MOGADİŞU (AA) - RECEP CANİK - Somali'nin özerk bölgesi Somaliland'da 13 Kasım'da yapılan devlet başkanlığı seçiminin ardından ülkede 26 yıldır devam eden tam bağımsızlık tartışması yeniden gündeme oturdu.

Somali'den 1991'de ayrılarak özerklik ilan eden Somaliland, her ne kadar şu an için hiçbir devlet tarafından tanınmasa da yeni seçilen devlet başkanı Muse Bihi Abdi'nin ülkeyi tam bağımsızlığına kavuşturacağı yönünde toplumda büyük beklentiler var.

Somaliland'da 7 yıl aradan sonra 13 Kasım'da yapılan devlet başkanlığı seçiminde oyların yüzde 55'ini alarak iktidara gelen Kulmiye Partisinden Abdi, ülkenin beşinci devlet başkanı oldu.

- Yeni devlet başkanı Muse Bihi Abdi

Başkent Hargeisa'da doğan 69 yaşındaki Abdi, Somaliland'da tamamladığı ilk ve ortaöğreniminin ardından 1973 yılında katıldığı Rusya'daki Gagarin Hava Kuvvetleri Akademisinden savaş pilotu olarak mezun oldu. 1993'te İçişleri Bakanı olarak görev yapan Abdi, Siad Barre yönetimindeki Somali'de 1970'lerden 1980'e kadar hava kuvvetlerinde pilot olarak görev aldı.

Kulmiye Partisinin kurucularından olan Abdi, 1969'dan 1991'e kadar Somali'yi tek adam olarak yöneten Barre'yi devirmek için 1980'lerde oluşturulan muhalif Somali Ulusal Hareketi (SNM) grubunun komutanı olarak Barre yönetimine karşı birçok kez savaştı.

İngilizce, Rusça ve Arapça bilen Abdi, 2010 yılında Hargeisa Üniversitesi Barış ve Çatışma Araştırmaları Fakültesinde Uyuşmazlık Çözümü alanında Yüksek Lisans yaptı.

Bu alanda yaptığı çalışmalarıyla büyük tecrübe sahibi olan yeni Devlet Başkanı Abdi, Somali'yi 22 yıl tek adam olarak yöneten Barre'nin devrilmesinden sonra 1991'de Somaliland'ın yeniden doğuşunda Burao, Berbera, Sheekh ve Borama topluluklarının uzlaştırılmasında hayati rol oynadı.

Uzlaştırmacı yanı, Somaliland'ın kurulması ve ordudan gelen biri olarak göreve başlayan yeni Devlet Başkanı Abdi'nin bu özellikleriyle ülkenin tam bağımsızlığı ve tanınmasında halk nezdinde başarılı işler yapacağı inancı hakim.

- Toplumda tam bağımsızlık beklentisi

Toplumun büyük bir kesimi tarafından yüksek sesle dillendirilen tam bağımsızlık düşüncesi yeni seçilen Devlet Başkanı Abdi'nin önündeki zorlu sınavlardan biri olarak gözüküyor.

Seçim öncesinde gerçekleştirdiği parti mitinglerinde Somaliland'ı tam bağımsızlığına kavuşturacağını açıkça ilan eden Abdi'nin yaklaşımı halkın geniş kitleleri tarafından ciddi anlamda destek buldu.

- Somaliland'ın tanınmasının zamanı geldi

Afrika Araştırmaları Uzmanı Prof. Dr. Jama Musse Jama, AA muhabirine yaptığı açıklamada, "Somaliland'ın tanınmasının zamanı artık geldi." dedi.

Somaliland'da bugüne kadar görev alan hükümetlerin, özerk devletin diğer ülkeler tarafından bağımsız bir devlet olarak tanınmasına gerçek anlamda yatırım yapmadığını söyleyen Jama, bu durumun son birkaç yılda değiştiğini belirtti.

Jama, yeni seçilen Devlet Başkanı Abdi'nin Somaliland halkı tarafından verilen çok güçlü bir meşruiyete sahip olduğunu vurgulayarak "Devlet Başkanı Abdi, Somaliland'ın bağımsızlık meselesini ulusal bir öncelik olarak görüyor ve son birkaç yılda ülkenin tam bağımsızlığı için hazırlanan ortama yatırımlar yaparak ilerleyeceğini düşünüyorum." ifadelerini kullandı.

- Körfez ülkeleri yeni aktör

Birleşik Arap Emirlikleri'nin (BAE) son dönemde Somaliland'a askeri üs kurması planına dikkati çeken Prof. Dr. Jama, Körfez ülkelerinin Somaliland'ın bağımsızlık mücadelesine katkı sağlayacak yeni bir aktör olduğunu söyledi.

Jama, "Somaliland'ın tanınması meselesi bugüne kadar Batı ülkeleri ile Afrika Birliği arasında kapana kısılan politik bir mesele olarak kaldı bu konu hiçbir zaman hukuki olarak ele alınmadı." dedi.

Somaliland siyasetinde yeni bir aktörün belirdiğine işaret eden Jama, Somaliland'la ekonomik ve ticari bağları olan Körfez ülkeleri bunu siyasi nüfuza çevirebilir ve bu nedenle Afrika Birliği ile Batı Somaliland halkının sesine, rakiplerinin faydasına da olsa kulak vermek zorunda kalabilir" diye konuştu.

- Berbera askeri üssü

BAE, Yemen'de devam eden çatışmalarda Husilere karşı kullanabilmek için Somaliland'ın liman kasabası Berbera'da askeri üs kurmak için ocak ayında resmi başvuruda bulunmuştu.

BAE ile Somaliland arasında imzalanan anlaşma gereği, Berbera kentinde üssün kurulacağı bölgenin 25 yıllığına BAE’ye kiralanacağı belirtiliyor.

- Somali'den ayrılığa karşı olanlar var

Somaliland'da bağımsızlığı destekleyenler olsa da Somali'den ayrılma düşüncesine karşı çıkanlar da var.

Siyasi Analist Muhammed Abdirrahman, Somaliland'ın, Somali devletinin ayrılmaz bir parçası olduğunu belirterek Somaliland halkı arasında bağımsızlığa karşı çıkanlar olduğunu söyledi.

Abdirrahman, Türkiye'nin 2013 yılında Somali ile özerk Somaliland arasındaki barış görüşmelerinde arabuluculuk yaptığını fakat Somalilandlı liderlerin bu görüşmelere olumlu yaklaşmadığını söyledi.

"Somaliland'da istikrar, bağımsızlıkla yakalanamaz" diyen Abdirrahman, buna rağmen Somaliland'ın bağımsızlık isteğini Somali devletiyle karşılıklı müzakere içerisinde değerlendirmesi gerektiğini kaydetti.

Tek taraflı olarak 1991'de Somali'den ayrılma kararı alan kuzeydeki özerk Somaliland, Somali hükümeti ve Birleşmiş Milletler tarafından tanınmıyor.

AA