ABD Başkanlığına seçilen Donald Trump'un, seçim döneminde yasa dışı göçmenlerin ülkelerine gönderilmesi, Meksika sınırına duvar örülmesi gibi vaatlerinin hayata geçirilebilme ihtimali ve bunun ülkeye olası maliyeti tartışılıyor.

Trump'un, hem Cumhuriyetçi parti adaylığı için yarışırken hem de Hillary Clinton ile girdiği başkanlık yarışında yasa dışı göçmenlerin ülkelerine gönderilmesi, Meksika sınırına duvar örülmesi ve Müslümanların ülkeye sokulmaması gibi vaatleri insan hakları kuruluşları ve aydınların tepkisini çekse de ABD halkı arasında önemli taban buldu.

Donald Trump'un seçimi kazanmasının ardından ise bu vaatlerin nasıl hayata geçirileceği tartışmaları gündeme geldi.

Trump seçilmesinin ardından CBS'de yayınlanan "60 dakika" programında yaptığı açıklamada, ilk planda "sabıka kaydı olanlar, uyuşturucu satıcıları, silahlı çete üyelerinden" oluşan 2-3 milyon civarındaki göçmenin sınır dışı edilebileceğini, kalanların durumunun da sınırların güvenliğinin sağlanması ve her şeyin normale dönmesinin ardından değerlendirilebileceğini söyledi.

Duvar konusunda da görüşlerini revize eden Trump, Meksika sınırındaki duvarın bir kısmının çit de olabileceğini ifade etti.

Trump'un bu vaatlerini, revize ettiği halde bile yerine getirmesi durumunda ABD hem ekonomik hem de yasal süreç anlamında önemli bir iş ve maliyet yükünün altına girecek.

- Tamamının sınır dışı edilmesinin maliyeti 100 milyar doları geçiyor

ABD'deki yasa dışı göçmen nüfusunun 11 milyondan fazla olduğu belirtiliyor. İç Güvenlik Bakanlığının (DHS) 2012 raporunda, bu göçmenlerin sayısının 11,4 milyon olduğu açıklanmıştı.

Bu sayının Obama döneminde sınır dışı edilmeler ve sınır güvenliğinin artması ile 11,1 milyona indiğine ilişkin tahminler de bulunuyor.

2012 rakamlarına göre, illegal göçmenlerin yüzde 52'sini Meksika'dan gelenler oluşturuyor. Göçmenlerin yüzde 15'i Orta Amerika, yüzde 12'si Asya, yüzde 6'sı Güney Amerika, yüzde 5'i Karayipler, yüzde 5'i Avrupa ve Kanada, kalanları da diğer bölgelerden gelenler.

ABD, halen yıllık 400-500 bin yasa dışı göçmeni ülkeden gönderme kapasitesine sahip. Ancak yeni geçişlerle ülkedeki toplam yasa dışı göçmen sayısında çok ciddi bir değişiklik olmuyor.

Trump'un görevi devralmasının ardından hemen 2-3 milyon göçmeni sınır dışı etmesi şu anki kapasite ile mümkün görünmüyor.

"American Action Forum" (AAF) adlı kuruluşun raporuna göre, halen ülkede yasa dışı göçmenlerin yakalanması için istihdam edilen 5 bin civarında güvenlik görevlisi var. Göçmenlerin tamamının gönderilmesi planının hayata geçirilmesi için bu rakamın en az 90 bine çıkarılması gerekiyor.

Aynı kuruluşa göre, göçmenlerin gönderilmeden önceki sürecin tamamlanması için bekletildikleri yerleşkelerdeki 34 bin yatağın 348 bine çıkarılması, göçmen mahkemelerinin 57'den bin 316'ya çıkarılması, bin 430 olan savcı sayısının da 32 bin 445'e yükseltilmesi, uçak ve otobüs sefer sayılarının da artırılması gerekiyor.

AAF, tüm bunların yapılmasının ülkeye iki yıllık maliyetinin 100 ila 300 milyar dolar olacağını tahmin ediyor.

- Bir göçmenin sınır dışı edilmesinin maliyeti 12 bin 500 dolar

ABD'de yasa dışı göçmenin sınır dışı edilmesi için yakalanması, gözaltı merkezlerinde bekletilmesi, mahkeme işlemleri ve ulaşım masrafları gibi gider kalemleri bulunuyor.

Bu işlemleri İç Güvenlik Bakanlığına bağlı Göçmenlik ve Gümrük Muhafaza (ICE) birimi takip ediyor. Bu birimden 2011 yılında yapılan açıklamaya göre, bir göçmenin tüm bu prosedürlerden geçerek ülkeden gönderilmesinin maliyeti ortalama 12 bin 500 dolar.

Buna göre, eğer Trump göreve gelir gelmez 2 milyon kişiyi gönderirse bunun maliyeti 25 milyar dolar, 3 milyon kişiyi gönderirse 37,5 milyar dolar olacak.

