2015 yılında 2,72 TL olan dolar kuru, 2024'te 32,63 TL seviyesine çıkarak yaklaşık 12 kat artış gösterdi. Aynı dönemde inşaat maliyet endeksi de 2015'te 100 seviyesinden 2024'te 1604'e yükseldi​. Bu paralel artış, döviz kurunun inşaat sektörü üzerindeki doğrudan etkisini açıkça ortaya koyuyor.

Malzeme Maliyetlerindeki Keskin Yükseliş

Malzeme maliyetleri, inşaat maliyet endeksinin en büyük belirleyicisi olarak öne çıkıyor. 2024 itibarıyla malzeme endeksi 1524,34, işçilik endeksi ise 1795,56 seviyesine ulaştı​. Özellikle 2022’den itibaren hızlanan artış, tedarik zinciri sorunları ve döviz bazlı maliyetlerle ilişkilendiriliyor.

Yapı Türlerine Göre Farklılaşan Maliyetler

2024'teki veriler, bina içi ve bina dışı yapı maliyetlerinde farklılık olduğunu gösteriyor. Örneğin, ikamet amaçlı binalarda endeks 1583,17 iken, bina dışı mühendislik yapılarında bu oran 1642,86'ya ulaştı. Kara ve demir yollarındaki maliyet artışı ise yüzde 90'ı aşarak diğer sektörlere göre daha dramatik bir yükseliş sergiledi​

2015 Yılı Birim Maliyetleri Bugünkü Değerlerle Karşılaştırılınca

2015 yılı için açıklanan birim maliyetlere göre, bir metrekarelik I. sınıf bir yapının maliyeti 110 TL olarak belirtilmişti​. 2024’te aynı yapı türünün maliyeti döviz etkisiyle 4000 TL’ye ulaşmış durumda. Bu durum, inşaat sektörünün maliyet baskısıyla mücadele etmekte zorlandığını gösteriyor.

Yükselen Maliyetlerin Ekonomiye Etkisi

İnşaat sektörü, Türkiye ekonomisinin itici güçlerinden biri olarak görülüyor. Ancak, maliyetlerdeki bu hızlı yükseliş, konut fiyatlarından altyapı projelerine kadar geniş bir yelpazede ekonomik dengeleri zorluyor. Uzmanlara göre, bu durum hem konut alıcılarının hem de yatırımcıların davranışlarını önemli ölçüde etkiliyor.

Öngörüler ve Çözüm Arayışları

2024 ve sonrasında inşaat maliyetlerindeki artışın devam etmesi bekleniyor. Sektör temsilcileri, döviz kurundaki oynaklık ve hammadde fiyatlarındaki küresel dalgalanmalar karşısında, yerli üretimin artırılmasını ve maliyetlerin sübvanse edilmesini öneriyor. Ayrıca, sektörel teşviklerin artırılması da gündemde.

Suriyeli Göçmenlerin Dönüşü ve İşçilik Maliyetlerine Etkisi

Suriyeli göçmenler, 2012 yılında başlayan savaştan kaçarak Türkiye’ye geldiklerinde özellikle inşaat sektöründe yoğun bir şekilde istihdam edilmişlerdi. Düşük ücretlerle çalışmaları, işçilik maliyetlerini belli bir seviyede tutarak toplam inşaat maliyetlerini dolaylı olarak azaltıcı bir etki yapmıştı. Ancak, savaşın sona ermesi ve Suriyeli vatandaşların ülkelerine dönmeye başlaması, iş gücü arzında bir daralmaya yol açabilir.

Bu durumun, işçilik maliyetlerini artırması ve bunun sonucunda toplam inşaat maliyetlerinde yukarı yönlü bir baskı yaratması bekleniyor. 2024 itibarıyla işçilik maliyet endeksinin, malzeme maliyetlerine kıyasla daha yüksek bir oranda artış göstermesi (1795,56) bu olasılığı güçlendiriyor. Ayrıca, yerel iş gücünün talebi karşılayamaması durumunda, ücretlerin daha da yükselmesi muhtemel görünüyor. Bu gelişme, sektördeki maliyet artışlarını hızlandırabilir ve özellikle küçük ölçekli müteahhitleri zorlayabilir.