Türkiye genelinde birçok sektörde yaşanan ara eleman sıkıntısı, oto bakım ve onarım sektöründe derin bir krize dönüşmek üzere. İzmir Bornova 1. Sanayi Sitesi esnafı, her dükkanda çırak arandığını ancak gençlerin ilgisizliği nedeniyle bu ihtiyacın karşılanamadığını söylüyor.

İzmir Oto Tamircileri Odası Başkan Vekili Mustafa Sezer, çırak ve kalfa bulamamanın ciddi bir sorun haline geldiğini belirterek, “Sanayi sitelerinde 5 bin çırak olsa hepsini yerleştiririz” dedi. Sezer, meslek liselerinin son sınıfındaki öğrencilerin büyük firmalar tarafından alındığını, bu yüzden küçük esnafın çırak bulmakta zorlandığını vurguladı.

“Bugün usta, yarın yok”

Sektörde 45 yıllık tecrübeye sahip oto tamir ustası Selim Dalay, meslekteki en büyük sorunun yetişen çırak olmaması olduğunu söyledi. Dalay, “Eskiden çırak okulları vardı, şimdi yok. Devlet 16 yaşından önce çıraklık yaptırmıyor. Aileler de bu işi pis, ağır ve değersiz görüyor” dedi.

Haftalık 3-4 bin TL kazanan çırakların, usta olduklarında 10 ila 20 bin TL arasında haftalık gelir elde ettiğini belirten Dalay, “Ama gençler gelmiyor, gelmek istemiyor. Usta yaş ortalaması 60-70, bu meslek birkaç yıl içinde yok olma tehlikesiyle karşı karşıya” diye konuştu.

Aileler yönlendirmiyor, sistem desteklemiyor

Usta Hakan Dalay ise çırak sıkıntısının temel nedenini ailelerin çocuklarını bu mesleğe yönlendirmemesine bağladı. “Sanayi ortamı aileler için hâlâ ‘yağlı ve paslı’ bir yer. Çocuklarını göndermek istemiyorlar. Ayrıca bazı ustaların çıraklara olan kaba tutumu da bu ilgisizliği artırıyor” dedi.

Öte yandan gelişen otomotiv teknolojisinin, özellikle elektrikli araçlar nedeniyle mesleğin geleceğini sorgulattığını belirten Dalay, “Elektrikli araçlar da bakım gerektirir. Bu iş asla bitmez. Mekanik sistem olduğu sürece tamirciye ihtiyaç olacak” ifadelerini kullandı.

“Sanatkâr nesil yok oluyor”

Sanayiye 1961’de çırak olarak adım atan torna ustası Bülent Kapkaç, günümüzde sanatkâr yetişmediğini belirterek, “Çocuklar ‘elimiz kirleniyor’ diyerek gelmiyor. Oysa bu meslek emekle başlar, ustalıkla taçlanır. Sonunda dükkan açarsın, belki fabrika kurarsın. Ama kimse sabretmek istemiyor” diye konuştu.

10 yıl öncesine kadar çırak bulabildiğini ancak artık tek başına çalıştığını söyleyen Kapkaç, “Yarın biz bu işi bıraktığımızda, iş bitecek. Bu yüzden gençleri sabırlı olmaya ve bu mesleğe yönelmeye çağırıyorum” dedi.

“Bu işi yapın, pişman olmazsınız”

İzmir Bornova 1. Sanayi Sitesi'nde çırak olarak çalışan 17 yaşındaki Arda Algan ise yaşıtlarına çağrıda bulundu. Sanayide çalışmanın zor ama öğretici olduğunu, mesleği öğrendiklerinde hem özgüven hem de kazanç açısından tatmin edici bir yol izlediklerini belirten Algan, “Bu işi yapın, pişman olmazsınız” dedi.

Esnafın beklentisi: Devlet desteği ve farkındalık

Sanayi esnafı, çıraklık sisteminin yeniden canlandırılması için yetkililerden destek bekliyor. Meslek liseleriyle sanayi siteleri arasında güçlü bir iş birliği, ailelerin bilgilendirilmesi ve çıraklık mesleğinin itibarlı hale getirilmesi, sektörü yeniden canlandırabilecek adımlar olarak öne çıkıyor.

Aksi halde, Türkiye'nin dört bir yanındaki sanayi sitelerinde ustasız kalan dükkânlar, kapanma tehlikesiyle karşı karşıya kalabilir.