Anadolu mandası, suni tohumlamayla geliştirilecek

Anadolu mandası, suni tohumlamayla geliştirilecek

İstanbul Damızlık Manda Yetiştiricileri Birliği Başkanı Ural:- "Türkiye'de ilk defa Anadolu mandasından sperma almayı başardık"- "Manda ırkının iyileştirilmesi, dolayısıyla verimliliğin artması için suni tohumlama çok önemli" - Çiftliğimizden Soframıza Sa

İSTANBUL (AA) - MURAT EĞİLMEZ - İstanbul Damızlık Manda Yetiştiricileri Birliği Başkanı Sezai Ural, Türkiye'de ilk kez iyi bir boğa adayından sperma almayı başardıklarını belirterek, bu sayede İtalya'daki gibi suni tohumlama yapılarak ıslah çalışmalarında büyük bir adım atılacağını söyledi.

Ural, AA muhabirine yaptığı açıklamada, manda ırkının iyileştirilmesi, dolayısıyla verimliliğin artması için suni tohumlamanın çok önemli olduğunu belirtti.

Suni tohumlama konusunda pilot çalışma yaptıklarını ifade eden Ural, şöyle konuştu: "İstanbul Üniversitesi Veterinerlik Fakültesinde ilk kez bir boğanın spermasını aldık. Annesiyle babası belli iyi bir boğadan sperma elde ettik. Türkiye'de ilk defa Anadolu mandasından sperma almayı başardık yani." dedi.

Ural, yaptıkları çalışmayı Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığının da öğrendiğini ve boğaya talip olduğunu dile getirdi.

IBR, brusella ve tüberküloz testlerinden geçen boğanın Ankara'daki Uluslararası Hayvancılık Araştırma ve Eğitim Merkezi Müdürlüğüne götürüldüğünü aktaran Ural, "Şu anda Lalahan'da boğa sperması sağımına başlandı. Ruhsatlandırma işlemi tamamlandığında Türkiye'de ilk defa Anadolu mandası sperması mevcut olacak." diye konuştu.

Ural, Türkiye'deki gen kaynağına sahip çıkmanın önemine değindi. Ankara'da üretilecek spermaların azot tanklarında uygun soğuklukta dondurulup piyasaya sürüleceğini belirten Ural, şöyle devam etti:

"Uygulama alanı da biziz. Mesela bin tane payet bize gelecek. Manda yetiştiricilerine dağıtılacak. Her suni tohumlama bir seferde tutacak diye bir şey yok. Ama mutlaka tutar. Bu sayede İtalya'daki gibi suni tohumlama yaparak ıslah çalışmalarını ilerleteceğiz. Islah çalışmalarında damızlık değeri önemli. İşte cidago yüksekliği, sağrı genişliği, boynuz yapısı mandanın damızlık değerini gösterir. Türkiye'de bu işin doktora çalışmasını bizim birlikte çalışan bir ziraat mühendisi yaptı. İstanbul Veterinerlik Fakültesi ve Bakanlıktan gelen bir grup çalışma yaparak bir kriter oluşturdu ve literatüre yerleştirdi. Artık bütün araştırmalar bunu kıstas alıyor. Buradan aldığımız cetvelle puanlama yapıp iyi damızlık değerlendirmesi yapabiliyoruz."

- Dünya Manda Yetiştiricileri Birliği Kongresi

İstanbul Damızlık Manda Yetiştiricileri Birliği Başkanı Ural, birlik olarak geçen yıl Asya Manda Yetiştiricileri Birliği Kongresi dönem başkanlığını yaptıklarını, bu yıl da Dünya Manda Yetiştiricileri Birliği Kongresi dönem başkanlığına aday olacaklarını söyledi.

