ANKARA (AA) - GÖKSEL YILDIRIM - Savunma sanayisinde ihracat olanaklarını artırmak için ihtiyaç sahibi ülke ve firmalara finansman desteği sağlanmasına yönelik çalışma yapılacak.

Türkiye'nin savunma ve havacılık alanındaki ihracatı son 14 yılda 247 milyon dolardan 1 milyar 655 milyon dolara ulaştı. Bu başarıya rağmen ihracat rakamları son 3 yılda 1,6-1,7 milyar dolar bandında seyrediyor. Bu gelişmeleri de dikkate alan Savunma Sanayi̇i̇ Müsteşarlığı (SSM), rekabetçiliği artırmaya yönelik ilk kez ayrı bir "Uluslararası İşbirliği ve İhracat Stratejisi" hazırladı.

2017-2021 Uluslararası İşbirliği ve İhracat Stratejik Planı'na göre, Türk savunma ve havacılık sanayisinin son yıllarda gösterdiği gelişim, birçok alanda firmaların platform, sistem ve yeteneklerinin yurt dışı pazarlarda talep edilmesini sağladı. Firmaların sadece ihracata odaklanarak değil, ortak üretim, teknoloji transferi, ortak yatırım gibi kazan-kazan ilişkisine dayalı yöntemleri de dikkate alarak iş birliği faaliyetleri yürütmeleri uluslararası pazarlarda tercih edilir olmalarında önemli rol oynadı.

Plan kapsamındaki en önemli hedeflerden birini, "Firmaların uluslararası pazarlarda rekabet gücünü artırmak üzere finansman modelleri oluşturulmasına öncülük etmek" oluşturuyor.

- Alıcılar finansman desteğine ihtiyaç duyuyor

Dost ve müttefik ülkelerin birçoğu Türk Silahlı Kuvvetleri envanterinde de yer alan Türk savunma sanayisi ürün ve hizmetlerini tercih etmek için zaman zaman finansman desteğine ihtiyaç duyuyor. Uzun vadeye yayılmış, belirli bir süre ödemesiz, uygun şartlarda bir kredinin söz konusu durumlarda önem taşıdığından hareketle ilgili kurum ve kuruluşlarla iş birliğiyle firmaların sistematik olarak kullanabileceği bu tür bir kredi mekanizması tasarlanması ve uygulamaya alınması planlanıyor.

Türkiye’nin yabancı devletlere kredi açması konusunda mevcut düzenleme ve uygulamaların kapsamlı incelenmesi sonrasında ilgili kurum ve kuruluşlarla koordinasyon sağlayarak savunma ve havacılık sanayisinin etkin şekilde yararlanabileceği yeni bir finansman destek modeli oluşturulması hedefleniyor. Bu bağlamda geliştirilecek model önerisinin ilgili kurum ve kuruluşlar tarafından değerlendirmeye alınması ve sahiplenilmesi için gerekli koordinasyon müsteşarlık tarafından sağlanacak.

Hazine Müsteşarlığı, Eximbank ve diğer ilgili kurumların yabancı ülkelere kredi verilmesine yönelik uygulamaları ile mevzuatı incelenecek, söz konusu uygulamaların savunma sanayisi için etkin kullanımına yönelik mevzuat ve süreç değişiklik ihtiyaçları tespit edilecek. Bu çerçevede değişiklik ihtiyaçlarının giderilmesi için ilgili kurumlar ile koordinasyon sağlanarak girişimde bulunulacak.

- Model geliştirilecek, kriterler belirlenecek

Savunma sanayisinin birçok sektörün gelişimine öncülük eden, teknoloji yoğun bir alan olduğu gerçeğinden hareketle dünya genelinde gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerce öncelikli sektörler arasında değerlendirildiği biliniyor. İhracat, Ar-Ge, sanayileşme ve diğer alanlarda sunulan finansal desteklerde savunma sanayisine özel uygulamalar tasarlanması ve kullanıma alınması ülkelerin ekonomik gelişimleri, yetenek kazanımları ve dış politik hedefleri açısından önem taşıyor.

Bununla birlikte kaynak kısıtlılığı nedeniyle savunma sanayisinin uluslararası pazarlardaki ihtiyaçları için tasarlanacak bir finansman destek mekanizmasının net ihracat, oluşturulan istihdam, kazanılacak yetenek ve benzeri somut kriterler dikkate alınarak uygulamaya alınması önem taşıyor.

Bu kapsamda, ihracatın teşviki için finansman desteği modeli önerisi geliştirilerek hayata geçirilmesi ve finansman desteği alacak firma, ülke ve projelerin belirlenmesinde değerlendirme kriterleri oluşturulması amaçlanıyor.

- Sektörün de beklentisi

Savunma sanayisinde birçok kesim sektörün öncelikli sorunları arasında "Savunma sanayisine yönelik ihracat fonu ve kredi sistemi eksikliğini" gösteriyor.

Savunma sanayi ürünleri ihracatında Türkiye'nin rakibi olan gelişmiş ülkeler hedef pazarlarda uygun koşullarda kredili satış imkanları sunabiliyor, savunma bütçesi yeterli olmayan ülkeler de kredili satış paketine sahip çözümleri tercih edebiliyor. Daha önceki yıllarda bu konunun gündeme getirilmesiyle Eximbank ile SSM arasında protokol imzalanmıştı.

Sektörde, "Eximbank tarafından sağlanan finansman/kredi desteğinin savunma amaçlı sistemler (silah taşımayan savunma sanayi ürün ve sistemler) için veriliyor olması" ve "Eximbank’ın kredi faiz oranının hedef ülkenin kredibilitesinin yanı sıra, Türkiye’nin temin ettiği kredi maliyetine bağlı olarak belirlenmesi, dolayısıyla piyasa faiz oranlarına göre cazip olmaması" nedenlerinden dolayı firmaların rekabet gücünü artıracak bir sonuç ortaya çıkmadığı değerlendirmelerinde bulunuluyor.

Sektördeki aktörler tarafından bu sorunun çözümü için kredili satış yapılan ülkenin, Türkiye ve Türk savunma sanayisi ürünlerine bağımlılığının sağlanabilmesi ve bu hususun politik bir enstrüman olarak da kullanılabilmesi amacıyla hedef ülkelere tavizli ihracat kredisi imkanı sağlanarak ürün ve sistemlerin satışının desteklenmesi öneriliyor.

AA