - Türkiye'de araştırma ve geliştirme (Ar-Ge) faaliyetleri için yapılan harcamaların tutarı 10 yılda yaklaşık 5 katına çıkarak toplam 187,6 milyar liraya ulaştı.

Küresel ticarette zorlaşan rekabet şartları katma değerli üretim ve inovasyonun önemini artırdı. Ülke ve şirketlerin Ar-Ge harcamalarında belirgin artışlar dikkati çekiyor. Türkiye'nin Milli Teknoloji Hamlesi kapsamında attığı adımlarla Ar-Ge ekosistemi güçlenirken, 2023'te Ar-Ge harcamalarının gayrisafi yurt içi hasılaya (GSYİH) oranının 1,8'e çıkması hedefleniyor. Bu oran geçen yıl 1,03 düzeyindeydi.

AA muhabirinin Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerinden yaptığı derlemeye göre, Türkiye'de 2009-2018 döneminde Ar-Ge harcamalarının sürekli arttığı rakamlara yansıdı. 2009 yılında Ar-Ge'ye yapılan toplam harcama yaklaşık 8,1 milyar lira iken bu tutar geçen yıl sonu itibarıyla yüzde 375 artışla 38,5 milyar liraya yükseldi.

Söz konusu dönemde gayrisafi yurt içi Ar-Ge harcaması olan toplam 187,6 milyar liranın, 96 milyar lirasını personel harcamaları, 68,7 milyar lirasını diğer cari Ar-Ge harcamaları ve 22,8 milyar lirasını yatırım harcamaları oluşturdu.

Mali ve mali olmayan şirketlerin Ar-Ge harcamaları bu dönemde 4 milyar liradan 23,3 milyar liraya çıktı. Bu şirketlerin 2009-2018 döneminde ise toplam Ar-Ge harcamaları 97,6 milyar lira olarak hesaplandı. Kar amacı olmayan kuruluşların da dahil edildiği genel devlet harcamaları söz konusu dönemde 1 milyar liradan 3,6 milyar liraya çıkarken, toplam harcama tutarı 19 milyar lira olarak kayıtlara geçti. Yükseköğretim kurumları ise bu dönemde Ar-Ge'ye toplamda 71,1 milyar lira harcadı.

- Ar-Ge personeli

Bu dönemde toplam Ar-Ge personeli 135 bin 43'ten 289 bin 791'e yükseldi. Tam zaman eşdeğeri (TZE) cinsinden Ar-Ge personeli sayısı ise 73 bin 521'den 172 bin 119'a çıktı. Bunların 104 bin 376'sı mali ve mali olmayan şirketlerde, 56 bin 364'ü yükseköğretimde, 11 bin 379'u genel devlette istihdam edildi.

2009-2018 yıllarında Ar-Ge'ye harcanan toplam tutar ve bu alanda çalışan personel sayıları şöyle: