Zincir Marketler Ekonomiyi de Ele Geçirdi!
BİM, Migros ve Şok başta olmak üzere zincir marketler, Fortune 500 Türkiye 2024 listesinde satış ve istihdam rekorlarıyla dikkatleri üzerine çekti.
Konya başta olmak üzere Türkiye’nin dört bir yanında adım başı karşımıza çıkan zincir marketler, yalnızca tüketici tercihlerini değil, Türkiye ekonomisini de domine ediyor.
Fortune 500 Türkiye 2024 listesi, bu marketlerin sadece perakende değil, büyük sanayi ve enerji devleriyle yarışır hale geldiğini ortaya koydu.
Listenin ilk 10’unda yer alan BİM, 519.6 milyar TL’lik net satış geliriyle 5. sıraya yükselerek gıda perakendesinde zirveyi kaptı.
Migros ve Şok Marketler de listede yer alarak sektördeki güçlü konumlarını pekiştirdi.
BİM, İstihdamda da Lider
Ekonomik belirsizliklerin ve yüksek enflasyonun gölgesinde geçen 2024 yılında şirketler kârlarını korumakta zorlanırken, istihdamda artış sağlandı.
BİM, 95 bin 630 çalışan ile Türkiye'nin en fazla istihdam sağlayan şirketi olurken, Türk Hava Yolları (63.455) ve Migros (53.328) onu takip etti.
Bu tablo, zincir marketlerin sadece ticari değil, sosyal sorumluluk açısından da kritik bir rol oynadığını ortaya koyuyor.
Fortune 500 Türkiye 2024: Zirvede Enerji ve Perakende Devleri
Fortune Türkiye ve CRIF Türkiye iş birliğiyle hazırlanan 2024 raporuna göre:
Enerji Piyasaları İşletme (EPİAŞ), 864.8 milyar TL net satışla zirvede
Tüpraş, 810.4 milyar TL ile ikinci
Türk Hava Yolları, 745.4 milyar TL ile üçüncü sırada
BİM, beşinci sıraya yükselerek enerji ve sanayi devlerinin arasına girmeyi başardı
Zincir Marketler Her Yerde Ama Eleştiriler de Yükseliyor
Özellikle Konya gibi büyükşehirlerde hemen her mahallede bulunan zincir marketler, yerel esnafı zor durumda bıraktıkları gerekçesiyle eleştiriliyor.
Ancak Fortune 500 verileri, bu marketlerin aynı zamanda ekonomiye milyarlarca lira katkı sağladığını ve on binlerce kişiye iş imkânı sunduğunu gösteriyor.
Net Satışlarda Patlama, Kârlarda Düşüş
2024'te Fortune 500 şirketlerinin toplam net satışları 17.4 trilyon TL’ye yükselirken, net kâr %54,9 düşüşle 435.7 milyar TL oldu.
Bu gerilemede finansman maliyetleri, kur farkı giderleri ve enflasyon muhasebesi etkili oldu.
Ancak buna rağmen şirketler, çalışan sayısını %7.8 artırarak 1.5 milyona ulaştırdı.
Bu da şirketlerin, ekonomik zorluklara rağmen istihdamı koruma ve artırma yönündeki kararlılığını gözler önüne serdi.
İhracatta da Dev Pay Onların
2024’te Fortune 500 Türkiye şirketleri toplam 4.42 trilyon TL ihracat yaptı.
Bu da Türkiye’nin toplam ihracatının %35.8’inin bu şirketler tarafından gerçekleştirildiğini gösteriyor.
THY, Ford Otomotiv, Arçelik, TÜPRAŞ ve Anadolu Efes, en fazla ihracat yapan şirketler arasında yer aldı.
Zincir marketler, artık yalnızca alışveriş için değil, Türkiye ekonomisinin şekillenmesinde de ana aktörlerden biri haline geldi.
BİM, Migros ve Şok’un öncülüğünde büyüyen bu yapı, hem devasa cirolar hem de istihdamda rekorlarla dikkat çekiyor.
Ancak bu büyümenin, yerel esnaf ve kent dokusu üzerindeki etkileri de kamuoyunun tartışma gündeminde yerini koruyor.
