Kalkınma Odaklı Stratejik Araştırmalar Merkezi (KOSAM), dünya gıda sistemlerini etkilemesi beklenen yapay et teknolojisini masaya yatıran kapsamlı raporunu kamuoyuna sundu. “Laboratuvardan Sofraya: Yapay Et” başlıklı çalışmayı değerlendiren KOSAM Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı İsmail Hakkı Karaca, konunun yalnızca bir gıda başlığı olmadığını, küresel rekabet, stratejik teknoloji ve ekonomi güvenliği ile doğrudan ilişkili olduğunu belirtti.

2053 Vizyonu ve Stratejik Konumlanma

Karaca, raporun yapay eti Türkiye’nin 2053 vizyonu kapsamında stratejik bir teknoloji alanı olarak ele aldığını ifade etti. Gıda, enerji ve su güvenliğinin iç içe geçtiğine dikkat çeken Karaca, “Türkiye’nin bu dönüşümü uzaktan izleme lüksü yok; öncü aktör olmalıyız” dedi.

Yatırım, AR-GE ve Yerli Patent Vurgusu

Son on yılda sektöre 3 milyar doların üzerinde yatırım yapıldığını hatırlatan Karaca, TÜBİTAK destekli AR-GE, üniversite–sanayi iş birlikleri ve teknopark ekosisteminin kritik rolüne işaret etti. “Kritik alt teknolojilerde yerli patentler geliştirilmezse, standartları takip eden ülke konumuna düşeriz” değerlendirmesinde bulundu.

Çevresel Etki: Söylem ve Gerçeklik

Yapay etin çevresel iddialarının her senaryo için geçerli olmadığını vurgulayan Karaca, üretimde kullanılan enerjinin kaynağı, atık yönetimi ve su kalitesinin çevresel ayak izini belirlediğini söyledi. 2053 Net Sıfır Emisyon hedefi doğrultusunda, yenilenebilir enerji ve döngüsel ekonomi ile entegre modellerin desteklenmesi gerektiğini kaydetti.

Toplumsal Kabul: Güven ve Şeffaflık

Toplumsal kabulün anahtarının güven olduğuna dikkat çeken Karaca, helal hassasiyeti nedeniyle üretimin tüm aşamalarını kapsayan şeffaf bir sertifikasyon ihtiyacını dile getirdi. Tüketiciyi doğru bilgilendirecek, bilgiye dayalı iletişim kampanyalarının önemine vurgu yaptı.

Hukuki Çerçeve: Riskten Fırsata

Türkiye’de yapay ete ilişkin net bir hukuki düzenleme bulunmamasını risk olarak niteleyen Karaca, bunun aynı zamanda bir fırsat olduğunun altını çizdi. Sağlık Bakanlığı ile Tarım ve Orman Bakanlığı koordinasyonunda, risk temelli ve aşamalı bir onay–denetim mekanizması önerildi.

Dengeli ve Proaktif Yol Haritası

Karaca, yapay etin ne “mucize” ne de “tehdit” olarak görülmesi gerektiğini belirterek, akademik, ekonomik, toplumsal ve stratejik boyutları birlikte ele alan dengeli ve proaktif bir yaklaşım çağrısı yaptı. Raporun tamamına KOSAM’ın resmi internet sitesi üzerinden erişilebileceği bildirildi.