BRÜKSEL (AA) - Avrupa Birliği (AB) ülkelerinin liderleri, AB-Türkiye mutabakatına bağlılıklarını yineleyerek, anlaşmanın tüm unsurlarının tam ve ayrım yapılmadan uygulanmasının önemini altını çizerek, Kıbrıs barış görüşmelerine katılmaya hazır olduklarını duyurdu.
AB ülkelerinin devlet ve hükümet başkanları, AB-Türkiye mutabakatının uygulanması, göç, güvenlik, AB-Ukrayna Ortaklık Anlaşması, Rusya, Suriye ve Brexit konularını görüşmek üzere AB Konseyi binasında toplandı.
Zirvede ilk olarak göç konusu görüşüldü. Bu kapsamda, 18 Mart'ta AB ve Türkiye arasında varılan mutabakat gündeme geldi. Sonuç bildirisinde konuya ilişkin, "AB Konseyi, AB-Türkiye mutabakatına olan bağlığını yineler ve tüm unsurlarının ve tam ve ayrım yapılmadan uygulanmasının önemini altını çizer." ifadesi kullanıldı.
- Üyelik müzakereleri tartışılmadı
Zirvede, Türkiye ile üyelik müzakereleri konusu gündeme getirilmedi ve Avrupa Parlamentosunun "üyelik müzakerelerinin geçici olarak dondurulması" yönündeki tavsiye kararına atıfta bulunulmadı.
- "Kıbrıs görüşmelerine katılmaya hazırız"
Güney Kıbrıs Rum Yönetimi lideri Nikos Anastasiadis zirvede AB devlet ve hükümet başkanlarını Kıbrıs meselesindeki son gelişmeler konusunda bilgi verdi.
Zirvenin sonuç bildirinde AB Konseyinin devam etmekte olan Kıbrıs'ın birleşmesine dönük sürece desteğini yinelediği vurgulanarak, "AB, Kıbrıs'ın anlaşma sonrası da üye ülke olarak kalmayı sürdüreceğini dikkate alıyor ve 12 Ocak 2017'de Kıbrıs konusunda yapılacak Cenevre Konferansına katılmaya hazırdır." değerlendirmesinde bulunuldu.
Gündemde yer alan güvenlik, NATO ile iş birliği, Rusya, Suriye ve Brexit konularının görüşülmesi devam ediyor. Bu konulara dair bir sonuç bildirisi yayımlanmadı.
- AB-Türkiye mutabakatında gelinen nokta
AB Komisyonunun 8 Aralık tarihli raporuna göre, 21 Mart itibariyle Türkiye'den Yunanistan'a geçen sığınmacıların iade edilmesinin öngörüldüğü mutabakat sayesinde, günlük geçişler 6 binden ortalama 81'e düştü.
Mutabakatta, AB ülkelerince 72 bin sığınmacının alınması kayda geçirildi. Ancak son rapora göre, Türkiye'den 72 bin yerine sadece 2 bin 761 Suriyeli sığınmacı AB ülkelerine yerleştirildi. Anlaşma uyarınca Türkiye'ye gönderilen sığınmacı sayısı ise 748 oldu.
Günlük geçişler "ciddi ve sürdürülebilir şekilde" azalmasına rağmen, söz verilenin aksine üye ülkelerin gönüllülük esası çerçevesinde Türkiye'den sığınmacı almasını öngören Gönüllü İnsani Kabul Programı devreye sokulmadı.
- 3 mi̇lyar avronun 677 milyonu gönderildi̇
AB'nin söz verdiği ancak yerine getirmediği diğer bir konu da sığınmacılar için yapılacak maddi katkı oldu. Mutabakatta 2016-2017 için 3 milyar avro, 2018 için de artı 3 milyar avroluk katkı kayda alındı.
Buna karşın, 5 Aralık'a kadar "söz verilen/karar verilen" para miktarının 2,2 milyar avro olduğu belirtilirken, gerçekte transfer edilen para miktarı 677 milyon avroda kaldı.
- Gümrük Bi̇rli̇ği̇ni̇n güncelleşti̇ri̇lmesi̇
Mutabakat uyarınca, Gümrük Birliğinin güncelleştirilmesi için 2016 yılı sonlarına doğru resmi müzakerelerin başlaması gerekiyor. 2017'ye sayılı günler kalmasına rağmen, bu konudaki çalışmalar tamamlanmadı.
- Vi̇ze serbesti̇si̇nde "terör" ısrarı
Mutabakatta yer alan "haziran sonuna kadar vizelerin kaldırılmasına" dair maddede ilerleme sağlanamıyor. Rapora göre, Ankara, 72 şarttan geriye kalan 7 şartı henüz yerine getirmedi. Bunlar arasında yer alan terörle mücadele kanununda değişiklik en çok sorun oluşturan kriter olarak öne çıkıyor.
- Terörle mücadele
Mutabakatta, "Türkiye ve AB'nin terörle mücadelenin önceliğini koruduğunu bir kez daha teyit ettiği" ifadesine yer verilse de Brüksel, Türkiye'yi bu konuda desteklemek bir yana, terör örgütleri PKK ve FETÖ ile mücadele kapsamında aldığı önlemler nedeniyle sık sık eleştiriler yöneltti. Raporda bu maddeye ilişkin bir değerlendirme yerilmedi.
Mutabakat, üyelik müzakerelerinin canlandırılması, yeni fasıllar açılması ve fasılların açılması için hazırlık çalışmalarının yapılmasını da kapsıyor.
- "AB masada değil, masa etrafında yer alabilir"
KKTC Cumhurbaşkanı Mustafa Akıncı, 7 Aralık'ta Brüksel'de AB Komisyonu Başkanı Jean-Claude Juncker ile görüştükten sonra yaptığı açıklamada, AB'nin 12 Ocak'ta başlayacak görüşmelere gözlemci olarak katılmasının mümkün olduğunu belirtti.
Şimdiki mutabakatın 9-11 Ocak arası Kıbrıs'ın iki toplumunun görüşmesini, 12 Ocak itibariyle de garantör ülkeler Türkiye, Yunanistan ve İngiltere'nin katılmasıyla yapılacak Beşli Konferansı kapsadığını söyleyen Akıncı, ihtiyaç durumunda AB'nin konferansa katılabileceğini "ancak birliğin masada değil, masa etrafında yer alabileceğini" vurguladı.
AA