Belgeler geçtiğimiz hafta Simurg Kitabevi'nce düzenlenen müzayedede satışa çıkarılmıştı. Teoriye ilişkin evrakların varlığından haberi olmayan Akalın, İzmir'e yolculuğu sırasında müzayede kitapçığını inceleme fırsatı buldu. Söz konusu belgelerin de satışa sunulduğunu gören Akalın, müzayedeyi cep telefonundan arayarak belgeleri TDK'ya kazandırdı. Müzayedeyi yapan kitabevinden alınan bilgiye göre, belgeler için yaklaşık 700 YTL ödendi. Akalın, müzayedeye kurum adına katılması halinde bürokratik işlemlerin yetişmeyeceğini düşünerek, kişisel satın alma yolunu tercih etti. 3 sayfası Türkçe, 3 sayfası da Fransızca olan "Güneş Dil Teorisi"ni ispata çalışan toplam 6 sayfalık sonuç tutanağı TDK'nın kuruluşunun 73. yıldönümü olan 12 Temmuz 2005'e kadar teslim edilecek. Yıldönümü kutlamaları sırasında arşive konulacak.

Belgelerin fiyatının çok yüksek olmadığını belirten TDK Başkanı, "Taşıdıkları öneme göre belgelerin fiyatı daha yüksek olabilirdi. Ancak her durumda bu belgelerin bizim arşivimize kazandırılması gerekiyordu" dedi. Atatürk'ün başkanlık ettiği diğer kurultaylarda tutulan tutanakların hemen hepsinin arşivlerinde bulunduğu bilgisini veren Akalın, "Güneş Dil Teorisi"ne dair bazı belgelerin kendilerinde olduğunu; ancak müzayededen alınan belgenin varlığından şimdiye kadar haberdar olmadıklarını söyledi.

1936 yılında düzenlenen Atatürk'ün başkanlık ettiği, 3. Türk Dil Kurultayı'nda "Güneş Dil Teorisi" ele alındı. A. Samoyloviç Anagnastopulos, Jean Deny, Meşçaninof Bartoloni, Aleksi Bombaci, Abdülkadir İnan, M. Ali Ağakay, Hasan Reşit Tankut, Ahmet Cevat Emre ve Agop Dilaçar gibi Rus, Türk ve Ermeni bilim adamlarının katıldığı kurultayın sonucunda 'Güneş Dil Teorisi'kabul edildi. Belgeye Atatürk imza atmadı; ancak teori bilim adamlarınca onaylanmış oldu. Bugüne kadar bu önemli belgenin akıbeti veya böyle bir belgenin olup olmadığı bile bilinmiyordu. Başkan Akalın, 'Güneş Dil Teorisi'nin kabulünü gösterir toplantı tutanağı'nı da TDK'nın diğer arşiv belgeleri gibi önümüzdeki günlerde dijital ortama aktararak, internet sitesinde araştırmacıların kullanımına sunacakları bilgisini verdi.