Resmi Gazete’de yayımlanan 7552 sayılı İklim Kanunu ile Türkiye, net sıfır emisyon ve yeşil büyüme vizyonu doğrultusunda önemli bir adım attı. İklim değişikliğiyle mücadele, sera gazı emisyonlarının azaltılması ve uyum faaliyetlerinin planlanması, denetlenmesi ve uygulanmasını içeren kapsamlı bir yasal çerçeve oluşturuldu.

Kanuna göre, kamu kurumları ve özel sektör, alınacak önlemleri kamu yararı gözeterek zamanında uygulamakla yükümlü olacak. Başkanlık, yıllık bazda ilerlemeleri takip edecek ve gerekli bilgileri ilgili kişi ve kurumlardan isteme yetkisine sahip olacak.

Sera Gazı Emisyonları Azaltılacak

Yeni düzenlemeyle birlikte sera gazı emisyonlarının azaltımı, ulusal katkı beyanı, net sıfır hedefi ve stratejik planlara göre yürütülecek. Kurumlar; enerji, su ve hammadde verimliliği, yenilenebilir enerji kullanımı, karbon ayak izinin azaltılması ve sıfır atık sistemlerinin kurulması gibi önlemleri almak ve uygulamakla yükümlü olacak.

Azaltım faaliyetlerinin adil geçiş ilkesiyle sürdürülmesi sağlanacak ve uygulamalar temiz teknolojiler, döngüsel ekonomi ve elektrifikasyon gibi başlıklarla desteklenecek.

İklim Değişikliğine Uyum Faaliyetleri Genişletilecek

İklim değişikliğine uyum faaliyetleri kapsamında, mevcut ve olası riskler önlenecek, kayıplar en aza indirilecek. Su kaynaklarının etkin yönetimi, afet risk değerlendirmeleri, erken uyarı sistemleri ve bütünleşik afet yönetimi gibi alanlarda yeni stratejiler geliştirilecek.

İlgili kurumlar; yerel ve ulusal planlama araçları, risk analizleri ve sektörel politikaları gözden geçirme yükümlülüğüne sahip olacak.

81 İlde İklim Kurulları Kurulacak

Kanunla birlikte, her ilde Vali başkanlığında İl İklim Değişikliği Koordinasyon Kurulu kurulacak. Kurul, ilin şartlarına uygun iklim strateji ve eylem planlarını hazırlayacak ve uygulamaları izleyecek.

Yerel iklim eylem planları, büyükşehirlerde belediye, diğer illerde ise il özel idaresiyle iş birliği içinde hazırlanacak. Hazırlanan planlar, İl Kurulu tarafından onaylanacak.

Emisyon Ticaret Sistemi (ETS) Kurulacak

Kanuna göre, Başkanlık koordinasyonunda Emisyon Ticaret Sistemi (ETS) kurulacak. Ulusal tahsisat planlaması yapılacak ve işletmelere sera gazı emisyon izni zorunlu olacak.

Doğrulanmış yıllık emisyon değerleri, tahsisatlarla eşleştirilecek. Ücretsiz tahsisatlar, tarihsel emisyon verileri veya kıyaslama değerlerine göre belirlenecek. Tahsisatlar, elektronik ortamda kayden izlenecek ve devredilmedikçe haczedilemeyecek.

Gelirler Yeşil Dönüşüme Aktarılacak

ETS kapsamında sağlanan gelirler, genel bütçeye özel gelir olarak kaydedilecek ve Başkanlık bütçesinde özel ödenek olarak kullanılacak. Bu gelirler sadece yeşil dönüşüm ve iklim değişikliğiyle mücadele için harcanabilecek.

Gelirlerin yüzde 10’una kadar olan kısmı, adil geçiş uygulamaları için ayrılabilecek. Başkanlık ayrıca 10 milyon TL sermayeli bir döner sermaye işletmesi kurabilecek; bu sermaye Cumhurbaşkanı kararıyla 5 katına kadar artırılabilecek.

Cezai Hükümler Belirlendi

Kanunda caydırıcı idari yaptırımlar da yer aldı.

• Sera gazı raporunu zamanında sunmayanlara 500 bin TL'den 5 milyon TL’ye kadar,

• Ozon tabakasını incelten maddeleri ithal eden, kullanan ve satanlara 2 milyon 500 bin TL,

• Florlu sera gazlarını piyasaya arz edenlere 2 milyon 500 bin TL,

• Kotasız hidroflorokarbon ithal edenlere 1 milyon TL ceza uygulanacak.

Ayrıca bazı durumlarda firmalara Hidroflorokarbon Kontrol Belgesi verilmeyecek veya kota kesintisi uygulanacak.