Geçtiğimiz yılın Mart ayında korona virüs çöküşünün arından dramatik bir toparlanma sürecine giren hisse senedi endeksleri 2021'in ilk günlerinde yeniden rekor seviyelere ulaştı. Bitcoin’se piyasa varlıkları arasında en çok spekülasyona uğrayan ve olağan üstü değerlere ulaşan varlık halini aldı. Tesla gibi popüler hisse senetleri ise değerlemelerin makul seviyelere çekilmesi çabalarına meydan okumayı sürdürüyor.

Ünlü yatırım uzmanı Jeremy Grantham piyasaların yeni zirvelere taşınacağını düşünen spekülatörlere sert bir uyarıda bulundu. ABD Boston merkezli para yönetimi şirketi Grantham, Mayo, Van Otterloo & Co.’nun (GMO) kurucularından biri olan ve şirketin baş yatırım stratejistliğini yapan Grantham Bloomberg’e verdiği röportajda şu ifadeleri kullandı:

“Birkaç hafta boyunca ekstra paramız olacak, birkaç hafta en son kalan paranız çaresizce yatırıma gidecek ve en sonunda muhteşem bir patlama olacak. Piyasalardaki olağanüstü coşku bariz bir seviyeye ulaştığında piyasa balonları istisnasız her zaman gelecek birkaç yıl içinde de değil birkaç ay içerisinde patlar.”

Geçtiğimiz yirmi yılda yaptığı başarılı borsa tahminleriyle ünlenen Grantham ABD Merkez Bankası’nın kolay para politikasıyla birlikte istikrarlı bir şekilde yükselen borsalardaki bu rallinin mutlaka sonuçlarının olacağını düşünüyor. Grantham, “Eğer üretimin önemli olmadığı ve sadece kağıt para basıldığı bir dünyada yaşadığımızı düşünüyorsanız er ya da geç imkansızı başaracak ve enflasyonu geri getireceksiniz” uyarısında bulundu.

Baş stratejist ABD Başkanı Joe Biden tarafından gelen 1,9 trilyon dolarlık teşvik paketi teklifinin önünde sonunda balonun patlamasını tetikleyecek neden olduğunu ifadelerine ekledi.

Grantham’ın açıklamaları daha önce yaptığı başarılı tahminler nedeniyle dikkate almaya değer. Ünlü borsa uzmanı 2000 yılında dot-com krizi öncesinde hisse senetlerinin aşırı değerlendiğini öngörmüş ve 2007 yılında Küresel Finans Krizi öncesinde sert düşüşleri tahmin etmişti. Graham ayrıca 2008-2009 Küresel Finans Krizi’ne kadar piyasa unsurlarının ekonominin gerçeklerinden uzaklaştığına dair çeşitli sinyaller paylaşmıştı.

Ancak baş stratejistin yönettiği şirket GMO S&P 500 Endeksi’nde kötü bir performans gösteriyor. Geçtiğimiz Haziran ayında GMO’nun yatırım biriminin kilit isimlerinden Ben Inker müşterileriyle paylaştığı notta hisse senetlerini satmanın zamanının geldiğini söylemişti. Ancak borsalar bu tarihten itibaren keskin bir yükselişe geçmiş Dow Jones, S&P 500 ve Nasdaq endeksleri rekor seviyelere ulaşmıştı.

BALON TARTIŞMASI HIZ KAZANIYOR

Hisse senetlerindeki durdurulamayan ralli ve amatör yatırımcılar arasında yayılan vahşi spekülasyonlar Financial Times’ın haberine göre borsa uzmanlarında son yüzyılın en büyük balonu oluşması yönündeki endişelere neden oluyor.

Borsalar rekor yükselişler gösterirken, Wall Street bankaları, dot-com dönemiyle bazı paralellikler taşıyan bu yükselişin, benzer bir çöküşle sonuçlanıp sonuçlanmayacağına yönelik sorular alıyor.

JPMorgan’ın Küresel ve Avrupa Hisse Stratejisi Başkanı Mislav Matejka, “finansal piyasalarda bir balon oluşup oluşmadığına yönelik çok sayıda soru alıyoruz” dedi. Ancak büyük bankaların araştırma ekipleri, alarmın çalmaya başlaması için erken olduğunu söyleyerek, oldukça düşük faiz oranlarına ve merkez bankaları tarafından büyük miktarlarda para basılmaya devam edildiğine dikkat çekiyor.

