ANKARA (AA) - DUYGU YENER - Çocuk Endokrinolojisi ve Diyabet Derneği Başkanı Prof. Dr. Feyza Darendeliler, hastalıkların çocukların büyüme sürecini olumsuz etkilediğini belirterek, "Büyümede duraklama veya boy kısalığı altta yatan hastalığın ilk belirtisi olabilir. Boy kısalığını veya büyümede duraklamayı yakalayabilmek için tüm çocukların sağlıklı da olsa belirli aralıklarla izlenmesi şarttır." dedi.

Prof. Dr. Darendeliler, AA muhabirine yaptığı açıklamada, her çocuğun büyüme sürecinin yakından takip edilmesi gerektiğini vurgulayarak, büyümenin izlenmesinin, altta yatan herhangi bir hastalığın erken yakalanması için büyük önem taşıdığını ve başarılı bir tedavinin ancak erken tanıyla mümkün olduğunu söyledi.

Çocukluk döneminin en büyük özelliğinin "Sürekli büyüme süreci" olduğunu ifade eden Darendeliler, "Doğum öncesi dönemden başlayarak doğumdan sonra 18 yaşlarına kadar temposu zaman zaman hızlanan ve yavaşlayan ancak sürekli devam eden bu büyüme süreci sonunda, çocuk erişkin boyuna ulaşır." diye konuştu.

Prof. Dr. Darendeliler, çocuğun sağlıklı büyüme sürecinin çeşitli etkenlerin kontrolü altında olduğunu dile getirdi.

Anne ve babadan geçen genlerle belirlenen kalıtımın, çocuğun boyunu belirleyen önemli bir etken olduğuna dikkati çeken Darendeliler, sağlıklı bir büyüme için sağlıklı bir beslenmenin şart olduğuna vurgu yaptı.

Büyüme hormonu gibi birçok hormon ve büyüme faktörlerinin boy uzaması üzerine etkili olduğunu anlatan Darendeliler, sözlerini şöyle sürdürdü:

"Çocuğun büyüyebilmesi için psikososyal ortamının olumlu olması ve büyümeyi sağlayan uzun kemiklerin uyaranlara yanıt verebilmesi gerekir. Büyüme üzerine etki eden çeşitli faktörler göz önüne alındığında, büyümenin karmaşık ve birbiriyle ilintili birçok olayın bir sonucu olduğu anlaşılmaktadır. Araya giren herhangi bir hastalık durumu, büyüme sürecini olumsuz etkileyebilir. Dolayısıyla büyümede duraklama veya boy kısalığı altta yatan hastalığın ilk belirtisi olabilir. Boy kısalığını veya büyümede duraklamayı yakalayabilmek için tüm çocukların, sağlıklı da olsa, belirli aralarla izlenmesi şarttır. Çocukların büyümeleri standart dışında ise mutlaka doktora müracaat edilmelidir."

- "Boy kısalığının en yaygın nedeni beslenme bozuklukları"

Prof. Dr. Darendeliler, toplumda en sık görülenin, "Normal boy kısalığı" olduğunu belirterek, bu grupta yer alan çocukların boylarının kısa ancak büyüme hızlarının normal olduğunu dile getirdi. Patolojik kaynaklı bu tür rahatsızlıkların ise toplam boy kısalıklarının yüzde 15-20'sini oluşturduğunu ifade eden Darendeliler, iskelet sistemi hastalıklarının vücut oranında bozukluklara yol açabildiğini ancak orantısız boy kısalıklarının nadir görülebileceğini kaydetti.

Vücut oranının normal olduğu boy kısalıkları içinde Türkiye'de uzun süreli beslenme bozukluğu sonucu gelişen ve "Bodurluk" diye adlandırılan boy kısalığının yüzde 10 oranında görüldüğünü bildiren Darendeliler, özellikle hayatın ilk yıllarındaki beslenme bozukluklarının, daha sonraki yaşlarda boy kısalığına neden olduğunu söyledi.

Çocuğun boyunun normal olup olmadığının, sağlıklı çocukların boy değerlerinden hazırlanmış "Persantil eğrileri" kullanılarak değerlendirildiğini anlatan Darendeliler, sağlıklı bir çocuğun boyunun, eğri üzerinde 3 ve 97 persantil çizgileri arasında yer aldığını ve çocukluk dönemi boyunca aynı eğri üzerinde devam ettiğini belirtti.

Prof. Dr. Darendeliler, boy kısalığını önleyebilmenin ilk koşulunun sağlıklı beslenme olduğuna dikkati çekerek, "Büyüme hormonu eksikliğinde erken yaşlarda büyüme hormonu tedavisinin başlanması tedavinin başarısı açısından çok önemlidir. Hipotiroidinin doğumsal formlarının yenidoğan döneminde taranarak tanı konması ve tiroid hormonu ile hemen tedaviye başlanması gerekir. Erken tanı ve tedavi ile boy kısalığının yanı sıra daha da önemlisi zeka geriliği önlenmiş olur." dedi.

- Kıyafet boyları 2 yıl içinde değişmeyen çocuklara dikkat

Büyüme geriliği konusunda ailelerin de fark edebileceği bazı işaretler olduğunu ifade eden Darendeliler, çocuğun 2 yıl boyunca aynı boyda pantolon giymesinin en basit ipucu olduğunun altını çizdi.

Özellikle düşük doğum ağırlığıyla doğan çocukların daha dikkatlice izlenmeleri gerektiğini dile getiren Darendeliler, "Büyüme her ne kadar 16-18 yaşlarına kadar sürse de esas hızlı büyüme ergenlik döneminde olur. Kız çocuklarda ergenlik başlar başlamaz büyüme hızlanır. Erkek çocuklar ergenlik başladıktan 1-2 yıl sonra hızlı büyüme gösterirler ve ergenliğin sonunda büyüme tamamlanır. Dolayısıyla ergenlik başlamadan boy kısalığının tanınması çok önemlidir." diye konuştu.

AA