ANKARA (AA) - GÜLŞEN ÇAĞATAY/FİRDEVS YÜKSEL - Uluslararası Güneş Enerjisi Topluluğu Türkiye Bölümü (GÜNDER) Yönetim Kurulu Başkanı Kutay Kaleli, Yenilenebilir Enerji Kaynak Alanları (YEKA) modellerinin tüm dünyada olduğu gibi Türkiye'de de takdir gördüğünü belirterek, "Güneşte ikinci YEKA projesi ile ilgili detayları bu yılın ilk yarısında göreceğiz. Niğde-Bor veya Karaman bölgelerinden biri 600 megavatlık ikinci YEKA alanı olabilir. Niğde-Bor biraz daha öne çıkıyor. " dedi.

Kaleli, AA muhabirine yaptığı açıklamada, YEKA projelerinde asıl amacın sadece santral inşaa etmek olmadığını, yenilenebilir enerjinin sürdürülebilir bir kaynak olarak kullanılmasının yanı sıra yerli teknoloji üretimi açısından da önem taşıdığını söyledi.

Güneş enerjisinde kullanılan mekanik taşıyıcı aksamlar, trafolar gibi bazı ekipmanların Türkiye'de üretilebilir olduğuna işaret eden Kaleli, "Yurt dışında güneş enerjisinin kullanımı yaygınlaşmadan önce bu alanda know-how için milyarlarca dolar harcandı. Türkiye'de ise daha yolun başındayız YEKA'larla beraber 'know-how'un Türkiye'ye getirilmesi önemli." diye konuştu.

Kaleli, yerli ve yenilenebilir enerji politikası çerçevesinde YEKA projeleri ile yerli ürün kalitesi ve panel imalatının da artacağını belirterek, şöyle devam etti:

"Güneş enerjisi ülkemizde 2-3 yıldır ciddi şekilde yaygınlaşmaya başladı. Son 2,5 yılda güneş enerjisinde 3 bin 500 megavatın üzerinde santral kuruldu, bu kurulu güç için 3,5 milyar dolarlık yatırım yapıldı ve 6 milyar kilovatsaat elektrik üretilmesi bekleniyor. Çok rahatlıkla söyleyebilirim ki bundan sonra da sektörde kurulu güce her yıl bin megavat eklenebilir. Bu, başlangıç için hiç de fena bir rakam değil ancak yılda bin megavat aslında az, daha fazla olması lazım. Özellikle, YEKA projelerinde asıl amaç sadece santral inşaa etmek değil, oluşturulacak Ar-Ge merkezi ile hücre teknolojilerinin üretimini de Türkiye'ye kazandırmak. Bu çerçevede bakıldığında, güneşte ikinci YEKA projesi ile ilgili detayları bu yılın ilk yarısında göreceğiz. Niğde-Bor veya Karaman bölgelerinden biri 600 megavatlık ikinci YEKA alanı olabilir. Karapınar'ın devamı gelebilir. Güneş enerjisinde ikinci veya üçüncü YEKA projesinin hangisi olacağı şu anda belli değil, ancak Niğde-Bor biraz daha öne çıkıyor."

Güneşte yeni YEKA ihalesinde de yerli üretim ve Ar-Ge'nin şart olacağını aktaran Kaleli, "Belki artık şunu söyleyebilirim ki yerlilik oranı da biraz daha yukarıya çekilebilir. Ne kadar çekilebilir bilmiyorum ama çekilmesi gerektiğini de düşünüyoruz. Çünkü yeni yapılacak her Ar-Ge merkezinin bir öncekinden daha aktif, daha kapasiteli olması beklenir." ifadesini kullandı.

- "Panel üretici sayımız 27'yi buldu"

Türkiye'de sayıları 27'yi bulan güneş paneli üreticilerinin yıllık üretim kapasitesinin de 3 bin 151 megavata ulaştığını belirten Kaleli, "Yılda 3 bin 151 megavatlık panel üreten bu tesisler, Türkiye'nin ihtiyacı olan kapasiteyi karşılamasının yanında çevre ülkelere ihracata da yöneliyor. Türkiye'de tamamı yerli üretimle son yıllarda ciddi bir panel endüstrisi doğdu. Bu durum güneş enerjisi sektörüne de ciddi katkı sağlamaya başladı." dedi.

3 bin megavatı aşan üretim kapasitesinin, bölge pazarlarına açılmanın yanında Türkiye içinde de rekabet ortamı oluşturacağına işaret eden Kaleli, "Türk panel üreticileri yurt içi pazarına erişebildikleri gibi artan kapasiteyi ihraç etmek zorundalar. İhraç edecekleri pazarlar öncelikle ABD pazarı. ABD'deki bir koruma gündemi şu anda bu piyasaya panel ihraç edebilme avantajı sağlıyor. Avrupa, Kuzey Afrika, Ortadoğu bölgesi ile İran ve Ukrayna pazarları da Türkiye açısından önem taşıyor." değerlendirmesinde bulundu.

Kaleli, şu anda Türkiye'deki bazı panel üreticilerinin söz konusu ülkelerin bir kısmına ihracat yaptığını, bu sayının yakın gelecekte artmasını beklediklerini ifade etti.

- İhracata yönelik teşvik beklentisi

Mevcut durumda güneş paneli üreticisine ihracatta kapsamlı bir teşvik uygulanmadığını dile getiren Kaleli, şunları kaydetti:

"Yerli üreticiler bugün hücre ithal ederken çok ciddi gümrük vergisi ödüyor, satarken ise ürünü KDV'siz satıyor. Yerli üründe KDV teşviği var. Panel üreticileri ürünü ithal ederken ödediği KDV'yi daha sonra iade almak için de sürece giriyorlar. İkincisi yine hücresini ithal ederken, ödediği KDV üzerlerinde ekstra bir finans yükü yaratıyor. Bu çok kabul edilebilir bir durum değil aslında, KDV'siz sattığı ürünü KDV'li kabul ediyor. Daha sonra iade almaya çalışıyor. Bu noktada üreticilerimizin belki ithal ettiği ürünlerde KDV muafiyeti gibi kalemler teşvik edilebilir. İkincisi ihracata yönelik çok büyük teşvikler yok. Ekonomi Bakanlığının yurt dışı fuar destekleri, yurt dışında şubeleşmelerle ilgili destekler var, ama gelecek dönemde ürün ihracına yönelik olarak da birtakım teşviklerle ilgili çalışmamız gerekiyor."

Kaleli, Türkiye'de güneş paneli için hücre fabrikası inşaatlarının da devam ettiğini belirterek, "Güneş enerjisi sistemlerinin en değerli komponenti olan hücre üretimine ait ilk fabrika şu anda Nevşehir'de kuruluyor. Yakın tarihte ikincisi, üçüncüsü ve dördüncüsünün de geleceğini biliyorum. Çünkü satın almalarını, pazarlıklarını yapan firmalar var." dedi.

AA