Antalya Kültür ve Tabiat Varlıkları Koruma Kurulu tarafından 2008 yılında koruma altına alınan Alaçeşme Mahallesi’ndeki yedi düğmeli evden beşi artık kullanılmaz hale geldi. Taş ve ahşap malzemeyle inşa edilmiş bu yapılar, Akseki bölgesinin geleneksel konut mimarisinin nitelikli örneklerinden biri olarak kabul ediliyor. Ancak restorasyon maliyetlerinin yüksek olması ve yasal kısıtlamalar, evlerin korunmasını zorlaştırıyor.
800-900 Yıllık Tarihe Sahip Alaçeşme Mahallesi
Osmanlı sivil mimarisinin izlerini taşıyan Alaçeşme Mahallesi’nin tarihi 800-900 yıl öncesine dayanıyor. Köy, Osmanlı kayıtlarında "Alakilise" ya da "Alakilisa" olarak geçiyor ve ismini zamanında köyde bulunan Rum kilisesinden alıyor. Mahalle muhtarı Hasan Uluğkay, geçmişte köydeki nüfusun oldukça yoğun olduğunu ancak iş imkânları nedeniyle halkın büyük kısmının başka şehirlere göç ettiğini belirtti.
Korumaya Alınan Evler Yıkılmaya Mahkûm
2008 yılında koruma altına alınan evler için herhangi bir çivi çakılmasına dahi izin verilmezken, yıllardır restorasyon çalışmalarının yapılmaması nedeniyle evlerin çatılarından su aldığı ve yapıların hızla çökmeye başladığı ifade edildi. Uluğkay, “Bu evlerin çatılarından su almaması için sadece kiremitleri değiştirilseydi bugün hepsi ayakta olurdu. Ancak izinsiz hiçbir işlem yapılamıyor” dedi.
17 Yılda Sadece İki Ev Restore Edilebildi
Koruma altında bulunan yedi tarihi evden yalnızca ikisi, Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın kısmi desteğiyle restore edilebildi. Ekonomik durumları yeterli olmayan mahalle sakinleri, evlerini onaramadıkları için tarihi yapılar birer birer yok oluyor. Mahallede restorasyon çalışmalarının hızlandırılması ve devlet desteğinin artırılması gerektiği vurgulanıyor.
"Devletimiz Çözüm Bulmalı"
Alaçeşme Mahallesi Muhtarı Hasan Uluğkay, “Tarihi köyümüzün düğmeli evleri yıkılmaya terk edildi. Devletimiz inşallah bu evlere bir çözüm bulur. Bu yapılar, bizim tarihimiz ve kültürel mirasımızdır. Onlar yıkıldıkça geçmişimize dair değerlerimizi kaybediyoruz” diyerek yetkililere çağrıda bulundu.
Tarihi Düğmeli Evlerin Mimari Özellikleri
Alaçeşme Mahallesi’nde bulunan düğmeli evler, çift cumbalı ve her odasında banyo bulunan 6-7 odalı yapılar olarak dikkat çekiyor. Evlerin ön ve arka cephelerinde bulunan cumbalar, güneş ışığının gün boyu içeri girmesini sağlıyor. Yaklaşık 250-300 metrekarelik bir alana inşa edilen bu evler, Osmanlı döneminin mimari estetiğini günümüze taşıyor.