ANKARA (AA) - EBRU ŞENGÜL - Merkezi İskoçya'da bulunan araştırma ve danışmanlık şirketi Wood Mackenzie Petrol Piyasaları Başkan Yardımcısı Alan Gelder, petrol fiyatlarında varil başına 60 dolarlık fiyatın kalıcı olduğunu düşünmediklerini belirterek, "Gelecek yılın ilk çeyreğinde talebin düşmesiyle, piyasalarda geçmişte de var olan arz fazlasına bir dönüş bekliyoruz" dedi.

Gelder, AA muhabirine, petrol fiyatlarındaki yükselişi tetikleyen birkaç faktör bulunduğunu, bunlardan en önemlisinin Petrol İhraç Eden Ülkeler Örgütü (OPEC) ve Rusya'nın başını çektiği ülkelerin uyguladıkları üretim kısıntısı kararı olduğunu söyledi.

Gelder, üretim kısıntısı kararının ardından küresel petrol arzının gerilediğine işaret ederek, "Şu anda küresel petrol talebi çok güçlü bir durumda. Dolayısıyla, petrol piyasalarındaki dengelerin fiyatları destekleyici bir durumda olduğunu düşünüyoruz." dedi.

Irak merkezi hükümetiyle Irak Kürt Bölgesel Yönetimi (IKBY) arasında yaşanan gerginlik ve bölgedeki benzer diğer gelişmelerin de petrol arzını olumsuz etkilediğini aktaran Gelder, "Fakat mevsimsel olarak da petrol talebi genelde yılın bu zamanlarında, yani son çeyrekte artar. Yılın ilk çeyreğinde ise düşer. Tüm bunlardan hareketle piyasalarda şu andaki yükselişin kalıcı olmadığını öngörüyoruz." diye konuştu.

Gelder, "Bu nedenlerle varil başına 60 dolarlık fiyatın kalıcı olduğunu düşünmüyoruz. Gelecek yılın ilk çeyreğinde talebin düşmesiyle, piyasalarda geçmişte de var olan arz fazlasına bir dönüş bekliyoruz. Ayrıca, ABD kaynaklı ciddi bir arz artışı mevcut. Sonuçta, 2018'de petrol fiyatlarının 2017'den biraz daha düşük olacağını öngörüyoruz." değerlendirmesinde bulundu.

OPEC ülkelerinin 30 Kasım'da Viyana'da gerçekleştireceği olağan genel kurul toplantısına da değinen Gelder, "OPEC'in üretim kısıntısı kararından geri dönmesi mümkün değil. Mevcut anlaşma 2018'in Mart ayında sona erecek. Anlaşmanın en az 2018'in sonuna kadar uzatılacağını tahmin ediyoruz. Ancak bu muhtemel kararın bile petrol fiyatlarını daha yükseğe taşıyamayacağını ve uzun süreli bir yükselişi destekleyemeyeceğini düşünüyoruz." ifadelerini kullandı.

- "Küresel petrol stoklarında ciddi azalma mevcut"

Norveçli DNB Bankası Baş Petrol Ekonomisti Torbjorn Kjus, bu yılın ilk yarısında OPEC'in üretim kesintisinin ABD'deki kaya petrolü üretiminin artması nedeniyle dengelendiğine dair görüşlerin yaygın olduğunu anımsatarak, yılın ikinci yarısında ise mevsimsel talep artışının fiyatların artmasında ana etken olduğu görüşünün ağır bastığını dile getirdi.

Petrol fiyatlarının artmasında temel etkenin küresel petrol stoklarındaki azalma olduğunu belirten Kjus, şöyle devam etti:

"Piyasa, üçüncü çeyrek içinde, OPEC'in varmak istediği noktayı petrol stoklarının 5 yıllık ortalamaların altına gerilemesiyle görebildi. Petrol fiyatlarının artmasında temel etken küresel petrol stoklarındaki azalma. Söz konusu değişimin temel göstergesi ise Brent petrole bağlı finansal kağıtların önümüzdeki dönemler için daha az karlılık getirir bir duruma gelmiş olmasıdır. Bu da küresel petrol piyasalarında arzın talepten düşük olduğunun temel kanıtı. Piyasalar gelecekteki pozisyonlarını, fiyatların düşmesine neden olacak bir gelişme beklentisi ile oluşturmaktalar."

Kjus, petrol envanterlerindeki azalmanın uluslararası enerji kuruluşlarının yayımladığı resmi istatistiklerde de yer aldığına işaret ederek, "Düşük envanterlerin petrol fiyatları üzerindeki başka bir pozitif etkisi de piyasa oyuncularının jeopolitik riski fiyatlandırmaya daha istekli olmasıdır. IKBY ile Irak bölgesel yönetimi arasındaki gelişmeler bu yüzden son dönemde petrol fiyatlarını destekleyici oldu. Kazakistan'daki Kaşagan petrol sahasındaki beklenmeyen kesintiler de buna katkı sağladı. Spekülasyonlara bağlı olarak Brent piyasası da yükseldiği için hassas bir durum söz konusu." değerlendirmesinde bulundu.

- "Arz düşüşü temel etken"

Oil Price Information Service şirketinde Baş Petrol Analisti Denton Cinquegrana ise ABD'de toplam ham petrol stoklarının geçen 5 yılın ortalamasına kıyasla azaldığını aktararak, son dönemde yaşanan petrol fiyatlarındaki yükselişte arz düşüşünün temel etken olduğunu ifade etti.

OPEC'ın genel olarak üretim kesintisi kararına uyduğunu ve 2018 Mart'ına kadar da kesintilerin devam edeceğini hatırlatan Cinquegrana, "Söz konusu kesintinin, 2018'in sonuna kadar devam ettirilmesi yönünde bir karar alınacağına ilişkin yaygın bir görüş hakim." dedi.

Cinquegrana, önümüzdeki dönemde fiyatlarda ciddi bir artış yaşanmayacağını dile getirerek, "Ben, varil başına 40 dolar ile 60 dolar arasında bir fiyatın söz konusu olacağını düşünüyorum. 2018 için ise fiyatların ortalamanın biraz üstünde olacağını öngörüyorum. Gelecek yılın ilk yarısında arzın talebi geçeceğini, ikinci yarısında ise talebin arzı geçeceğini tahmin ediyorum." diye konuştu.

AA