11 milyonun tamamını göndermenin maliyetinin de en az 137,5 milyar dolar olması bekleniyor.

Bu rakam sınır dışı işlemleri için sadece devletin bütçesinden çıkacak para. Bunun yanı sıra işgücü kaybı ve maliyetlerin artacak olması nedeniyle özel sektörün yıllık mal ve hizmet gelirlerinin 300-400 milyar dolar azalabileceğine ilişkin tahminler de bulunuyor.

- Sınır dışı sürecinin hukuki zorluğu

Yasa dışı göçmenlerin sınır dışı edilmesinin devlete yansıyacak finansal maliyetinin yanında diğer zorluklar ise hukuki süreç ve insan hakları ihlalleri sorunu.

ABD kanunlarına göre, yasa dışı göçmenlerin ülkelerine gönderilmesi için mahkeme onayı gerekiyor. Bu tür davalara bakan mahkeme sayısı ise yalnızca 57.

Halen kaçak göçmenler bu mahkemelere çıkmak için bazen 2 yıl gözaltı merkezlerinde bekletiliyor.

2-3 milyon kişinin kısa sürede sınır dışı edilmesi için hukuki sürecin hızlandırılması, daha çok mahkeme ve hukukçu istihdam edilmesi gerekiyor. Bu istihdamın gerçekleşmesi için adayların güvenlik soruşturmasından geçirilmesi gerekiyor. Bunun da aylar sürebileceği belirtiliyor.

Trump, seçim öncesi yaptığı bazı açıklamalarda, yasa dışı yollarla ülkeye giren kişilerin hakim karşısına çıkarılmasına gerek olmadığını, geldikleri gibi geri gönderilebileceğini de savunmuştu ancak bunun için de yasal düzenleme yapılması gerekiyor.

Trump'ın sınır dışı politikası konusundaki en önemli eleştirilerden birisi de insan hakları sorunu.

Yasa dışı göçmenlerin ülkeden gönderilmesi durumunda birçok ailenin parçalanacağı, yıllardır ABD'de olan, ev ve iş kuran insanların haklarının ellerinden alınacağı kaygısı dile getiriliyor.

İnsan Hakları İzleme Örgütü (HRW), ABD yönetiminin yıllardır suçlu diye trafik cezası alan göçmenleri bile sınır dışı ettiğini belirterek Trump'ın bu uygulamaya hız vermesinden endişe ettiklerini duyurdu.

Trump'a aileleri ayırmama çağrısı yapan HRW, ülkeden gönderilen insanların geride ABD vatandaşlığını kazanmış ancak kendilerine bakacak kişiye muhtaç kadın ve çocuklar bırakacağı uyarısı yaptı.

- Obama 6 yılda 2,4 milyon kişiyi sınır dışı etti

İstatistiklere göre, ABD'deki yasa dışı göçmen sayısı 2007'ye kadar hızla artarken özellikle Obama'nın başkan olmasının ardından bu artış durduruldu.

İç Güvenlik Bakanlığı verilerine göre, Obama yönetimi 2009-2014 arasında 2,4 milyon kişiyi sınır dışı etti. Bu rakamın önceki yönetimlerle karşılaştırıldığında rekor seviyede olduğu belirtiliyor.

Trump da bir demecinde Obama'nın bu performansını hatırlatarak, Obama yönetiminin uygulamalarının görmezden gelindiğini savunmuştu.

- Trump duvar sözünü tutacak mı?

Trump'un seçim kampanyalarında sürekli savunduğu öte yandan çok fazla tepki toplayan Meksika ile ABD arasına duvar örülmesi projesini gerçekleştirip gerçekleştirmeyeceği de merak konusu.

Seçim zaferinin ardından Trump'un tartışmalı duvar projesiyle ilgili açıklamaları ise bu planından geri adım atmadığını gösteriyor.

Trump, sınırın tamamen duvardan oluşmayacağını, bazı bölgelerin çitle kapatılacağını söyledi.

Dünyanın en işlek sınırlarından biri olarak bilinen Meksika ve ABD sınırı yaklaşık 3 bin 100 kilometre.

Trump'n maliyetini Meksika'ya ödetmek istediği duvarın uzunluğunun ise bin 600 kilometreyi bulması bekleniyor.

Duvarın inşası ve maliyetine ilişkin yapılan tahminler de son derece dikkat çekici.

Trump, duvarın 8 milyar dolara inşa edilebileceğini söylese de Meksika ve ABD sınırında halihazırdaki bin 50 kilometrelik çitin 7 milyar dolara mal olduğu göz önünde bulundurulduğunda, yüksekliğinin en az 10 metre olacağını söyleyen Trump'ın örmek istediği dev beton duvarın maliyetinin 25 milyar dolar olması bekleniyor.