TAŞKENT (AA) – BAHTİYAR ABDUKERİMOV - Özbekistan, yarın yapılacak cumhurbaşkanı erken seçimine hazırlanıyor.

Ülkeyi 27 yıl boyunca yöneten ilk Cumhurbaşkanı İslam Kerimov'un beyin kanaması geçirerek 2 Eylül'de vefat etmesi üzerine, ülkede cumhurbaşkanı erken seçiminin yapılması gündeme geldi.

Kerimov'un defin töreninden bir kaç gün sonra toplanan ülke parlamentosunun alt kanadı olan Yasama Meclisi ile Senatonun ortak genel kurul toplantısında, geçici cumhurbaşkanının belirlenmesi görüşüldü.

Ülkedeki mevcut anayasaya göre, geçici cumhurbaşkanı görevini üstlenmesi gereken Senato Başkanı Nigmatulla Yoldaşev, bu görevi reddetti.

Bunun üzerine ülke parlamentosu, cumhurbaşkanlığına, Başbakan Şavkat Mirziyoyev'in vekalet etmesine ve erken seçimlerin 3 ay içerisinde yapılmasına karar verdi.

Genel kurulda konuşan Başbakan Birinci Yardımcısı Rustam Azimov da Mirziyoyev'i ilk Cumhurbaşkanı Kerimov'un siyasi devamı olarak nitelendirerek, bu görevi üstlenmeye en çok onun layık olduğunu dile getirdi.

Merkez Seçim Komisyonunu cumhurbaşkanı erken seçiminin 4 Aralık'ta yapılmasını kararlaştırdı. Cumhurbaşkanı adaylarının sadece siyasi partilerin tarafından önerildiği Özbekistan'da 4 siyasi parti de seçimlere katılma kararı aldı. Partiler kurultaylarında aldıkları kararla cumhurbaşkanı adaylarını belirledi.

- Cumhurbaşkanlığı için 4 aday yarışacak

Milli Şahlanış Demokrat Partisi lideri Sarvar Atamuradov, "Adalat" Sosyal Demokrat Partisi lideri Nariman Umarov, Halk Demokrat Partisi lideri Hotamjon Ketmonov ve Liberal Demokrat Partisinden geçici Cumhurbaşkanı Şavkat Mirziyoyev'in adaylığı Merkez Seçim Komisyonu tarafından resmen kayda alınarak, seçimlere katılmasına izin verildi.

Cumhurbaşkanı adayları ülkede başlayan seçim kampanyasına hız vererek, yayınladıkları seçim programlarında ülkenin geleceğine ilişkin görüşlerine ve yapacakları çalışmalara yer verdi. Adayların seçim programlarında, ülkenin sosyal-ekonomik ve siyasi alanlarında öngördükleri reform ve değişimlerle ilgili öncelikler yer aldı.

Geçici Cumhurbaşkanı Mirziyoyev'in seçim vaatleri arasında eski Cumhurbaşkanı İslam Kerimov gibi ülkesinin herhangi bir askeri ittifaka üye olmamasını öngören askeri bağlantısızlık politikasını sürdürme kararı yer aldı. Mirziyoyev seçim öncesinde, cumhurbaşkanı olması halinde amacının Kerimov tarafından başlatılan demokratik reformları sürdürmek, ülkede barış ve huzuru temin etmek, ülkenin ekonomik gücünü pekiştirmek ve halkın refah düzeyini yükseltmek olduğunu vurguladı.

Mirziyoyev'in seçim propagandasında, ülkesinin Kerimov döneminde olduğu gibi, diğer ülkelerin iç işlerine karışmayacağını, mevcut sorunları barışçıl yolla çözeceğini, tüm ülkelerle işbirliği yapma ilkelerine sadık kalacağını bildirdi. Mirziyoyev ayrıca ülkesinin hiçbir askeri bloğa katılmayacağını, Özbekistan topraklarında diğer ülkelerin askeri üslerine yer verilmeyeceğini ve silahlı kuvvetlerinin yurt dışındaki operasyonlarda yer almayacağını söyledi.

