Konya’nın Hadim ilçesine bağlı Yağcı Mahallesi, her yıl eylül ayında bağ bozumu ile birlikte “gök üzüm” mesaisine giriyor. Toroslar’ın dik yamaçlarında yetişen bu özel üzüm, güneş ışığı görmeden, gölgede kurutulmasıyla yeşil rengini koruyor ve kendine has aroması, kokusu ve görüntüsüyle sofralardaki yerini alıyor.
Rengini güneşten değil, gölgeden alıyor
Gök üzüm, diğer kurutmalık üzümlerden farklı olarak doğrudan güneş altında değil, evlerin tavan araları ve gölgeli alanlarında kurutuluyor. Bu yöntem sayesinde üzüm, adı gibi “gök” yani yeşil rengini kaybetmeden kuruyabiliyor. Bölge halkı tarafından “Toroslar’ın yeşil altını” olarak anılan gök üzüm, üreticilerin titizlikle uyguladığı geleneksel yöntemlerle hazırlanıyor.
Zahmetli bir yolculuk: Bandırma ve kurutma süreci
Üzüm salkımları, bağlardan toplandıktan sonra ilk olarak “bandırma” adı verilen özel bir işlemden geçiriliyor. Bu işlemde, potas ve zeytinyağı eklenmiş sıcak suya batırılan üzümler, hem dayanıklılığını artırıyor hem de rengini koruyor. Sonrasında ise, haftalar süren kurutma süreci başlıyor.
Üreticilerden Hatice Yaşadı, gök üzümün zorlu sürecini şu sözlerle anlatıyor:
“Bu üzüm Yağcı Mahallesi'ne özgüdür. Bandırma işlemi, üzümün yeşil kalması içindir. Ateşte kaynayan potaslı suya biraz zeytinyağı ekliyoruz. Ne çok kaynar ne çok soğuk olacak. Bu işlemden sonra gölgede kurutuyoruz. İğne oyası gibi zahmetli bir iş.”
Köyün geçim kaynağı: Gök üzüm
Gök üzüm, sadece mahallenin değil, tüm Hadim’in ekonomisine katkı sağlayan önemli bir ürün. Yağcı Mahallesi’nde hemen her evde bu üzümün kurutulduğunu belirten üretici Lütfi Yaşadı, bu geleneğin yıllardır sürdüğünü söylüyor:
“Bu üzüm sadece bizim köye özgüdür. İnce kabuklu, tek çekirdeklidir. Potas ve zeytinyağı ile kaynatıp tavana asarız. Kuruduktan sonra tek tek ayıklarız. Ovalanmaz, çok narin bir üzümdür. Eskiden ‘gerce evi’ denilen özel odalarda kurutulurdu, şimdi herkes çatısında gölgede yapıyor.”
Mahalledeki birçok ailenin geçimini sağladığı gök üzüm, kuru haliyle enerji verici bir atıştırmalık olarak özellikle kış aylarında tercih ediliyor. Yaklaşık 5 kilo yaş üzümden 1 kilo kuru üzüm elde edilirken, taze olarak kilosu 100 TL civarında satılıyor.
Zahmeti kadar getirisi de olan gök üzüm, yerel üreticinin emeğiyle yaşatılan bir gelenek olmanın ötesine geçerek, Toroslar’ın bereketini sofralara taşıyor.