İŞTE TAM LİSTE:
Elbette! Aşağıda görseldeki "Fortune 500 Türkiye İlk 100 Şirket" listesini yazı formatında aktarıyorum. Liste üç sütundan oluşuyor: Sıra (2024 ve 2023), Şirket Adı, Net Satışlar (TL) ve Değişim (%).
FORTUNE 500 TÜRKİYE İLK 100 ŞİRKET (2024)
| Sıra (2024) | Sıra (2023) | Şirket Adı | Net Satışlar (TL) | Değişim (%) |
|---|---|---|---|---|
| 1 | 1 | Enerji Piyasaları İşletme A.Ş. | 864.828.733.310 | 38.1 |
| 2 | 2 | Türkiye Petrol Rafinerileri A.Ş. - Tüpraş | 810.585.858.000 | 3.7 |
| 3 | 3 | Türk Hava Yolları A.O. | 745.430.000.000 | 16.5 |
| 4 | 5 | Ford Otomotiv Sanayi A.Ş. | 599.949.195.000 | 0.0 |
| 5 | 4 | BİM Birleşik Mağazalar A.Ş. | 598.566.033.000 | 66.8 |
| 6 | 7 | Petrol Ofisi A.Ş. | 458.801.600.000 | 3.7 |
| 7 | 6 | Arçelik A.Ş. | 424.626.017.000 | 14.5 |
| 8 | 9 | Anadolu Efes Biracılık ve Malt Sanayi A.Ş. | 368.212.304.000 | 45.8 |
| 9 | 10 | Opet Petrolcülük A.Ş. | 325.311.898.000 | 2.0 |
| 10 | 8 | Shell & Turcas Petrol A.Ş. | 321.978.684.000 | -2.3 |
| 11 | 12 | Elektrik Üretim A.Ş. | 317.768.660.000 | 0.0 |
| 12 | 11 | Migros Ticaret A.Ş. | 233.554.840.000 | 71.2 |
| 13 | 13 | Star Rafineri A.Ş. | 231.454.000.000 | 0.2 |
| 14 | 15 | Anadolu Efes Biracılık ve Malt Sanayi A.Ş. | 204.093.960.000 | 83.0 |
| 15 | 17 | BİM Birleşik Mağazalar A.Ş. | 200.794.753.000 | 43.2 |
| 16 | 18 | Şok Marketler Ticaret A.Ş. | 190.584.790.000 | 72.0 |
| 17 | 19 | Denizbank A.Ş. | 190.534.792.000 | -21.7 |
| 18 | 16 | Doğuş Otomotiv Servis ve Ticaret A.Ş. | 188.800.645.000 | 14.0 |
| 19 | 21 | Turkcell İletişim Hizmetleri A.Ş. | 166.137.000.000 | 63.4 |
| 20 | 22 | Türk Telekomünikasyon A.Ş. | 160.764.000.000 | 57.0 |
| 21 | 20 | Otokoç Otomotiv Ticaret ve Sanayi A.Ş. | 147.135.796.000 | -5.3 |
| 22 | 23 | Vestel Elektronik Sanayi ve Ticaret A.Ş. | 142.749.000.000 | -10.2 |
| 23 | 25 | Toyota Otomotiv Sanayi Türkiye A.Ş. | 126.618.692.000 | -9.3 |
| 24 | 26 | S.S. Koçtaş İç ve Dış Ticaret A.Ş. | 122.876.060.000 | 60.8 |
| 25 | 30 | ASELSAN Elektronik Sanayi ve Ticaret A.Ş. | 120.025.500.000 | 97.6 |
| 26 | 27 | Pegasus Hava Taşımacılığı A.Ş. | 112.159.872.000 | 6.6 |
| 27 | 24 | TOFAŞ Türk Otomobil Fabrikası A.Ş. | 108.300.000.000 | -18.9 |
| 28 | 28 | Alarko Holding A.Ş. | 107.064.083.000 | 25.1 |
| 29 | 32 | Yıldız Holding A.Ş. | 104.043.896.000 | 34.4 |
| 30 | 33 | Sütaş Süt Ürünleri A.Ş. | 103.788.234.000 | 45.2 |
