ANKARA (AA) - MEHTAP YILMAZ - Antarktika'da "Türkiye Bilimsel Araştırma Üssü" kurulması için oluşturulan Türk Antarktik Seferi Ekibi (TAE) Lideri Doç. Dr. Burcu Özsoy, daha kapsamlı ve uzun sürecek ikinci fizibilite çalışmasını, araştırmacı sayısını da artırarak aralık ayında gerçekleştirmeyi planladıklarını belirterek, "Türkiye'ye yakışanı yapmak adına yeşil bir üs kurmayı hedefliyoruz. Türkiye Bilimsel Araştırma Üssünde ilk etapta 20-25 bilim insanın çalışması ideal olacaktır." dedi.

Cumhurbaşkanlığı himayesinde, Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı uhdesinde kurulacak Türkiye Bilimsel Araştırma Üssü için 24 Şubat'ta Antarktika'ya giden Özsoy liderliğindeki 4 farklı üniversite araştırmacılarından oluşan ekip yurda döndü.

İstanbul Teknik Üniversitesi (İTÜ) Kutup Araştırmaları Uygulama ve Araştırma Merkezi (PolReC) koordinasyonundaki ekibin başında bulunan ve İTÜ PolReC Müdürü de olan Özsoy, 1. Türkiye Antarktika Seyrüseferi'ne ilişkin izlenimlerini AA muhabirine anlattı.

Özsoy, Antarktika'da kurulacak üs için en doğru noktayı tespit ederek, dünya literatürüne katkı sağlayacak bilimsel faaliyetlerde bulunmak için 1 ay boyunca gece gündüz çalıştıklarını belirterek, ön fizibilite aşamasını tamamladıklarını söyledi. Kıtada 4 bin kilometre yol katettiklerini, kara ve deniz olmak üzere 2 milyon metrekarelik alan ölçümü gerçekleştirdiklerini anlatan Özsoy, bu kapsamda 45 noktadan numune ve örnek aldıklarını, 17 topografik kara ölçümüyle 38 alanda gözlem yaptıklarını vurguladı. Daha kapsamlı ve uzun sürecek ikinci fizibilite çalışmasını, araştırmacı sayısını da artırarak aralık ayında gerçekleştirmeyi planladıklarını açıklayan Özsoy, o noktaya gelindiğinde "Türkiye Bilimsel Araştırma Üssü" yerinin netlik kazanabileceğini dile getirdi.

Özsoy, Antarktika'da 1930'lu yıllardan bu yana kurulan 100 bilimsel araştırma üssü bulunduğunun altını çizerek, çalışmaları boyunca Şili, Arjantin, Çin, Ukrayna, Rus ve İngiliz üslerini ziyaret ettiklerini, ikili ilişkileri güçlendirdiklerini ve çalışmaların nasıl yürütüldüğünü gözlemlediklerini aktardı. Üç sefer sonucu bilimsel araştırma üs alanı belirleyen ülkeler bulunduğunu belirten Özsoy, Türkiye'nin de bir yıla 2 sefer sığdırarak önemli ve hızlı bir mesafe aldığına işaret etti.

- "Yeşil bir üs kurmayı hedefliyoruz"

Kiralanan gemiyle çok başarılı bir sefer gerçekleştirdiklerini belirten Özsoy, "Türkiye'nin envanterinde bir buzkıran gemisi var ancak fizibilite için belirlenen tarihlerde müsait olup olmaması söz konusu. Bu yıl Türk Bayraklı bir gemiyle Antarktika'ya gitmek isterdik. İkinci fizibilite için yola çıkacağımız zamana kadar buzkıran gemi de alınabilir, kiralanabilir. Önemli olan amaçlarımıza uygun bir geminin elde edilmesi. Büyük ihtimalle yine kiralama yöntemine gidilecek." diye konuştu.

Özsoy, Güney Yarımküre'nin hava koşullarına dikkati çekerek, kış dönemindeki karanlık nedeniyle Antarktika'daki bilimsel araştırma üslerinin çoğunun yılın 4 ayı açık kaldığını kaydetti. Antarktika'da kurulacak Türkiye Bilimsel Araştırma Üssü'nü fiziki, yer ve canlı bilimler konularını kapsayacak şekilde kurmayı hedeflediklerini vurgulayan Özsoy, "Antarktika'da bilimsel araştırma üsleri genelde konteyner tarzında kuruluyor ama Güney Kore'nin kurduğu yeni üs ile Belçika'nın kurduğu 28 milyon dolarlık üs, yüksek teknolojiye sahip, kendi enerjisini, suyunu üreten tamamıyla yeşil üsler. ABD'nin üs inşasında çok daha fazla miktarda para kullanılırken, diğer ülkeler 5 ya da 10 milyon dolara da üs kurabiliyor. Biz de Türkiye'ye yakışanı yapmak adına, yeşil bir üs kurmayı hedefliyoruz. Hedeflerimize ve belirlediğimiz standartlara göre bir maliyet çıkacaktır." ifadesini kullandı.