Kolombiya'da 25 Kasım’da yapılacak kongreye 12 kişilik heyetle katılacaklarını ve oluşacak yeni genel kurula talip olacaklarını belirten Ural, "Pakistan'da 22 milyon, Hindistan'da ise 60 milyon manda popülasyonu var. Buna rağmen Latin Amerika ülkeleri ve Avrupa'daki delege sayısı daha çok." ifadelerini kullandı.

- "İtalya'dan gelen mandalar kuzu gibi"

Çiftliğimizden Soframıza Sağlıklı Yarınlar Projesi Koordinatörü Talat Tan ise İstanbul'daki manda sütü üretiminin günlük 8 ton civarında olduğunu, bu rakamın Anadolu'nun toplamında üretilen günlük ortalama 3 tonluk manda sütünün neredeyse 3 katına yaklaştığını belirtti.

Bu verilerin İstanbul’un manda sütünün merkezi konumunda olduğunu gösterdiğini dile getiren Tan, iyileştirme çalışmaları kapsamında bir işletmede 3 proje birden yürüttüklerini vurguladı.

Islah çalışmalarını, kötü mizaçlı hayvanları ayıklayarak yaptıklarını ifade eden Tan, "Kötü mizaçlı, süt verimi düşük, saldırgan hayvanları ayıklıyoruz. İtalya bunu 30 yıl önce yapmış. İtalya’dan gelen mandaları görüyoruz, hepsi kuzu gibi olmuş. Yani bu hayvanlarda sert mizaç tamamen gitmiş hayvan tamamen süte odaklanmış. Bu hemen olacak bir iş değil." dedi.

Tan, birliklerinin kurulmasının üzerinden 5 yıl geçtiğini, bu süreçte denetim altında tuttukları işletmelerde mandalarda hiçbir hastalığa rastlayamadıklarını belirtti.

Birlik ofisine kurdukları laboratuvarda sütün içindeki temel maddelere yağ, protein, laktoz, kazein, üre, bir de donma noktasına baktıkları ve somatik değerini ölçtüklerini ifade eden Tan, şunları anlattı:

"Amaç sütün kalitesini ölçmek. Avrupa diyor ki ben 500 binin üzerinde somatik olursa bunu değersiz kabul ederim. İsviçre, Danimarka gibi ülkelerde 500 binin üzerinde çıktığında ceza kesiyorlar. Somatikten kasıt eğer hayvanda meme hastalığı varsa, sütte istenmeyen bir durum varsa, sağım ünitesi temiz değilse, kötüyse, süt tankınız problemliyse bunlar somatik hücreyi yükseltiyor. Biz de 200 binlerde. Yani manda sütümüz çok temiz, ancak sığır, koyun ve keçide durum böyle değil. 2 milyonun üzerine çıkabiliyor. Şimdi böyle bir sütten peynir yapıldığını düşünün, o süt bozulmasın, peynirin kıvamı tutsun diye mecburen katkı maddeleri koymak zorundalar. Bu da kaliteyi ve ürün sağlığını ciddi şekilde düşürüyor.”

- Sütten gebelik testi

Tan, aynı laboratuvar cihazına bir kit takarak süt değerlerinden hayvanın gebe olup olmadığını da tespit edebildiklerini ifade etti.

Bunun işletmenin maliyetini olağanüstü düşürebileceğini belirten Tan, şunları kaydetti:

"Türkiye'de henüz mandalarda suni tohumlama olmadığı gibi gebelikte bakım da çok zor ve külfetli. Oysa süt numunesinde gebe olup olmadığını belirleyebiliyoruz. Mesela işletmeci hayvanını gebe zannedip uzun süre beslemek zorunda kalmayacak. Boşuna beslemesi işletme açısından zarar. Hayvanın doğumdan 2 ay sonra tohumlanması ve bunun belirlenmesi gerek. Bunu süt değerlerinden saptayabiliyoruz. Ayrıca bazı hayvanların gebe olduğu kesimde anlaşılıyor. Sütten tespitle bunun da önüne geçiyoruz."

AA

Kaynak:Haber Kaynağı

Etiketler :