NAİROBİ (AA) - RECEP CANİK - Kenya ile Uganda arasında Afrika'nın en büyük gölü Viktorya Gölü üzerindeki Migingo Adası yüzünden 10 yıldır süren anlaşmazlığın en büyük mağduru Kenyalı balıkçılar, devamlı Ugandalı sahil güvenlik polislerince sınırı geçtikleri öne sürülerek gözaltına alınma riskiyle yaşıyor.

Doğu Afrika ülkeleri Kenya, Uganda ve Tanzanya'yı çevreleyen 68 bin metrekare büyüklüğündeki Viktorya Gölü'nde bulunan Migingo Adası'nda 2009'dan bu yana hem Kenya hem de Uganda'nın hak iddia etmesi yüzünden anlaşmazlık yaşanıyor.

Ülkenin batısındaki Homa Bay eyaletine botla 2 saat uzaklıktaki Migingo Adası'na yönelik anlaşmazlığın ana nedeni adayı çevreleyen suların zengin balık kaynağına sahip olması olarak gösteriliyor.

- Dünyanın en kalabalık adası

Yaklaşık 2 bin metrekare genişliğindeki Migingo'da kilometre başına düşen kişi sayısı göz önüne alındığında dünyanın en kabalalık adalarından biri olduğu belirtiliyor.

Dünyanın en büyük ikinci tatlı su gölü olarak bilinen Viktorya Gölü’nün ortasındaki bu adada, ahşap kulübelerde ve teneke kaplı el yapımı barınaklarda hayatlarını sürdürmeye çalışan insanlar için tek gelir kaynağı ise balıkçılık.

Kenyalı ve Ugandalı yaklaşık 2 bin balıkçının yaşadığı Migingo'daki Kenyalı balıkçılar, çoğunlukla Nil levreği avlayarak geçimlerini sağlıyorlar.

Milyonlarca Kenyalı'nın tükettiği Nil levreğinin yanı sıra bölgedeki balık ticaretiyle ABD, Avrupa ve Ortadoğu'daki birçok ülkeye ihraç yapılıyor.

- "Kenya hükümeti mağduriyetimize çözüm bulmuyor"

Zengin balık kaynağına sahip Viktorya Gölü her iki ülkeden de balıkçıların geçim kapısı olurken adayı çevreleyen sularda balıkçılık yapan Kenyalı balıkçılar, Uganda sınırına geçtikleri ve kural ihlali yaptıkları iddialarıyla Ugandalı güvenlik görevlileri tarafından kimi zaman gözaltına alınıp tutuklanıyor.

Son olarak geçen yıl Kenyalı 33 balıkçı göl sınırını geçtikleri için Uganda güvenlik görevlileri tarafından tutuklanarak Uganda'ya götürülmüş, balıkçıların binlerce dolar değerindeki av malzemelerine el konulmuştu.

AA muhabirine konuşan ada sakini Kenyalı balıkçı Felix Otieno, konuyla ilgili şunları kaydetti:

"Kenya hükümeti mağduriyetimize çözüm bulmuyor. Burada balığa çıktığımızda Ugandalı yetkililer bizi sınırı geçmekle suçluyor ve bazı arkadaşlarımızı bu nedenle gözaltına alıp tutukluyor. Sınır nerede biz nereden bilelim. Eğer bir sınır varsa bunu bilmek ve açıklamak Kenya hükümetinin görevi. Bizim tek bildiğiniz iş balık tutmak. Uganda polisinin de asıl ilgilendiği göl sınırının geçilmesinden ziyade Kenyalı balıkçıların avladığı balıklar. Bizi gözaltına aldıklarında bizden istedikleri ilk şey balık. Eğer onlara balık verirsek bizi tutuklamıyorlar."

Öte yandan Migingo'nun hemen 50 metre karşısındaki Kenya sahil güvenlik biriminin bulunduğu adada görev yapan adının açıklanmasını istemeyen bir başka polis memuru ise Migingo Adası'ndaki Uganda polisinin kendilerine zorluk çıkardığını söyledi.