Antarktika'daki bilimsel araştırma üslerinin büyüklüğü yanında araştırma yapan bilim insanı sayıları hakkında da bilgi veren Özsoy, "ABD bir üssünde bin kişiye kadar konuşlandırabilirken, bir başka ülkenin üssü sadece 10 bilim insanıyla çalışıyor. Türkiye Bilimsel Araştırma Üssü'nde ise ilk etapta 20-25 bilim insanın çalışması ideal olacaktır. Çünkü diğer ülkeler de aynı şekilde yol katetmişler. Amacımız, Türkiye'deki tüm üniversitelerde özgün Antarktik bilimi yapmak isteyenlere hizmet verecek bir us kurarak, dünya literatürüne değerli katkılar sağlamak." değerlendirmesinde bulundu.

- "Taşıdığımız bayrağın verdiği güç çok büyüktü"

Özsoy, Antarktika'da yaşadıkları zor ve ilginç anları da anlatırken, haritaların çıkarılması esnasında 5-6 saat karada soğukta kaldıklarını ancak üstlendikleri görevin motivasyonuyla zorluğun altından kalktıklarını kaydetti. Karaya çıktıklarında penguen ve foklarla karşılaştıklarını belirten Özsoy, şunları kaydetti:

"Foklardan, daha uzun kollu bir cinsin karada hareket kabiliyetleri vardı, dolayısıyla daha hızlı hareket edebiliyorlardı. Bir gün ölçüm yapmak için 200 kadar fokun bulunduğu bir yerde karaya çıkmamız gerekti. Bunlar köpek gibi havlama sesi çıkaran ve ısırabilen bir fok cinsi. Penguenler çok zararsız canlılar ama fokların bu cinsi adeta sizi kovalayabiliyor. Bunlardan kaçamazsınız ısırabiliyor fakat biz iyi anlaştık onlarla ve çok güzel korunduk. Güçlü bir ses çıkardığınızda bu fokların korkarak kaçtıklarını fark ettik ama bu tecrübeyi elde etmemiz birkaç günümüzü aldı."

Gemide iletişimin çok kısıtlı olduğuna dikkati çeken Özsoy, aileleriyle birkaç satır yazabildikleri cümlelerle görüştüklerini söyledi. "Taşıdığımız bayrağın verdiği güç çok büyüktü" diyen Özsoy, ekip olarak uyumlu çalıştıklarını, böylece zorlukların üstesinden daha kolay geldiklerini ifade etti.

Özsoy, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın, Türk Antarktik Seferi Ekibi'ni Cumhurbaşkanlığı Külliyesi'nde kabul ettiğine de değinerek, "Kendileri, Türkiye Cumhuriyeti çıkarları adına yaptığımız bu çalışmalara desteklerini tekrar ilettiler." dedi.

Karadeniz Teknik Üniversitesi Deniz Bilimleri Fakültesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Ersan Başar, İTÜ Gemi İnşaatı ve Deniz Bilimleri Fakültesi Öğretim Üyesi Yrd. Doç. Burak Karacık, İTÜ Geometrik Mühendisliği Öğretim Üyesi Dr. Hakan Yavaşoğlu, İTÜ Denizcilik Fakültesi Öğretim Elemanı ve PolReC Hukuk Danışmanı Onur Sabri Durak, İTÜ Denizcilik Fakültesi Öğretim Elemanı ve PolReC Araştırmacısı Özgün Oktar, Gazi Üniversitesi görevlendirmeli İTÜ Geometrik Mühendisliği Öğretim Elemanı Ayşe Giz Gülnerman Gengeç, Hitit Üniversitesi Öğretim Görevlisi Nurullah Alkan ve İTÜ PolReC Araştırmacısı Sinan Yirmibeşoğlu da desteklerinden dolayı Cumhurbaşkanı Erdoğan ile Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanı Faruk Özlü'ye teşekkürlerini iletti.​

AA