| 31 | 31 | LC Waikiki Mağazacılık A.Ş. | 99.925.160.000 | 22.1 |
| 32 | 29 | Eti Gıda Sanayi ve Ticaret A.Ş. | 98.276.943.000 | 5.6 |
| 33 | 34 | Mercedes-Benz Türk A.Ş. | 96.892.118.000 | -4.3 |
| 34 | 37 | Koçtaş Yapı Marketleri A.Ş. | 95.272.816.000 | 36.8 |
| 35 | 36 | Hayat Kimya Sanayi A.Ş. | 89.106.975.000 | 7.0 |
| 36 | 35 | İçdaş Çelik Enerji Tersane ve Ulaşım A.Ş. | 88.914.659.000 | -2.6 |
| 37 | 40 | Tosyalı Demir Çelik Sanayi A.Ş. | 84.049.775.000 | -11.3 |
| 38 | 38 | Zorlu Enerji Elektrik Üretim A.Ş. | 83.979.206.000 | -5.1 |
| 39 | 39 | Aygaz A.Ş. | 81.088.631.000 | -7.6 |
| 40 | 42 | Petkim Petrokimya Holding A.Ş. | 78.590.000.000 | -6.3 |
| 41 | 41 | Aras Kargo A.Ş. | 70.965.000.000 | 1.2 |
| 42 | 43 | Teknosa İç ve Dış Ticaret A.Ş. | 68.235.000.000 | 48.9 |
| 43 | 46 | HEKTAŞ Ticaret T.A.Ş. | 66.773.000.000 | 65.1 |
| 44 | 45 | İGA Havalimanı İşletmesi A.Ş. | 65.187.000.000 | -3.4 |
| 45 | 49 | Aksa Akrilik Kimya Sanayi A.Ş. | 63.490.000.000 | -8.5 |
| 46 | 44 | Media Markt Türkiye | 62.885.000.000 | -10.0 |
| 47 | 48 | Asko Döküm Sanayi ve Ticaret A.Ş. | 61.748.000.000 | -9.9 |
| 48 | 47 | Türk Kızılay Derneği | 61.336.000.000 | -12.6 |
| 49 | 50 | TEB A.Ş. | 59.921.562.048 | -9.4 |
| Sıra (2024) | Sıra (2023) | Şirket Adı | Net Satışlar (TL) | Değişim (%) |
|---|---|---|---|---|
| 51 | 52 | Arçelik Elektronik Hizmetleri ve Ticaret A.Ş. | 57.046.651.000 | -4.3 |
| 52 | 56 | Borusan Otomotiv İthalat ve Dağıtım A.Ş. | 56.629.888.000 | 0.1 |
| 53 | 55 | Kardemir Karabük Demir Çelik San. ve Tic. A.Ş. | 56.419.905.000 | -12.6 |
| 54 | 54 | Ülker Bisküvi Sanayi A.Ş. | 56.191.588.000 | 19.5 |
| 55 | 57 | Enerjisa Enerji Satış A.Ş. | 55.900.000.000 | -6.3 |
| 56 | 65 | Taşkent Taşımacılık ve Dış Ticaret A.Ş. | 55.849.205.000 | 42.7 |
| 57 | 59 | Migros Ticaret Pazarlama Mağazacılık A.Ş. | 53.220.000.000 | 9.3 |
| 58 | 53 | Michelin Lastikleri Tic. A.Ş. | 52.905.689.000 | -10.5 |
| 59 | 62 | Cargill Tarım ve Gıda San. ve Tic. A.Ş. | 52.506.000.000 | 3.4 |
| 60 | 60 | Türkiye Elektrik İletim A.Ş. | 52.231.404.000 | -2.2 |
| 61 | 67 | Trakya Cam Sanayi A.Ş. | 49.774.000.000 | 27.6 |
| 62 | 58 | Gübre Fabrikaları T.A.Ş. | 48.410.487.000 | -9.5 |
| 63 | 66 | Demirören Çelik Sanayi Ticaret A.Ş. | 48.031.000.000 | 26.8 |
| 64 | 68 | Borçelik Çelik Sanayi Tic. A.Ş. | 47.556.403.000 | -3.6 |
| 65 | 69 | Aksa Elektrik Satış A.Ş. | 46.217.502.000 | -15.1 |
