Çalışan ile işverenin karşılıklı anlaşarak iş sözleşmesini feshi durumunda kıdem tazminatı tavanına kadar olan kısmı vergiden istisna tutulurken, aşan kısımdan vergi alınıyor. Aynı yılda birden fazla işverenden ücret alanlar eğitim, sağlık, sigorta harcamalarını gider olarak gösterdiklerinde ilave vergi ödemekten kurtuldukları gibi vergi iadesi alabiliyor.

Ayrıca, geçmişte önce işverenle anlaşarak işinden ayrılıp kıdem tazminatı alanlardan yapılan gelir vergisi kesintileri de iade ediliyor. İade alabilmek için dava açmamış olmak, mevcut davalardan da vazgeçmek gerekiyor. İkale sözleşmesi, iş güvencesi, iş sonu ve iş kaybı tazminatları, hizmet ödülü, hizmet primi, ek ödeme, ikramiye gibi çeşitli adlarla yapılan ödemeler, yardımlar da kıdem tazminatı gibi değerlendiriliyor.

Bu kapsamda yapılan ödemeler yıllık kıdem tazminat tavanını aşmayan tutar için 27 Mart 2018'den itibaren vergi alınmıyor. Kıdem arttıkça alınacak vergi iadesi tutarı yükselirken, 5 yıllık zaman aşımı 2019'dan geriye doğru hesaplanıyor. Daha önce hiç dava açmayıp dilekçe verenler en fazla 2014'e kadar olan dönem için iade alabilir.

Karşılıklı sonlandırma sözleşmesinde işten ayrılma nedeniyle verildiği açık bordroda prim, ikramiye, iyi niyet ödemesi, bonus görünmesi bu ödemeler üzerinden kesilen vergilerin iadesine engel teşkil etmiyor.

Kıdem tazminatı ve vergi iadesi konusunda merak edilen soruların yanıtları şöyle:

1-Kıdem tavanı ne zaman belirleniyor, tazminatın yüksek olması için hangi aylarda işten ayrılmak çalışanın lehine olur?

Kıdemde tavan miktarı Hazine ve Maliye Bakanlığı'nca ocak ve temmuz ayı başında belirleniyor. Kıdem tazminat tavanı bu yıl için 10 bin 848 lira olarak uygulanıyor. Çalışanlar evlilik, askerlik veya 15 yıl, 3600 gün ile işten ayrılacaksa bu haklarını ocak ve temmuz aylarında kullanmaları lehine olur. Bu sayede belirlenecek yeni tavandan kıdem tazminatı alacakları için alacakları tutar da artıyor. Örneğin yüzde 35'lik vergi diliminde olup 16 yıldır aynı işyerinde çalışıp Aralık 2018'de 200 bin lira tazminatla ayrılan çalışan yaklaşık 24 bin lira iade alabilir.

2-İşveren kıdem tazminatı tavanının aşılması durumunda ödeme yapar mı?

Prime esas kazancı yüksekten bildirilen ve tavan tazminatını aşanların bir yıllık çalışmasının karşılığı olarak alacakları tazminat miktarı maksimum tavan olur. Aşan kısma ödeme yapılmıyor. İşverenler, iade işleminin yapılabilmesi için, hizmet erbabı, vekilleri veya ilgili vergi dairesince istenilen bilgi, belgeleri, ivedi bir şekilde temin ve ibraz etmekle yükümlü bulunuyor.

3- Kıdem tazminatından gelir vergisi kesiliyor mu?

Tavan miktar üzerinden alınan kıdem tazminatından sadece binde 8 oranında damga vergisi kesilir. Tavan miktarı aşan kısım kıdem niteliği taşımıyor. Gelir vergisi kıdem tazminatında tavanı aşan kısım için söz konusu oluyor. Aynı yılda birden fazla işyerinde çalışanların aldığı ücreti o yıl için belirlenen tutarı aşması durumunda beyanname vermesi gerekiyor. Beyannamede eğitim, sağlık, sigorta harcamaları gider gösterilerek ilave vergiden kurtulacakları gibi vergi iadesi de alabilirler.

4- Hangi tazminatlarda vergi kesintisi iadesi yapılabilir, kimler yararlanabilir, nereye başvurmak gerekiyor?

İş güvencesi, iş sonu ve iş kaybı tazminatları, hizmet ödülü, hizmet primi, ek ödeme, ikramiye gibi tazminatlarda kesilen gelir vergisi iade edilir. Düzenlemeden 27 Mart 2018'den önce işten anlaşarak ayrılanlar yararlanabiliyor. İşten karşılıklı sözleşme, ikale (işçi ile işverenin karşılıklı anlaşarak iş sözleşmesini feshetmesi) sözleşmesi ile ayrılan vergi iadesine hak kazanıyor. Vergi vermemesi gerekenler ödedikleri vergiyi geri almak istemeleri durumunda bulundukları il ve ilçelerdeki belediyeye dilekçe ile başvuruda bulunmaları durumunda vergi iadesini alabiliyor. Vergi iadesini beş yıl içinde başvuru yapanlar alabilir. Vergi iadesi alabilmesi için (henüz kesinleşmeyen) açılan davadan feragat etmesi gerekiyor. Davadan feragat edildiğine ilişkin belgelerin vergi iadesine teslim edilmemesi durumunda iade işlemi yapılmıyor.

5-Vergi iadesinde geriye dönük faiz işletiliyor mu?

Davası sürenler kazanmaları durumunda faiziyle birlikte alabiliyor. Mevcut durumda başvuruda bulunanlara faiz ödenmiyor. Uzlaşma yoluyla vergi iadesini yetersiz bulup dava açanlardan iade edilen tutar geri alınıyor. Yıllık tavanı aşmayan kıdemde bir vergi kesintisi olmadığı için iadede söz konusu değil.

6- Kıdem tazminatımdan vergi kesilip kesilmediğini nasıl öğrenebilirim?

Ayrıldığınız işyerinin muhasebesinden öğrenebilirsiniz. Vergi Usul Kanunu'na göre vergide zaman aşımı vergiyi doğuran işlemi izleyen takvim yılından itibaren beş yıl sonra doluyor. Bu süre aşılsa dahi daha önce vergi iadesi için dava açanlar açısından zaman aşımı işlemiyor. Zaman aşımı 2019 yılından geriye doğru hesaplanıyor.

7- Tavanı aşan tutarın vergisinin iadesi söz konusu mu?

Kıdem tazminatı tavanı 6 ayda bir yükseltiliyor. Ödemenin yapıldığı tarihteki kıdem tazminatı tavanını aşmayan söz konusu tazminat tutarlı için ödenen vergiler iade edilecek. Aşan tutarların vergisi ise iade edilmeyecek.

3- Kıdem tazminatından gelir vergisi kesiliyor mu?

Tavan miktar üzerinden alınan kıdem tazminatından sadece binde 8 oranında damga vergisi kesilir. Tavan miktarı aşan kısım kıdem niteliği taşımıyor. Gelir vergisi kıdem tazminatında tavanı aşan kısım için söz konusu oluyor. Aynı yılda birden fazla işyerinde çalışanların aldığı ücreti o yıl için belirlenen tutarı aşması durumunda beyanname vermesi gerekiyor. Beyannamede eğitim, sağlık, sigorta harcamaları gider gösterilerek ilave vergiden kurtulacakları gibi vergi iadesi de alabilirler.

Kaynak: Sabah-Hazal Ateş