İSTANBUL (AA) - Şair ve yazar Beşir Ayvazoğlu, Osmanlı şehircilik anlayışının temelini oluşturan kul ve insan hakkının şehirleşme ve imarda ana ölçüt olarak alınması gerektiğini belirtti.

İnsan ve Mekan Derneği'nden yapılan açıklamaya göre, İstanbul'un küresel şehir vizyonuyla tarihi ve kültürel kimliğine uygun bir şekilde gelişebilmesi amacıyla, "Şehirler, Yaşam Tarzları ve Medeniyet" konulu seminer düzenlendi.

Seminerin açılışını yapan Marmara Üniversitesi Rektör Yardımcısı Prof. Dr. Recep Bozlağan, İstanbul'un geçmişten günümüze her dönemde siyasi, iktisadi ve kültürel anlamda önemli bir merkez olduğunu, saadet şehri olarak literatürde yer aldığını belirtti.

Kentin tarihi, siyasi ve kültürel misyonunu kaybetmeden şehirleşmesi, metropol kent olarak dünyaya öncülük etmesi gerektiğini vurgulayan Bozlağan İstanbul'un geçmişine bağlanılmasından geleceğinin planlanamadığını kaydetti.

Bozloğan, "İstanbul bir geleceğe koşuyor ve İstanbul’un geleceğinin planlanması gerekiyor. Kanaat sahibi ve toplumda önder insanlara hepimize bu konuda büyük görev ve sorumluluklar düşüyor" ifadelerini kullandı.

Beşir Ayvazoğlu da, mahallelerin çekirdeğini oluşturan evlerin bir kültürün temeli olduğunu, kültürün ihtiyaçlarına göre tasarlanan evlerden bir toplumun ihtiyaçlarının ve önceliklerinin ortaya çıktığını, yaşam tarzının belirlendiğini kaydetti.

Osmanlı evlerine ve şehirlerine bakıldığında Avrupa evleri ve şehirlerinden hayat algısı, yaşam tarzı, değerler bütünü, refah ve saadet olarak ciddi farklılıkları bulunduğunu dile getiren Ayvazoğlu, Osmanlı'nın son dönemindeki apartman tarzı yapılanmaların, Avrupalılaşmanın simgesi olarak görüldüğünü, Avrupa'da ise apartmanlarda orta sınıfın yaşadığını anlattı.

- Kul hakkı ve şehircilik

Ayvazoğlu, Osmanlı ve sonrasında ise ilk olarak yüksek sınıfın apartman dairesine yerleştiğini belirterek, "Apartman tarzı yaşam, mahalle düzeninin ve değerlerin çökmesine sebep oluyor. Dikine yapılanma ve gökdelenlerin, plazaların dayattığı yaşam tarzı, bireyciliği ön plana çıkartırken toplumun kültürünü ve alışkanlıklarını değiştiriyor." değerlendirmesini yaptı.

Kul hakkı veya insan hakkını temel koşut alan şehirleşme anlayışının Osmanlı şehirlerine ve İstanbul'a bir bahçe şehir kimliği kazandırdığını belirten Ayvazoğlu, bahçeli evlerden oluşan Osmanlı şehirlerinin adeta bir tablo gibi olduğunu söyledi.

Ayvazoğlu, geleceğin şehirlerinin inşa edilmesi için mutlaka geçmişle bağlantı kurulması gerektiğini belirterek, "Osmanlı şehircilik anlayışının temelini oluşturan kul ve insan hakkının şehirleşme ve imarda ana ölçüt olarak alınması gerekir. Günümüzde bir çok plaza çevrede yaşayan insanların onayı alınmadan yapılıyor. Plaza ve iş merkezi gibi yapılar büyük bir trafik yükünün oluşmasına da neden oluyor. Bu durum orada yaşayan kişilerin işlerinden, zamanından, mutluluklarından edilmesi anlamına geliyor. Dolayısıyla kul hakkına veya insan hakkına girmiş oluyorsunuz." ifadelerini kullandı.

Zamanın ihtiyaçlarına uygun binalar yapılması gerektiğini ancak binaların dikkatli seçilip güzel konumlandırılmasının önemli olduğunu dile getiren Ayvazoğlu, şu değerlendirmeyi yaptı:

"Şanghay'da da gökdelenler var ve o kadar estetik yerleştirilmiş ki Çin'in ruhunu hissediyorsunuz. New York'a da yüksek katlı yapılar yakışıyor ama gelip Ayasofya ve Sultanahmet Camisi'nin ortasına gökdelen siluetleri dikmek neye hizmet ediyor? Kimsenin bu tarihsel silueti bozmaya hakkı yok. Tarihi evlerimize, yapılarımıza karşı bir hassasiyet olmalı. Günümüzde Osmanlı döneminden kalan bir yapı, yeni bir bina, gökdelen, plaza yapmak için yıkılabiliyor ama altından Bizans eseri çıkınca o arsaya yapıya hiçbir şey yapılamıyor. Bizans İstanbul'una gösterilen saygı Osmanlı İstanbul'una gösterilmiyor. Oysaki kültürel ve tarihi değerleri korumak için Osmanlı dönemine ait yapıları yıkmamak, bu yapılara sahip çıkmak gerek."

AA