BEYRUT (AA) - MAHMUT GELDİ - Lübnan hükümeti, düşük faizli kredi vaadinde bulunan uluslararası kuruluşların baskıları sonucu alabileceği ekonomik tedbirlere karşı kamu çalışanlarından gelen tepkilerle 2019 bütçesini hazırlamaya çalışıyor.

Geçen yıl 6 Mayıs'ta yapılan genel seçimlerden yaklaşık 9 ay sonra Başbakan Saad el-Hariri liderliğinde kurulan Lübnan hükümeti, 2019 bütçesi için bugünlerde zor bir sınavdan geçiyor.

Yunanistan'da yaşanan ekonomik krizin bir benzeriyle karşılaşma endişesi içerisinde sürdürülen bütçe görüşmeleri, yolsuzlukların önüne geçme, Lübnan'a hibe ve düşük faizli kredi vaadinde bulunan uluslararası kuruluşların zorladığı ekonomik tedbirlere karşı halktan gelen tepkiler göz önünde bulundurularak hazırlanıyor.

Lübnan'da geçen yıl 15 milyar 800 milyon dolarlık bütçe, 4 milyar 800 milyon dolarla yüzde 11,2 oranında açık verdi. Bu yıl ise hükümet, bütçe açığını Gayri Safi Yurtiçi Hasıla'ya (GSYH) oranla yüzde 9'un altına düşürmeyi hedefliyor.

Başbakan Hariri de daha önce yeni bütçeyi oluşturma konusunda zor kararlar almaları gerektiğini belirtmiş, kamu yönetimi harcamaları nedeniyle ülke tarihinin en kısıtlı bütçesini hazırlamaya çalıştıklarını, Yunanistan'da yaşanan ekonomik krize benzer bir durumun ülkesinde yaşanmasından endişe ettiğini ve bunun olmaması için çalıştıklarını ifade etmişti.

Lübnan Dışişleri Bakanı Cibran Basil ise kamu çalışanlarının maaşlarında olabilecek kısıtlamaları kabul etmeleri gerektiğini belirterek, "Maaşları düşürmememiz halinde ortada ne maaş ne de ekonomi kalır." diye konuştu.

Yetkililerin açıklamaları üzerine emekli askerler başta olmak üzere ülkedeki kamu çalışanları ve emeklileri, bir günlük genel greve gitmenin ardından Bakanlar Kurulunun toplantıları sırasında gösteriler yapmaya devam ediyor.

- Olağanüstü önlemler

Lübnan Maliye Bakanı Ali Hasan Halil, geçen hafta basına yaptığı açıklamada, 2018 bütçesinin GSYH'ye oranla yüzde 11,2 açık verdiğini hatırlatarak, 2019 bütçesinin ise GSYH'ye oranla yüzde 9'un altına düşürülebileceğini söyledi.

Bunun da ancak harcamalarda ciddi kısıtlamalar yapma ve olağanüstü önlemleri almakla olabileceğine dikkati çeken Halil, 2019 yılındaki ekonomik büyümenin ise yüzde 1,5 olarak beklendiğine işaret etti.

Maliye Bakanı Halil, bu yılın bütçesindeki kısıtlamaların 2020 ve 2021 yıllarına ait bütçelerdeki açığı düşürmeye bir ön hazırlık olarak ele aldıklarını kaydetti.

Lübnan 2019 bütçesinin taslağında birçok reformun yer aldığını aktaran Maliye Bakanı, taslağın, vergi kaçakçılığının önüne geçmenin yanı sıra gümrük vergilerini artırma ve yüksek gelirli vatandaşlardan alınan vergilerde düzenlemeye gitmeyi içerdiğini, dar ve orta gelirlilere yönelik ise herhangi bir değişikliğe gidilmeyeceğini öngördüğünü ifade etti.

Açığı kapatmak için devletin sübvanse ettiği enerji ve diğer bazı birimlerde kısıtlamaların başladığını söyleyen Halil, ayrıca israf ve yolsuzlukları da en aza indirme çalışmalarının yoğunlaştığını anlattı.

- Lübnan tasarrufları benimsemesi gereken bir aşamadan geçiyor

Parlamentodaki Finans ve Bütçe Komitesi Başkanı Nikola Nuhhas, AA muhabirine yaptığı açıklamada, 2019 yılına ait bütçeyle ilgili tüm bilgilerin en kısa sürede kamuoyu ile paylaşılması temennisinde bulundu.

Bütçeyi karara bağlama sürecinin, ekonomik krizden çıkma açısından önem arz ettiğine dikkati çeken Nuhhas, kamu çalışanlarının maaşlarına yönelik kısıtlamalara ilişkin ise Maliye Bakanı Halil'den güven verici açıklamalar geldiğini vurguladı.

Lübnanlı ekonomist Fiyulet Gazal el-Bala ise Lübnan'daki ekonomik krizin büyüdüğüne dikkati çekerek, "Lübnan, daha önce görmediği tasarrufları benimsemesi gereken bir aşamadan geçiyor." dedi.

Kamuoyu borcunun büyüdüğüne işaret eden Bala, 85 milyar dolara dayanan kamuoyu borcunun kırmızı çizgileri zorladığını savundu.

Hükümetin, düşük faizlerle Lübnan'a 11 milyar dolar kredi sağlayacak CEDRE konferansı kararları doğrultusunda kısıtlı bir bütçe hazırladığını duyurduğuna atıfta bulunan Bala, "Lübnan'ın söz konusu kısıtlı bütçesi, birçok birimi etkileyecektir. Ancak bunun düşük gelirli kesimi etkilememesi gerekiyor." diye konuştu.

Devletin birçok kurumundaki yolsuzluk ve gereksiz harcamaların önüne geçilmesi halinde hazineye 6-7 milyar dolar kazandırılabileceğini söyleyen Bala, dolayısıyla yolsuzlukla mücadelede kullanılan içi boş sloganlara son verilmesi gerektiğini ifade etti.

Kamu çalışanlarının maaşlarına yönelik kesintilere de değinen Bala, 2019 bütçesinin hala görüşme aşamasında olduğunu ve halktan gelen tepkiler üzerine yöneticilerin hızlı davranmaktan kaçındığı değerlendirmesinde bulundu.

Lübnanlı ekonomist, "Lübnan'ın 2019 yılına ait bütçesi, tüm yönleriyle tartışıldıktan sonra karara bağlanacak. Ancak Lübnan için bir Yunanistan senaryosundan bahsetmek, ekonomik ve finansal gerçeklerle uyuşmaz." ifadelerini kullandı.

- Lübnan'a destek konferansı CEDRE

Fransa'nın başkenti Paris'te geçen yıl nisan ayında düzenlenen CEDRE konferansında, Lübnan'daki altyapı reformları gerçekleştirmek amacıyla 860 milyonu hibe ve diğeri düşük faizli kredi olmak üzere 11 milyar dolar yardımda bulunma vaadinde bulunulmuştu.

Farklı din ve mezheplere dayalı siyasi bölünmeler açısından oldukça kırılgan bir yapıya sahip Lübnan, 2011'de Suriye'deki krizin başlamasıyla maruz kaldığı mülteci dalgaları ve yaşadığı siyasi sorunlar nedeniyle ekonomik sıkıntılar yaşıyor.