Unutulmuş Birer Birer Eski Dostlar, Eski Dostlar…

Şakir Tuncay Uyaroğlu

Aşağıdaki kelimelerin bir bölümü Eski Türkçe döneminde, bir bölümü de Eski Anadolu Türkçesi döneminde kullanılmıştı. Hatta bu kelimelerin bir kısmına, bugün bazı Türk lehçelerinde yer verilmektedir.

Ancak bu kelimelerin bugün Türkiye Türkçesinde de kullanılması oldukça zordur. Çünkü bu kelimeler bizim için unutulmuş kelimelerdir.

bark: apartman

bay: zengin

bilisiz: cahil

budun: kavim, millet, halk

gözgü: ayna

ekin: kültür

kiçi, kiçig: küçük

“Keçiborlu, Keçiören, Keçi Muhsine, Kiçikapı ...” gibi yer adlarında geçen “keçi” ve “kiçi” sözleri “küçük”ten gelmektedir. Anadolu’da “keçi...” ya da “kiçi...” ile başlayan yer adlarının yanında, genelde “ulu...” ile başlayan bir yer adı daha vardır: Keçiborlu-Uluborlu, Keçi Muhsine-Ulu Muhsine, Kiçikapı-Ulukapı... gibi.

Buradan da anlaşılacağı üzere, “keçi...”li yer adlarının; keçiyle, koyunla uzaktan yakından ilgisi yoktur. Konya’daki Keçi Muhsine köyünün adı, İçişleri Bakanlığı’nın onayıyla Küçük Muhsine şeklinde düzeltilmiştir. Darısı, diğer yer adlarının başına.

otacı: eczacı, doktor, lokman hekim

ög: anne, üvey anne

“öksüz” kelimesi, buradan gelmektedir.

sayrı: hasta

selce: istiridye

sü: asker, ordu

“subay”, “astsubay”, “subaşı” kelimeleri ile “Su uyur düşman uyumaz.” atasözünde geçen “su”, aslında “sü”den gelmektedir. “subay”, rütbe yönünden zengin asker; “subaşı” ise, asker başı yani komutan demektir.

“Sü uyur düşman uyumaz.” atasözü de, “Asker uyur ama düşman uyumaz.” anlamındadır. Ancak, dilimizde yüzlerce yıldır kullanılan “asker” kelimesinin yerine “sü” kelimesini koymak, takdir edersiniz ki mümkün değildir.

tamu: cehennem / uçmak: cennet

Şamanizmde; kusursuz, günahsız ve dürüst insanların bir meleğin kanadı üzerinde uçarak cennete gideceğine inanılırdı. Onun için, cennete “uçmak” denmişti.

Anadolu’da bazı iş yerlerinin adında “uçmak” sözüne rastlanır: Uçmak Bakkaliyesi, Uçmak Sıhhi Tesisatçısı, Uçmak Kıraathanesi, Uçmak Berber Salonu… Bu iş yeri sahiplerini tebrik etmek gerek. Çünkü, hepsinin iş yerlerinin adında “cennet” kavramı var.

tün: gece (kümes hayvanları ve kanatlılar için)

tünemek: gecelemek (kümes hayvanları ve kanatlılar için)

Ne olur, tepenizde dikilip duran birine “Tüneyip durma.” demeyin, çünkü insan tünemez. Ya bir de, bize yıllarca “Tünaydın (Geceniz aydın olsun sevgili kümes hayvanları ve kanatlılar)” diyen eğitimcilere ne demeli !!!

us: akıl

yazıklı: günahkâr

 

Yorum Yap
UYARI: Çok uzun metinler, küfür, hakaret, rencide edici cümleler veya imalar, inançlara saldırı içeren, imla kuralları ile yazılmamış,Türkçe karakter kullanılmayan yorumlar onaylanmamaktadır.
Yorumlar (1)
Yükleniyor ...
Yükleme hatalı.