- Seçimlerin en büyük favorisi Mirziyoyev

Özbek uzmanlar, Şavkat Mirziyoyev'in, başbakan ve geçici cumhurbaşkanı olarak sürdürdüğü değişimci ve reformcu tavrı ile cumhurbaşkanı seçiminin en favori adayı olduğuna dikkat çekiyor.

Ülkedeki 2015'te yapılan cumhurbaşkanı seçiminde de aday olan "Adalat" Sosyal Demokrat Partisi lideri Nariman Umarov ve Halk Demokrat Partisi lideri Hotamjon Ketmonov ile Milli Şahlanış Demokrat Partisi lideri Sarvar Atamuradov'un ise cumhurbaşkanı seçilme şansının düşük olduğu belirtiliyor.

Uzmanlar, Mirziyoyev'in her ne kadar, ülkenin siyasi-güvenlik ve sosyal-ekonomik alanlarda Kerimov tarafından başlatılan politikayı sürdüreceğini dile getirse de, geçici cumhurbaşkanı sıfatıyla birçok alanda başlattığı değişimler ve kararlarla, seçmenleri etkilemeyi başardığını dile getiriyor.

Siyaset bilimcisi Rustam Sultonov, geçici Cumhurbaşkanı Mirziyoyev'i 4 Aralık'ta yapılacak cumhurbaşkanı seçimlerinin en güçlü adayı olarak gösterirken, bunda Mirziyoyev'in Kerimov'un siyasi devamı olması veya geçici cumhurbaşkanı makamında bulunmasının değil, belki de geçici cumhurbaşkanı sıfatıyla çok kısa bir sürede gerçekleştirmekte olduğu çalışmaların etkili olacağını söyledi.

Mirziyoyev'in, geçici Cumhurbaşkanı sıfatıyla ülkedeki girişimciliğin desteklenmesi ve iş ortamının iyileştirilmesine yönelik önemli adımlar attığını, yöneticilerin vatandaşlarla iç içe olmasını ve onların sorunlarıyla ilgilenmesini talep ettiğini kaydeden Sultonov, Mirziyoyev'in dış politikada da komşu ülkelerle iyi ilişki kurulması ve bu ülkelerle daha önce durgunluk dönemi yaşayan ilişkilerin geliştirilmesi için gayret gösterdiğini belirtti.

- AGİT ilk defa tam teşekküllü seçim gözlem heyeti ile izleyecek

Bu ay başında, Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı (AGİT) Demokratik Kurumlar ve İnsan Hakları Bürosu ilk defa cumhurbaşkanı seçimlerini izlemek üzere Özbekistan'a tam teşekküllü gözlem heyeti gönderdi. Johan Peter Traugott Tyler başkanlığındaki 17 seçim gözlem heyeti, ülkedeki çalışmalarını sürdürüyor. Seçimi takip etmek üzere 17 kişilik esas heyetin yanı sıra 28 kişilik uzun süreli gözlem ekibi ve 250 kişilik kısa süreli gözlem ekibi de seçim günü görev yapacak.

AGİT Demokratik Kurumlar ve İnsan Hakları Bürosu temsilcileri, ekim ayında ülkeye yaptıkları ziyaretin ardından, Özbekistan'ın, "açık, şeffaf ve uluslararası seçim standartlarına uygun" düzenlemeler yapmaya hazır olduğuna işaret ederek cumhurbaşkanı seçimini izlemek üzere ilk defa tam teşekküllü seçim gözlem heyeti göndereceklerini açıklamıştı.

AGİT, İslam Kerimov'un cumhurbaşkanı seçildiği 29 Mart 2015'te yapılan seçimde ise ülkeye sınırlı seçim gözlem heyeti göndermişti.

AGİT'in yanı sıra seçimi 50'ye yakın ülke ile Dünya Seçim Organları Birliği (DSOB), Şanghay İşbirliği Örgütü (ŞİÖ), İslam İşbirliği Teşkilatı (İİT) ve Bağımsız Devletler Topluluğunun (BDT) da aralarında bulunduğu kuruluşlardan 600'den fazla uluslararası gözlemci takip edecek.

Seçimlerde bin 300'e yakın yerli ve yabancı gazeteci de görev yapacak.

AA