Savunma sanayinden elektrikli araçlara, yenilenebilir enerjiden ileri teknolojiye kadar birçok alanda kritik öneme sahip olan nadir toprak elementleri (NTE) için Türkiye, önemli bir oyuncu olma yolunda. Eskişehir'in Beylikova ve Sivrihisar ilçeleri arasında keşfedilen tahmini 694 milyon tonluk NTE rezervi, ülkenin ekonomik ve stratejik planlarının merkezine yerleşti. Enerji Bakanlığı verilerine göre bu miktar, dünyanın en büyük rezervlerinden biri olarak kabul ediliyor ve Türkiye'nin gelecekte NTE üretiminde dünyanın en büyük beş üreticisinden biri olma hedefini destekliyor.
Küresel Ticaret Gerilimi ve Türkiye'nin Konumu
NTE, özellikle Çin'in küresel pazardaki hakimiyeti nedeniyle ABD ile arasındaki ticaret gerilimlerinin ana nedenlerinden biri. Çin'in zaman zaman uyguladığı ihracat kısıtlamaları, ABD ve Batılı ülkeleri Çin dışındaki tedarik zincirleri oluşturmaya itiyor. Türkiye, Eskişehir'deki bu dev potansiyeli değerlendirerek kendi stratejisini geliştiriyor ve bu küresel arayışta kritik bir rol üstlenmeyi hedefliyor. Rezervin Avrupa ana karasına yakınlığı, gelecekte Avrupa'nın elektrikli araç üretiminde önemli bir tedarik zinciri parçası olabileceği yorumlarını da beraberinde getiriyor.
Ankara'dan Uluslararası Ortaklık ve Güven Adımları
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan tarafından duyurulan rezervde, seryum oksit, lantanyum oksit, neodimyum oksit, praseodim oksit gibi 10 nadir toprak mineralinin yanı sıra florit, barit ve toryumun da bulunduğu belirtiliyor.
Türkiye, bu potansiyeli katma değerli üretime dönüştürmek amacıyla yabancı teknoloji ortakları arayışını hızlandırdı. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Alparslan Bayraktar, katma değerli üretimi artıracak teknoloji sağlayıcılarıyla görüşmeler yürütüldüğünü açıkladı.
Önemli bir adım olarak, Eti Maden Yönetim Kurulu Başkanı ve Genel Müdürü Yalçın Aydın'ın ifadelerine göre, Beylikova sahasındaki cevherdeki değerli minerallerin oranının yaklaşık yüzde 1,75 olduğu ve bunun ekonomik açıdan madenciliğe başlanabilecek "anlamlı bir seviye" olduğu belirtildi. Ayrıca, uluslararası yatırımcıların güvenini sağlamak ve proje finansmanını kolaylaştırmak amacıyla, rezerv verilerinin uluslararası kabul görmüş JORC raporlama standartlarına uygun hale getirilmesi için başvuruda bulunuldu.
Türkiye, bir yandan Çin ile görüşmelerini sürdürürken, diğer yandan da Batı öncülüğündeki Maden Güvenliği Ortaklığı forumuna katılarak nadir topraklar ve kritik minerallerin geliştirilmesi için finansman ve teknoloji işbirliği arayışını aktif olarak sürdürüyor.