Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın eşi Emine Erdoğan’ın himayelerinde 2017’de başlatılan Sıfır Atık Hareketi, 8. yılına küresel bir vizyonla giriyor. “Dünya Ortak Evimiz” sloganıyla başlatılan ve Birleşmiş Milletler kararıyla uluslararası gün olarak kutlanan bu çevre girişimi, bu yıl “8. Yılında 8 Milyar İnsan İçin” mottosuyla sürdürülebilirlik alanında farkındalık oluşturmaya devam ediyor. Kampanya, "#SıfırAtıkla8Yıl" etiketiyle sosyal medyada da geniş yankı buluyor.

Konya, hareketin yaygınlaştığı öncü illerden biri olarak sürece aktif destek veriyor. Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı koordinasyonunda yürütülen proje, sadece çevreyi korumakla kalmıyor; enerji tasarrufu, ekonomik kazanım ve istihdam açısından da ciddi katkılar sağlıyor.

74,5 Milyon Ton Atık Geri Kazandırıldı

8 yıllık süreçte, 205 bin binada Sıfır Atık Yönetim Sistemi’ne geçildi. 2017’de %13 olan geri kazanım oranı, 2024 itibarıyla %36,08’e ulaştı. Türkiye, bu oranı 2035 yılında %60’a çıkarmayı hedefliyor.

Bu süreçte 32,5 milyon ton kâğıt-karton, 9,1 milyon ton plastik, 6,4 milyon ton metal, 3,1 milyon ton cam ve 23,4 milyon ton organik atık olmak üzere toplamda 74,5 milyon ton atık geri kazandırıldı.

256 Milyar TL’lik Ekonomik Kazanç

Geri dönüşüm sayesinde Türkiye ekonomisine 256 milyar TL katkı sağlandı. Bu kazanım, yaklaşık 10 milyon hanenin yıllık elektrik faturasına eşdeğer. Ayrıca, 10 şehir hastanesi veya 500 okul inşa edilebilecek büyüklükte kaynak oluşturuldu.

Sıfır Atık Hareketi sayesinde:

• 1,71 trilyon litre su tasarrufu sağlandı – bu miktar, İstanbul’un 7 yıllık su tüketimine eşit.

• 54,6 milyar litre petrol tasarrufu ile tüm araçların yıllık yakıt tüketimi kadar kazanım elde edildi.

• 227,3 milyar kilowatt saat enerji tasarrufu sağlandı – bu, 40 milyon hanenin yıllık elektrik tüketimi anlamına geliyor.

• 552,7 milyon ağacın kesilmesi önlendi, bu da Amazon Ormanları’nın 10 bin kilometrekarelik alanına eş değer.

• 150 milyon ton karbondioksit salımı engellendi.

• 284 milyon metreküp atık depolama alanından tasarruf sağlandı – yaklaşık 40 bin futbol sahası büyüklüğünde.

Sıfır Atık Mavi ile Denizlerde 585 Bin Ton Çöp Temizlendi

2019’da başlatılan Sıfır Atık Mavi Hareketi kapsamında, 28 kıyı ilinde deniz çöpleri toplandı. 2025’ten itibaren 2,5 yıllık yeni eylem planı yürürlüğe girdi. Bugüne kadar 585 bin ton deniz çöpü deniz çevresinden uzaklaştırıldı.

Depozito Sistemi 7 Bölgeye Yayıldı

Depozito Yönetim Sistemi, 2019’da Ankara’nın Kızılcahamam ilçesinde pilot uygulama olarak başlatıldı. 2025 itibarıyla Sakarya, Samsun, Erzurum, Konya, Gaziantep, Mersin ve İzmir’de aktif olarak uygulanıyor. Şu ana kadar 5,8 milyon içecek ambalajı geri kazandırıldı.

Günlük 50 bin ambalajın toplandığı sistemin, 2026 yılında 81 ile yayılması planlanıyor. Uygulamanın yaygınlaşmasıyla yıllık 520 milyon avroluk ekonomik kazanç hedefleniyor.

Uluslararası Tanınırlık: BM, G20 ve Küresel İyi Niyet Beyanı

Türkiye’nin öncülüğünde, 30 Mart, BM tarafından “Uluslararası Sıfır Atık Günü” olarak ilan edildi. Emine Erdoğan, BM’de bu konuda konuşma yapan ilk Türk lider eşi oldu.

Kurulan BM Sıfır Atık Danışma Kurulu’na başkanlık eden Emine Erdoğan, 13 ülkeden üyelerin yer aldığı bu oluşumla küresel çevre diplomasisinde etkin rol oynuyor. “Küresel Sıfır Atık İyi Niyet Beyanı”, şu ana kadar 114 ülkeden 15 binden fazla kişi tarafından imzalandı.

G20’de alınan kararla da Sıfır Atık girişimleri oy birliğiyle teşvik edildi.

Ödüllerle Taçlandırıldı

Sıfır Atık Projesi bugüne kadar;

• FAO “Sıfır Atık, Sıfır Açlık” Ödülü (2018)

• UNDP Sürdürülebilir Kalkınma Amaçları Ödülü (2021)

• UN-Habitat “Waste Wise Cities” Ödülü

• Akdeniz Parlamenter Asamblesi Ödülü (2022)

• Dünya Bankası “İklim ve Kalkınma Liderliği Ödülü” ile ödüllendirildi.

Sıfır Atık’tan İlham Alan Ülkeler

BM Genel Kurulu kapsamında New York’ta Gabon Cumhurbaşkanı’nın eşiyle görüşen Emine Erdoğan, teknik iş birliği teklifinde bulundu. Sıfır Atık Projesi artık sadece Türkiye’nin değil, dünyanın sürdürülebilirlik mirası haline geliyor.