ANKARA (AA) - ZUHAL DEMİRCİ - Hırvatistan ordusunun 1995’te ülkenin güneyindeki Krayina bölgesinde, Sırplara karşı gerçekleştirdiği "Fırtına" (Oluja) harekatının 22. yılı Hırvatistan’da kutlamalara sahne olurken Sırbistan'da ise hayatını kaybedenler anılıyor.

Hırvat ordusu tarafından 22 yıl önce Krayina bölgesindeki Sırp güçlere karşı gerçekleştirilen “Fırtına” harekatı, 1995 yılından bu yana iki ülke arasındaki ilişkilerde anlaşmazlık yaratan bir faktör olarak günümüze kadar taşındı.

Harekatın yıl dönümü Zagreb’de ‘özgürlüğe kavuşma günü’ olarak kutlanırken, Belgrad’da ise ‘yas günü’ olarak anılıyor.

Binlerce Sırp’ın hayatını kaybettiği, 220 binden fazla kişinin de sürgün edildiği yaklaşık 85 saat süren harekat, Sırplar tarafından ‘etnik temizlik’ olarak nitelenirken, Hırvatlar tarafından ‘Sırplara karşı elde edilmiş bir zafer’ olarak ilan ediliyor.

Hırvatistan'ın, eski Yugoslavya'dan 1991'de ayrılarak bağımsızlığını ilan etmesinin ardından, eski Yugoslavya Ordusu (JNA) ve Hırvatistanlı Sırplardan oluşan paramiliter birlikler, ülkenin orta ve güney kısmında "Sırp Cumhuriyeti Krajina" adlı otonom bir bölge kurdu.

Bunun üzerine Hırvat ordusu, 1995’te "Fırtına" harekatını başlatırken 220 bin Sırp Hırvatistan'daki topraklarından uzaklaştırıldı, binden fazla Sırp öldürüldü.

Söz konusu operasyonda, Hırvat ordusuna mensup 196 kişi hayatını kaybederken, en az bin 110 kişi yaralandı.

- "Etnik temizliğin İkinci Dünya Savaşı'ndan bu yana en büyük örneği"

Hırvatistan Cumhurbaşkanı Kolinda Grabar Kitarovic, 5 Ağustos’a denk gelen harekatın 20. yıl dönümünde yaptığı konuşmada, harekatın Srebrenitsa’dan daha büyük katliamlar yaşanmasına engel olduğunu ileri sürmüştü.

Eski Hırvatistan Başbakanı ve Sosyal Demokrat Parti (SDP) Genel Başkanı Zoran Milanovic de 1991-1995 arasında Yugoslavya’nın dağılma sürecinde yaşananları "adil, savunma amaçlı ve insani" olarak nitelemişti.

Buna karşın, Sırbistan Cumhurbaşkanı Aleksandar Vucic harekatı “etnik temizliğin İkinci Dünya Savaşı'ndan bu yana en büyük örneği” olarak tanımlamıştı.

Yakın geçmişte etnik çatışma, savaş ve soykırımlarla anılan Balkanlar’da, Hırvat ve Sırplar arasında süregelen ihtilaflı konulardan “Fırtına” harekatı, iki ülke arasında uzun yıllardan beri gergin ve sorunlu ilişkiler oluşmasına yol açtı.

İşlenen suçlar Lahey'deki Eski Yugoslavya Uluslararası Ceza Mahkemesinde dört yıl süren davada kapsamlı olarak belgelendi.

Mahkeme, 2011’de aldığı kararla insanlığa karşı suç ve savaş suçu işleme iddiasıyla yargılanan eski Hırvat general Ante Gotovina’yı hakkındaki dokuz suçlamadan sekizinde suçlu bularak 24 yıl, general Mladen Markaç’ı da 18 yıl hapse mahkum etti.

Temyiz Mahkemesi ise 16 Kasım 2012’de Gotovina'ya yöneltilen suçlara ilişkin delillerin yetersiz olduğuna hükmederek, Gotovina hakkında beraat kararı verdi.

Gotovina'yla aynı davada yargılanan ve geçen sene mahkum olan eski Hırvat general Mladen Markaç ise serbest bırakıldı.

- 16 yıl süren soykırım davası

Hırvatistan ve Sırbistan, 1991-1995 yılları arasında Yugoslavya’nın dağılma sürecinde yaşanan olaylara ilişkin birbirlerine karşı soykırım davaları açmıştı.

Eski Yugoslavya’nın dağılma döneminde vatandaşlarına soykırım uygulandığını iddia eden Hırvatistan, 1999’da Sırbistan'ı Birleşmiş Milletler'e bağlı Lahey’deki Uluslararası Adalet Divanı'na şikayet etmişti.

Adalet Divanı'nın, Sırbistan'ın benzer bir dava açma hakkı olduğu kararı üzerine harekete geçen Belgrad yönetimi, benzer iddialarla Hırvatistan aleyhine dava açmıştı.

Sırbistan'ın karşı tarafın da kabul etmesi halinde karşılıklı vazgeçilebileceği açıklamasında bulunduğu davada Hırvatistan, savaş suçu işlemiş kişilerin yargılanması, ülkelerinden götürülen tarihi ve kültürel eserlerin iadesi ve kayıp kişilerin akıbetlerinin belirlenmesi gibi taleplerde bulunmuştu.

Uluslararası Adalet Divanı da 2015'te aldığı kararda, iki ülkenin birbirlerine karşı açtıkları soykırım davasında hem Hırvatistan’ın hem de Sırbistan'ın bu suçu işlemediğine hükmetmişti.

AA