Polis memuru, Uganda polisinin bölgede avlanan Kenyalı balıkçıları kimi zaman keyfi tutukladığını belirterek, "Uganda polisi Kenyalı balıkçılara eskortluk etmemize bilerek izin vermiyor." ifadesini kullandı.

Hükümetin kendilerine yeterince destek sağlamadığını dile getiren polis memuru, "Göl üzerinde devriyeye çıkmamız için kendimize ait bir teknemiz bile yok. Genelde Kenya Balıkçılık departmanına ait tekneleri kullanıyoruz." diye konuştu.

- Adanın kontrolü her iki ülkenin polisince sağlanıyor

Migingo Adası'nda görev yapan Kenya Sahil Yönetim Birimi Başkanı Gabriel Lungwe, iki ülke arasındaki anlaşmazlık çözülene kadar adada her iki ülkenin de güvenlik biriminden görevlilerin yer aldığını belirterek, özellikle Kenya polisinin adaya gelmesiyle Uganda polisinin Kenyalı balıkçılara baskılarının azaldığını bildirdi.

Uganda polisinin balıkçıları rahatsız ettiğine dikkati geçen Lungwe, şöyle devam etti:

"Migingo'nun çevrelediği bölgede önemli bir balık kaynağı var. Dolayısıyla bölgedeki balık kaynağı adanın mülkiyeti konusunda anlaşmazlık yaşanmasına sebep oluyor. Uganda polisi adaya gelmeden ve Kenyalı balıkçıları taciz etmeden önce burası daha sakin ve huzurlu bir yerdi."

Her iki ülke adaya hafif silahlı 12'şer güvenlik görevlisi yerleştirme noktasında anlaşmaya varmasına rağmen Uganda'nın adadaki polis sayısının anlaşmadaki rakamın hayli üstünde olduğu ifade ediliyor.

Adının açıklanmasını istemeyen Kenyalı üst düzey bir polis yetkilisi, "Adada Ugandalı polislerin sayısı bizim sayımızdan fazla. Üstelik kullandıkları silahlar da bizimkilere göre daha ağır silahlar. Uganda tarafı anlaşmaya uymuyor ve bizi adada sindirmeye çalışıyor." diye konuştu.

- Uganda tarafı adaya gazetecileri yaklaştırmıyor

Kenya polisinin olumlu yaklaşımına karşın Migingo Adası'nda bulunan Uganda polisi iki ülke arasında yaşanan anlaşmazlıkla ilgili hiçbir yorum yapmıyor ve gazetecilerin adada bu konu üzerinde röportaj yaparak bilgi almasına da kesinlikle izin vermiyor.

Uganda polisinin tutumunu eleştiren Lungwe de, "Uganda polisi anlaşmazlık meselesinin haberleştirilmemesi için yerli ve yabancı gazetecilerin adaya girmesine izin vermiyor. Bu nedenle Ugandalı polislerin bu kısıtlamalarından rahatsızız." ifadelerini kullandı.

- Anlaşmazlığın çözülmesi için girişimler başarısız kaldı

Migingo Adası'nda 2008 yılında başlayan anlaşmazlık sonrasında iki ülke de ada sınırlarını belirlemek üzere 2009'da ortak bilirkişi grubu oluşturmasına karar verdi.

Eski Kenya Cumhurbaşkanı Mwai Kibaki ile Uganda Devlet Başkanı Yoweri Museveni hükümetleri anlaşmazlığın çözüme kavuşturulabilmesi için yaklaşık 1,4 milyon dolar para ayırmıştı.

Ugandalı bilirkişiler çalışmaların yapıldığı sırada sebepsiz yere geri çekilmiş ve araştırmaların aksamasına sebep olmuştu.

Migingo Adası ile ilgili nihai bulguların ilan edilmesine kısa süre kala yaşanan geri çekilmenin ardından sonuçlar paylaşılamazken adadaki gerginlik halen devam ediyor.

AA