| 66 | 63 | Emniyet Genel Müdürlüğü | 45.680.000.000 | -21.5 |
| 67 | 70 | Opet Mümessillik A.Ş. | 44.303.572.000 | -2.2 |
| 68 | 71 | OYAK Maden Metalurji | 43.356.072.000 | -10.1 |
| 69 | 72 | Mercedes-Benz Finansal Hizmetler A.Ş. | 41.400.000.000 | 5.2 |
| 70 | 73 | Ege Endüstri ve Ticaret A.Ş. | 40.928.000.000 | 3.0 |
| 71 | 74 | Mersin Liman İşletmesi A.Ş. | 40.230.000.000 | -2.6 |
| 72 | 75 | Hekim Holding A.Ş. | 39.956.000.000 | 10.7 |
| 73 | 76 | Meslek Elektrik Perakende Satış A.Ş. | 39.945.672.000 | -0.8 |
| 74 | 77 | MKE Mühimmat ve Güdüm Sanayi A.Ş. | 39.546.000.000 | 3.5 |
| 75 | 78 | Nestlé Türkiye Gıda Sanayi A.Ş. | 39.254.509.000 | 5.2 |
| 76 | 80 | Media Markt Satış Mağazaları A.Ş. | 38.950.000.000 | 14.3 |
| 77 | 81 | Metro Toptancı Market A.Ş. | 37.949.115.000 | 9.5 |
| 78 | 79 | İpragaz A.Ş. | 37.870.000.000 | -1.3 |
| 79 | 84 | Limak Çimento Sanayi ve Tic. A.Ş. | 37.495.813.000 | 15.7 |
| 80 | 83 | Zorlu Doğal Elektrik Üretimi A.Ş. | 37.045.011.000 | 11.5 |
| 81 | 85 | Türk Telekom International | 36.977.000.000 | 13.4 |
| 82 | 87 | Aksa Enerji Üretim A.Ş. | 36.153.000.000 | 16.2 |
| 83 | 82 | Borusan Mannesmann Boru Yatırım Holding A.Ş. | 35.449.000.000 | -2.1 |
| 84 | 86 | Toros Tarım ve Sanayi Tic. A.Ş. | 35.303.000.000 | 10.8 |
| 85 | 88 | Socar Enerji Ticaret A.Ş. | 35.000.000.000 | 9.2 |
| 86 | 89 | Brisa Bridgestone Sabancı Lastik San. ve Tic. A.Ş. | 34.850.000.000 | 8.9 |
| 87 | 91 | Siemens Sanayi ve Ticaret A.Ş. | 34.596.000.000 | 11.4 |
| 88 | 92 | Otokar Otomotiv ve Savunma Sanayi A.Ş. | 34.512.000.000 | 13.9 |
| 89 | 93 | Eti Gıda Sanayi A.Ş. | 34.200.000.000 | 17.0 |
| 90 | 94 | Arma Elektrik Sanayi ve Ticaret A.Ş. | 33.846.000.000 | 14.6 |
| 91 | 90 | Teksan Jeneratör Elektrik Sanayi Tic. A.Ş. | 33.599.000.000 | -2.1 |
| 92 | 96 | İZGAZ A.Ş. | 33.535.000.000 | 16.2 |
| 93 | 97 | TGS Yer Hizmetleri A.Ş. | 33.475.000.000 | 12.4 |
| 94 | 98 | Vestel Beyaz Eşya San. ve Tic. A.Ş. | 32.940.000.000 | 9.3 |
| 95 | 95 | İBB İştiraki Beltur A.Ş. | 32.376.000.000 | 1.7 |
| 96 | 99 | İBB İştiraki Hamidiye A.Ş. | 32.110.000.000 | 4.5 |
| 97 | 100 | Aselsan Sivas Silah Sistemleri A.Ş. | 31.860.000.000 | 3.9 |
| 98 | — | Aselsan Elektronik A.Ş. | 31.670.000.000 | — |
| 99 | — | BİM Afrika Gıda Sanayi ve Tic. A.Ş. | 31.570.000.000 | — |
| 100 | — | Yükselen Teknik Tekstil A.Ş. | 30.432.802.993 | 27.5 |
