Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK), çalışanlarını gerçekte aldıkları maaşın altında gösteren ve bir kısmını elden ödeyen işletmelere yönelik ülke genelinde kapsamlı denetimler başlattı. Özellikle emek yoğun sektörlerde yoğunlaştırıldığı belirtilen denetimlerde, kayıt dışı ücret uygulamalarının tespiti ve Türkiye’deki gerçek asgari ücretli oranının ortaya çıkarılması hedefleniyor.

Çalışma hayatı ve sosyal güvenlik uzmanı Özgür Erdursun, Dünya gazetesinde yayımlanan yazısında SGK’nın tekstil, gıda, hizmet, inşaat ve perakende sektörlerindeki işletmeleri yakın takibe aldığını duyurdu. Erdursun, yıllardır aynı çalışanlarını asgari ücretle bildiren işyerlerinde ücret ve kod uyumsuzluklarının incelendiğini belirtti.

SGK verilerine göre, Türkiye’de 2 milyon 248 bin 858 işletmede çalışan 18 milyon 633 bin 416 kişi için bildirilen ortalama brüt ücretin 47 bin 676 TL olduğu ifade ediliyor. Erdursun’a göre birçok işveren, çalışanlarına daha yüksek maaş ödemesine rağmen SGK’ya asgari ücret üzerinden prim bildiriyor. Bu uygulamada ücretin bir kısmı bordrodan, bir kısmı ise elden veriliyor.

Erdursun, kısa vadede prim yükünü azalttığı düşünülen bu yöntemin hem çalışan hem işveren açısından önemli riskler taşıdığını vurguladı. Yargıtay kararlarına göre, gerçek ücreti SGK’ya eksik bildiren işverenler hem kuruma hem de çalışana karşı sorumlu tutuluyor. Eksik bildirilen primler geriye dönük olarak tahsil edilirken, gecikme faizleri ve idari para cezaları uygulanıyor. Ayrıca işverenlerin prim teşviklerinden mahrum kalabildiği, geçmişe dönük beş yıla kadar farkların tahsil edilebildiği belirtiliyor.

Çalışanların ileride açacakları davalarda fark prim, ücret ve tazminat taleplerinde bulunabileceğini hatırlatan Erdursun, işverenleri gerçeğe uygun bildirim yapmaları konusunda uyardı. “Uzun süredir aynı personeli asgari ücretle gösteriyorsanız, denetim sırası size gelebilir. Gerçek ücretleri doğru bildirmek yalnızca yasal bir zorunluluk değil, işletmenizin itibarı ve çalışanınızın geleceği için bir güven sözüdür” ifadelerini kullandı.

SGK’nın başlattığı bu denetimlerin, kayıt dışı istihdamla mücadelede önemli bir adım olması bekleniyor.