ANKARA (AA) - TANJU ÖZKAYA - Türk hukuk sisteminde "çift başlılığa" neden olduğu gerekçesiyle eleştirilen askeri yargı sistemi, Fetullahçı Terör Örgütü (FETÖ) ile mücadele kapsamında çok sayıda askeri hakim ve savcının ordudan ihraç edilmesiyle yeniden gündeme geldi. Eski askeri yargıçlar, son ihraçlarla birlikte askeri mahkemelerde görev alan hakim ve savcı sayısının yarıya düştüğünü belirterek, bu gelişmeyle söz konusu mahkemelerin tamamen kapatılması gerektiğini savundu.

Eski Askeri Yüksek İdare Mahkemesi (AYİM) Hakimi emekli Yarbay Veysi Savaş, AA muhabirine yaptığı açıklamada, bir meslek grubuna özgü yargı sistemi olmayacağını belirterek, "Özel bir durum deyip, gerekçe üretilemez. Yaptığı iş nedeniyle MİT de polis de özel kurumlar. Bunlara da mı ayrı bir yargı sistemi getirmemiz gerekiyor? Zaten ihraçlarla birlikte askeri yargıç sayısı yarıya düştü. Kalanlar disiplin mahkemelerinde görevlendirilse ideal anlamda bir sistem ortaya çıkar." ifadesini kullandı.

Avrupa Birliği (AB) uyum sürecinde Türkiye'nin orta vadede yapması gerekenler arasında askeri yargının kaldırılmasının da yer aldığını hatırlatan Savaş, askeri yargı sisteminin hukuki açıdan eleştirilecek birçok yönünün olduğunu, bu anlayışın artık günümüz dünyasında kabul görmediğine dikkati çekti. Askeri yargının kaldırılması için anayasa değişikliği yapılması gerektiğini anlatan Savaş, daha önce bu yönde yapılan ön çalışmalarda bütün siyasi partilerin anlaştığını hatırlatarak, şöyle devam etti:

"Yeni anayasa çalışmalarında bütün partilerin üzerinde anlaşma sağladığı maddelerden birisi de bu değişiklikti. Askeri mahkemeler, Askeri Yargıtay ve AYİM'in kapatılmasıyla birlikte açıkta kalan hakim subayların da mevcut disiplin mahkemelerinde görev almaları sağlanır. Disiplin mahkemelerindeki disiplin subayı kadrosu hakim sınıfından olmasına rağmen uygulamada genellikle muharip subaylar bu işi yürütüyor. Askeri yargı sisteminin kaldırılması günümüz koşulları itibarıyla kaçınılmaz bir hal aldı. Türkiye çift başlı hukuk sisteminden kurtulmuş olur ve bu yönde kendisine yönelik eleştiriler de artık sona erer. Kaldı ki üçüncü dünya ülkelerinde bile kaldırılıyor."

Savaş, askeri mahkemeler kapatıldıktan sonra Yargıtay ve Danıştayda askeri dosyaların görüleceği ayrı daireler açılmasına da gerek olmadığını da belirterek, bu yönde yapılan önerileri kabul etmediğini vurguladı. İki yüksek mahkemede askeri dosyalar için daire açılması halinde askeri yargı sisteminin devam ettirilmiş olacağını savunan Savaş, şu görüşü dile getirdi:

"Yargıtay ve Danıştayda askeri dosyalarla ilgili ayrı daireler açmaya gerek yok. Bu da başka bir yanlışı beraberinde getirir. Bu son derece sakıncalı olur ve hukuktaki eleştirilen ayrışma yine devam eder. Askeri Ceza Kanununda belirtilen disiplin suçları dışında tanımlanan suçların hepsi zaten Türk Ceza Kanununda var. Suçun kışlanın sınırları içinde işlenmiş olması sivil mahkemede yargılanmasının önünde engel değildir. Bu nedenle ayrı daireler açmak askeri yargı sisteminin devamı demektir."

- "Danıştay ve Yargıtayda birer daire açılabilir"

Askeri Yargıtay Onursal Üyesi emekli Albay Ali Fahir Kayacan da uzun yıllardan beri askeri yargı sisteminin tamamen kapatılmasını savunduğunu, bu işlemin nasıl yapılması gerektiğiyle ilgili birçok makale yayınlandığını söyledi.

Kayacan, "Uzun yıllardan beri askeri mahkemelerin kapatılması konusu tartışılıyor. 'Kaldırın' diyorum, bunu konuşmayalım artık. Anayasada askeri yargıyla ilgili yer alan düzenlemeler yeniden elden geçirilir ve bu sisteme son verilir. 2003 yılında kaleme aldığım makalede ve sonraki çalışmalarımda da bu sistemden Türkiye'nin nasıl kurtulması gerektiğini detaylı bir şekilde anlatmıştım." dedi.

Türkiye'deki askeri yargı sisteminin günümüz dünyasında artık kabul görmediğini, dünyada da benzer bir örneğine çok az rastlandığını ifade eden Kayacan, özellikle AYİM'in tek dereceli mahkeme olmasının bu yargı sistemine güveni sarstığını vurguladı.

Kayacan, "Her şeyden önce AYİM tek dereceli bir mahkeme. Üstünde başka bir mahkeme yok. Böyle bir mahkeme olur mu? Sivil idare mahkemelerinin üstünde Danıştay var. AYİM'e yaptığınız karar düzeltme itirazları yine aynı dairede görülüyor. Hukuki açıdan kabul gören bir anlayış değil." diye konuştu.

Askeri mahkemelerin kapatılması durumundan açıkta kalacak Askeri Yargıtay ve AYİM üyelerinin Yargıtay ve Danıştayda görev alabileceklerini, bu yüksek mahkemelerde askeri dosyaların görülebileceği birer daire açılabileceğini söyleyen Kayacan, "Böylece mevcut askeri dosyalar bu mahkemelerde görülür. Zira askeri yargıçların geçmiş yıllardan kalan bilgi birikimi var, bunlar askeri hukuk konusunda ihtisaslaşmışlar." görüşünü savundu.

Askeri yargı sistemine yönelik eleştiride bulunanların disiplin mahkemelerinin açılmasını önerdiklerini de hatırlatan Kayacan, sözlerini şöyle tamamladı:

"Disiplin mahkemeleri konusunda herkes bir şeyler söylüyor ve bu mahkemelerin kurulmasını öneriyor. Lakin bu mahkemeler hali hazırda var. Yani adli ve idari işlemlerin görüldüğü askeri mahkemelerin dışında, askeri disiplin mahkemeleri bulunuyor. Bu mahkemelerde hakim sınıfında olmayan normal subaylar görev yapıyor."

- 259 askeri hakim ihraç edildi

Askeri Hakim Komisyonun son kararıyla 109 askeri hakim subay FETÖ ile mücadele kapsamından ordudan ihraç edilmişti. Bugüne kadar askeri yargıda görev alan 259 hakim ve savcının TSK ile ilişiği kesildi.

FETÖ'nün 15 Temmuz darbe girişiminden önce 468 olan askeri hakim subay sayısı ihraçlarla 209'a düştü. 10 askeri hakim hakkında başlatılan soruşturma ise devam ediyor.

AA