ANKARA (AA) - Bilim adamları, Batılı tüketicilerin az gelişmiş ülkelerde üretilen ucuz mal ve hizmetlere yönelik talebinin bu ülkelerde hava kirliliğine dolaylı katkı sağladığına dikkati çekti.

Farklı ülkelerden bir grup bilim adamı, "Nature" dergisinde yayımladıkları mektupta, kalp ve solunum rahatsızlıklarını tetikleyerek her yıl milyonlarca insanın ölüme sebep olan hava kirliliğinin yarattığı sınır aşırı sağlık etkileri konusunda değerlendirmelerde bulundu.

Hava kirliliği ve buna bağlı ölümler arasındaki ilişkinin bugüne dek yalnızca kirliliğe yol açan yerel kaynaklar ve onların etkileri açısından ele alındığını belirten bilim adamları, analizlerinde ilk kez, küresel hava akımlarıyla başka ülkelere taşınan hava kirliliğinin etkilerini ve uluslararası ticaretin kirliliğinin ülkeler arasındaki dağılımındaki rolünü ele aldı.

Bilim adamları, Dünya Sağlık Örgütü verilerine göre, "PM2.5" olarak adlandırılan, atmosferdeki solunum yoluyla akciğerlere nüfuz edilebilen 2,5 mikrondan küçük parçacık miktarını ifade eden "partikül madde kirliliğinin" 2007'de dünya genelinde 3,45 milyon erken ölüme sebep olduğunu belirtti.

Söz konusu ölümlerin yaklaşık yüzde 12'sine karşılık gelen 411 bin 100 ölümün, dünyanın başka bölgesinden kaynaklanan partikül kirliliğinin atmosfer yoluyla taşınmasıyla ortaya çıktığı, yaklaşık yüzde 22'sini teşkil eden 762 bin 400 ölümün ise dünyanın başka bir bölgesinde tüketilmek için yapılan mal ve hizmet üretiminin yarattığı kirlilik sebebiyle yaşandığı vurgulandı.

Uluslararası ticaretteki dengelerin son yıllarda imalat üretimini başta Çin ve Hindistan olmak üzere Güney Asya'da ve diğer az gelişmiş ülkelerde yoğunlaşmasına yol açtığına dikkati çeken bilim adamları, bu durumun bu ülkelerin ağır bir hava kirliliği yüküyle karşılaşmasına yol açtığını ifade etti.

Analizlerinde Çin örneği üzerinde duran bilim adamları, Çin'de üretilen, ama küresel hava akımlarıyla komşu ülkelere ve dünyanın diğer bölgelerine yayılan partikül kirliliğinin 2007 yılında 64 bin 800 erken ölüme yol açtığını, bunların 3 bin 100'ünün Avrupa ve ABD'de olduğunun tahmin edildiğini belirtti.

Öte yandan Avrupalı ve Avrupalı tüketicilerin kullandığı Çin menşeili mal ve hizmetlerin üretilebilmesinden kaynaklanan partikül kirliliğinin söz konusu yıl içinde ülkede 108 bin 600 erken ölüme sebep olduğu kaydedildi.

Hava kirliliğinin, iklim değişikliği gibi küresel etkili bir sorun olduğunu belirten bilim adamaları, sera etkisi yaratan gazların azaltılması konusundaki uzlaşma gibi, bu konuda da bir uluslararası mutabakata ihtiyaç olduğunu vurguladı.

AA