BRÜKSEL (AA) - Türkiye-AB Zirvesi'nde, Türkiye'nin 7 Mart'ta sunduğu, sığınmacı krizine köklü çözüm getirecek ve Avrupa Birliği (AB) ile Türkiye arasındaki işbirliğini güçlendirecek teklifi ele alınacak.

Brüksel'de yarın başlayacak AB Liderler Zirvesi'nin ikinci gününde Türkiye-AB Zirvesi düzenlenecek. Bu zirveye, Başbakan Ahmet Davutoğlu'nun da katılması planlanıyor.

Türkiye'nin 7 Mart'taki zirvede sunduğu ve AB'nin de prensipte kabul ettiği teklif çerçevesinde yapılacak görüşmelerde, nihai bir anlaşmaya varılması hedefleniyor.

- Teklife göre Türkiye'nin sorumlulukları

Türkiye'nin, sığınmacı krizine köklü çözüm getirecek ve AB-Türkiye arasında işbirliğini güçlendirecek bu teklifine göre, Ankara, Türkiye üzerinden Yunan adalarına geçen kaçak göçmenleri, hızlı şekilde geri kabul edecek.

Bu geçici uygulama çerçevesinde, Yunan adaları Midilli, Sakız, Sisam, İleryoz ve İstanköy'de (Kos) sığınmacı ve göçmen akışını izleyecek birimler kurulacak. Bu birimlerde Türk irtibat görevlileri de yer alacak.

Bu çerçevede, Yunanistan ve Türkiye arasındaki mevcut anlaşmalar dahil, tüm yönetimsel ve yasal araçlar kullanılabilecek.

Teklife göre, Ege Denizi'nde can kayıpları ile insan kaçaklığını önlemek amacıyla da AB ve Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliği ile irtibat halinde ve "yük paylaşımı" temelinde Suriyeli sığınmacılar yeniden yerleştirilecek.

Bu kapsamda, "Türkiye'nin Yunan adalarından geri kabul ettiği her bir Suriyeli için Türkiye'den başka bir Suriyeli, bir AB ülkesine" yerleştirilecek.

Türkiye'deki Suriyeli sığınmacılar için AB desteğiyle hazırlanacak projeler de hızlı ve etkili şekilde uygulamaya konulacak.

Suriye içinde insani amaçlı "güvenlikli alanların" oluşturulması için AB'yle işbirliği yapılacak.

- Teklife göre AB'nin sorumlulukları

Alınacak teklife göre AB de 3 milyar avroluk mevcut fonun kullanılmasını hızlandıracak.

Bu fona ek olarak AB, Türkiye'deki Suriyeli sığınmacılar için 2018 sonuna kadar 3 milyar avro daha sağlayacak.

AB, Yunan adalarındaki tüm mültecileri tahliye edecek. Geri kabul sürecine ilişkin masraflar AB tarafından karşılanacak.

Brüksel'de 29 Kasım 2015'te yapılan Türkiye-AB Zirvesi'nde, Ekim 2016 olarak belirlenen vizelerin kaldırılması tarihi öne çekilecek. Belirlenen yol haritasındaki yükümlülüklerin yerine getirilmesi durumunda, Türk vatandaşları için vizeler en geç haziran ayı sonuna kadar kaldırılacak.

Türkiye'nin AB üyelik müzakere sürecinde yeni fasılların açılması kararına da hazırlık yapılacak.

- Teklifle ilgili anlaşmazlıklar

Ancak teklifle ilgili henüz bir anlaşmaya varılabilmiş değil. Şu ana kadar AB içindeki 6 ülke, çeşitli gerekçelerle teklife dair itirazlarını dile getirdi.

Metinde yer alan vizelerin en geç haziran ayı sonuna kadar kaldırılmasına itiraz eden Fransa Cumhurbaşkanı François Hollande, geçen cumartesi yaptığı açıklamada, "İnsan hakları ya da vizenin serbestisi kriterleri konusunda herhangi bir taviz verilemez" dedi.

Aşırı sağcı Özgürlük Partisi'nin baskısı altındaki Avusturya Başbakanı Werner Faymann da vizelerin kaldırılmasının çok sayıda Türk vatandaşının ülkedeki sayısını artıracağını savunuyor.

Bunun yanında, üyelik sürecinin hızlandırılması için yeni fasılların açılmasında ısrar eden Türkiye, özellikle enerji (15. fasıl), yargı ve temel haklar (23. fasıl), adalet, özgürlük ve güvenlik (24. fasıl), eğitim ve kültür (26. fasıl) ve dış, güvenlik ve savunma politikaları (31. fasıl) olmak üzere 5 faslın daha açılmasını istiyor.

Ancak Güney Kıbrıs Rum Yönetimi (GKRY), bu fasılların açılması üzerindeki vetolarını kaldırmak için Türkiye’nin limanlarını ve hava sahalarını kendilerine açmasını istiyor. GKRY lideri Nikos Anastasiadis, dün AB Konseyi Başkanı Donald Tusk ile yaptığı görüşmenin ardından "Türkiye'nin Ankara protokolü ve Müzakere Çerçeve Belgesi'nde tanımlanan yükümlülüklerini yerine getirmemesi halinde yeni fasılların açılmasına müsade etmeyeceklerini" söyledi.

Ayrıca, Türkiye'nin sığınmacı akışının önüne geçebilmek için Suriye içinde güvenli alanlar kurulması teklifi noktasında da AB ülkelerinde somut bir görüş ortaya konulmuş değil. Ancak bu öneriye Almanya destek veriyor.

- Sığınmacıların yeniden yerleştirmesi de tartışmalı

Türkiye, belirlenecek bir tarih itibarıyla Türkiye üzerinden Yunan adalarına ulaşan sığınmacıları geri almayı kabul ederken, bunu karşılığında denizlerde ölümlerin önüne geçmek için geri aldığı her bir Suriyeli sığınmacı için Türkiye'den bir Suriyeli sığınmacının Avrupa ülkelerine yerleştirilmesini teklif ediyor.

Bulgaristan ise bu uygulamaya kendilerinin de eklenmesini istiyor. Bulgaristan Başbakanı Boyko Borisov, AB Konseyi Başkanı Donald Tusk'a yazdığı mektupta, "AB sadece Türkiye ile Yunan adaları arasındaki soruna odaklanamaz” diyerek, olası bir anlaşmayı veto edeceğini kaydetti.

İspanya Dışişleri Bakanı Jose Manuel Garcia-Margallo, pazartesi günü yaptığı açıklamada, sığınmacıların toplu şekilde Türkiye’ye gönderilmesine karşı olduklarını belirterek, “Anlaşma kabul edilmez ve uluslararası kanunlara aykırı" dedi.

Macaristan Başbakanı Victor Orban ise, Türkiye'den sığınmacı alınmasını ateşe benzin dökmek olarak tanımladı.

Liderler, yarın ilk olarak bu görüş ayrılıklarını gidermeye çalışacak, ardından da liderlerin vardığı anlaşma Türkiye'nin onayına sunulacak.

AA