Goldman Sachs, müşterilerine yazdığı bir notta, “hazine tahvili getirileri, kurumsal krediler ya da nakit göz önüne alındığında, borsa endeksleri ortalamanın altında değerlemelerle işlem görüyor” dedi.

Yatırım bankası, balon piyasaları konusunda uzmanlığıyla tanınan ve hisse değerlemeleri için en bilinen metodun yaratıcısı, ekonomist Robert Shiller’in Kasım ayında kaleme aldığı bir yazıya göndermede bulundu.

Shiller, yazısında, “faiz oranları bu kadar düşükken ve bu seviyelerde kalma ihtimali yüksekken, hisseler, özellikle tahvillerle karşılaştırıldığında çekici görünmeye devam edecek” demişti.

Ancak bu, temkinli olmak için nedenler olmadığını anlamına gelmiyor. Goldman, “son dönemde, piyasaların bazı bölümlerinde, balon piyasasıyla uyumlu yatırımcı davranışları görüldü” diyerek tehlikeye dikkat çekti. Matejka, “bu, finansal evrenin ‘yoğun’ alanlarında volatilitenin yükselmeyeceği anlamına gelmiyor.

Bu alanlarda, kar realizasyonu süreçleri yaşanabilir ve hisse piyasalarının daha geniş alanlarına yayılabilir” dedi. Hem Goldman Sachs hem de JPMorgan, özel amaçlı satın alım şirketlerine (SPAC) dikkat çekerek, bu şirketlerin potansiyel problem alanlarından biri olduğunu söyledi.

2020 yılında, ABD’de yatırımcıların destek verdiği, satın alım için hedef arayışında olan 229 SPAC ya da “açık çek” fonu, Goldman’a göre, 2019 yılına göre 6 kat yükselerek 76 milyar dolar getiri sağladı. JPMorgan da 2020 yılının, dot-com patlamasından bu yana halka arzlar için en iyi yıl olduğunu söyledi.

Halka arzlarını gerçekleştiren şirketler, “kısa bir sürede eşi benzeri görülmemiş kazançlar kaydettiler”. Matejka ise bu gelişmeleri “şaşırtıcı” olarak tanımladı. Halka arzlar konusundaki heyecanın dineceğine yönelik bir sinyal yok.

Çin’in TikTok isimli mobil uygulamasıyla rekabet içinde olan bir kısa formatlı video uygulaması, pandeminin başlangıcından bu yana dünyanın en büyük halka arzını gerçekleştirmeye hazırlanıyor. CNN Business’dan Laura He’ye göre,  Pekin merkezli teknoloji şirketi Kuaishou, Hong Kong’da gerçekleşecek halka arzdan 6,2 milyar dolar gelir elde etmeyi bekliyor.

Aynı zamanda uzman yatırımcılar Carl Icahn ve Jeremy Grantham, borsaların gidişatıyla ilgili endişelerini dile getirdi. Grantham, “2009’dan bu yana devam eden oldukça uzun süreli boğa piyasası, nihayet olgunlaşarak efsanevi bir balona dönüştü” dedi.

Açıklamasının devamında, “aşırı yüksek değerlemeler, sert fiyat yükselişleri, halka arz çılgınlığı ve histerik bir şekilde spekülatif olan yatırımcı davranışının öne çıktığı bu piyasa, finansal tarihin en büyük balonlarından biri olarak anılacak” ifadelerini kullandı.

Ancak bankalar, bazı endişe verici ve zayıf alanların varlığını kabul etmelerine rağmen, Grantham kadar ileri gitmiyor ve sistemik risklerin sınırlı olduğunu düşünüyor.

Yatırım danışmanlığı şirketi Baupost Group’un Kurucusu Seth Klarman yatırımcılardaki riskin “kaybolduğu” izleniminin yanlış olduğu uyarısında bulundu ve söz konusu yatırımcıları yavaş yavaş kaynayan suyun içerisindeki kurbağalara benzetti. GMO’nun Kurucularından Jeremy Grantham da 2009 yılından bu yana görülen en büyük ralliyi “olağanüstü bir balon” olarak tanımlamıştı.